Перайсьці да зьместу

Вальда (імя)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Вальда
лац. Valda
Waldo
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Валд, Волад
Зьвязаныя імёны Вальцейка, Вальдэн / Валтун, Вальбут, Волдат, Валадар, Валадзімер, Валімонт
Аўтаўт, Ярнольт, Яскольд, Яштальд, Бартаўт, Бітаўт, Бутаўт, Бэрвольд, Бэртальд, Відаўт, Вілтаўт, Вінаўд, Вінтаўт, Вісівальд, Войдаўт, Гальтаўт, Гатаўт / Ятаўт, Гаўтоўт, Гаштольд / Гестаўт, Гевалт, Гелёлд, Гідульт / Гетаўт, Геральт, Гертаўт, Гінеўт / Гімольт, Гінтаўт, Готаўт, Дывалт, Жутаўт, Жывальт, Зэйвальд, Контаўт, Левальд, Летаўт, Лібельт, Лодальд, Маркальд, Мінаўт, Монтаўт, Мутаўт, Нартаўт, Нутаўт, Нястольт, Отаўт, Пацолт, Рагвалод / Рэйнальд, Рамаўт, Рамвольт, Ратаўт, Ростаўт, Рудаўт, Рымальд, Рынгольд, Рытаўт, Сьвінтаўт, Сынталт, Сомалт, Сундаўт, Таральд, Тырольдзь, Эйтаўт, Яўлад, Ягоўд, Ямаўт, Яноўд, Янтаўт, Ясоўд
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Вальда»

Вальда, Валд (Волад) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Валда, Валд або Валт, пазьней Вальд або Вольд (Waldo, Wald, Walt, Woldt) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -валд- (-алд, -олт) паходзіць ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Вальцейка (Уладзейка), Вальдэн, Валтун (Вальдан), Вальбут, Волдат, Валадар (Валтар), Валадзімер (Уладзімер, Валдымір), Вальмунт (Вальмунд), Аўтаўт, Ярнолд (Арнольд), Ясколд (Яскоўд, Аскольд), Яштальд (Яштоўт), Барталт (Бартаўт, Бартальд), Біталт (Бітаўт), Буталт (Бутаўт, Бутальд, Ботальт), Бэртальд (Бітаўт), Відаўт, Вінаўд, Вісівальд, Віталт (Вітаўт, Вітольд), Войдаўт, Гаўтоўт, Гевалт, Гелёлд, Гідульт, Геральд (Геральт), Гімольт, Дывальд, Жывальт (Зывальт), Левальд (Левальт), Лібельт, Лодальд, Мінаўт (Міналт), Нартаўт (Нарталт, Нартальд), Нястольт, Отаўт, Пацолт, Рагвалод (Рэгвальд), Рамвольт (Румвольд), Рымальд, Рынгольд (Рынгвальд), Сомалт, Сундаўт (Сунтаўт), Таральд, Тырольдзь, Яўлад, Яголд (Ягоўд, Ягольт), Ямаўт, Яноўд, Ясоўд. Адзначаліся германскія імёны Waltiko (Waldiko), Valdenus, Waltun, Walbot (Waldbott), Waldad, Walder (Waltar), Waldmer (Valdemar, Woldemar), Walmunt (Walmund), Altold, Arnold (Ernold), Askold (Ascolt), Astald, Bartolt (Bartold), Bitold (Betald), Botaldus (Butaldus), Berttold (Bertout), Widalt, Winoldus, Wiswald, Witolt (Witold), Weidelt, Gaudald, Gevald, Gelold, Gidoldus, Gerald (Geralt), Gimoldus (Gemoldus), Diewald, Sewald, Lewald (Lewolt), Libolt, Lodoald, Minolt, Nartolt (Nartold), Nistaldus, Otolt, Pätzold, Ragvald (Rögnvald), Romualt (Romuald), Rimald, Ringold, Somald, Sundolt, Taruald, Tirold, Ewald, Agold (Egolt), Amolt, Ennold (Analdus), Asold.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Wald (Walde, Weld), Waldko (Waltko, Waldek, Waltek), Walcel, Woldan, Waldebor, Walter (Welter, Waltyr), Waldricus, Jarnołt (Jarnułt, Jernułt, Arnołt, Arnułt, Arnoldus, Arnaldus, Ernoldus), Jaszczołt (Ascoldus), Barołt, Bierołt (Bierwałt, Bierwołt, Birołt), Bartołt, Biertołt (Bertułt), Gaczołt (Giczołt), Gierałt (Gierwałt, Gierwołt, Geroldus), Hejnold, Herołt, Izalda (Isaldis, Isoldis), Kieswald, Kusołt (< Gotsolt), Litołt, Lutołt, Meinold, Menold, Mercholt, Monaldus, Natoldus, Onold, Oswald, Paczołt (Paczułt, Peczołt, Puczołt), Praszołt, Radołt, Ragnołt (Regnołt, Rajnołt, Rejnołt), Ramwołt, Ratołt, Rudołt, Rumołt, Rychałt (Rychołt, Rywałt), Rynałt (Rynołt), Unold, Zewalt[3].

У Прусіі бытавалі імёны: Weltyn[a] (1344 год), Woldemyr[b] (1400 год), Aynnewald[c], Bitawte / Bytout[d] (1347 і 1396 гады), Cawald[e] (1284 год), Guntawt[f] (1400 год), Jostaute[g] (1354 год), Letaude[h] (1257 год)[13], Wiltaute / Wiltaut[i] (1315 і 1380 гады)[15][16]. У 1575 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Jacobus Waldow, Borussus, у 1604 годзе — Christophorus Waldaw, Rastenburgensis Borussus, у 1611 годзе — Jacobus Waldaw, Elbingensis Borussus, у 1630 годзе — Johannes Waldau, Rastenburgensis Borussus, у 1642 годзе — Michael Waldman[j], Olecensis Prussus[17].

У Польшчы адзначаецца прозьвішча Вольдат (Woldat)[18][k].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Wolod Piotraszowicz (1563 год)[20]; Czwierć Pikowo Bludniki… Piotr Wald… Jur, Piotr, Kodor Waldowie (1765 год)[21][l].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Волады (Wołod) — прыгонныя зь вёскі Лылойцяў (каля Нястанішкаў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[34].

Мэеры з Вольда — літоўскі шляхецкі род[35].

Волады (Wołod) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род зь Белай Русі[36].

У дэкрэце Берасьцейскага падкаморскага суду 1594 году ўпамінаўся маёнтак Валодаў (Володав)[37].

У гістарычнай Прусіі існуе пяць вёсак з назвай Валдова.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Адзначалася германскае імя Weltin[4]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Waldmer[5] (Woldemar[6])
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Einwald (Ainald)[7]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Bitold[8]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Gowald (Gavioald)[9]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Guntald[10]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Astald[11]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Letald[12]
  9. ^ Адзначалася германскае імя Wiltolt[14]
  10. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Waldman[5]
  11. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Waldad (Valtat)[19]
  12. ^ Таксама:
    • Дэаволт (адзначалася старажытнае германскае імя Teolt[22]): Andreas Deouolus a Deouolta, Lithuanus (1572 год)[23];
    • Лінэўт: Лінэўты (Linewt) гербу Лімонт — літоўскі шляхецкі род[24];
    • Маршолд: чоловеки въ Василишском повете людеи наших дяколных на имя Заня Моршолдовича а Мартина, брата его, а Олехна, брата ж ихъ (15 лютага 1503 году)[25];
    • Пікаўт (адзначалася старажытнае германскае імя Picoald[26]): Пиковту чоловекъ (20 чэрвеня 1413—1424 гадоў[27] паводле выпісу 30 студзеня 1607 году)[28]
    • Тачалд: Stephanus Taszczołd (1699 год)[29];
    • Трыдвалт (адзначалася старажытнае германскае імя Fridwald[30]): ad partem eiusdem altaris in pariete epitaphium depictum Stephani Trydwolt (1675—1677 гады)[31];
    • Цырталт: pana Dionizego Cyrtołta (1621 год)[32]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1499.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  3. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 278—279.
  4. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1500.
  5. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1509.
  6. ^ Verdeutschungsbücher des Allgemeinen deutschen sprachvereins. — Berlin, 1900. S. 56.
  7. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 40.
  8. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 487.
  9. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 624.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 710.
  11. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 151.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1000.
  13. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 632.
  14. ^ Scheffler-Erhard C. Alt-Nürnberger Namenbuch. — Nürnberg, 1959. S. 16.
  15. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 736.
  16. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 11, 19, 37, 40, 43, 118, 121.
  17. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 61, 165, 202, 318, 435.
  18. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 369.
  19. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1507.
  20. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 483.
  21. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 31. — Витебск, 1903. С. 306.
  22. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1460.
  23. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 52.
  24. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 35.
  25. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 292.
  26. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 301.
  27. ^ Saviščevas E. Polityka nadań wielkich książąt litewskich na Żmudzi w pierwszej połowie XV wieku // Prace historyczne 141, z. 2 (2014). S. 503.
  28. ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 387.
  29. ^ Pasvalio Šv. Jono Krikštytojo parapijos jungtuvių įrašai 1697—1705 m., Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  30. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 538.
  31. ^ Žemaičių vyskupijos vizitacija 1675—1677 m. // Fontes Historiae Lituaniae. Vol. X, 2011. P. 613.
  32. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 117.
  33. ^ Testamenty mieszkańców miast Wołynia od końca XVI — do początku XVIII wieku. — Warszawa, 2017. S. 65, 74.
  34. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 162.
  35. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на М, Згуртаваньне беларускай шляхты
  36. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 5. — Rzeszów, 2001. S. 398.
  37. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 169.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Вальда_(імя)&oldid=2590261»