Монтаўт
Монтаўт (Мунтаўт, Мантольд) — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Імя Монтаўт зьмяшчае той жа фармант (-монт-), што і імя Жыгімонт — літоўская (беларуская) форма старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[1]. Гэты ж фармант празь імёны Монтгерд і Гердзімонт зьвязвае Монтаўта зь імём Альгерд, якое мае поўныя германскія адпаведнікі (герцаг Альгерд з Гогенштайну)[2], а празь імя Скаламонт — з германскім (гоцкім) імём Гудэскалк (Готшалк)[3]. Зь іншага боку, імя Монтаўт зьмяшчае той жа фармант (-таўт-), што і імя Вітаўт — літоўская (беларуская) форма старажытнага германскага імя Вітольд (Witold, Witolt)[4]. Гэты ж фармант празь імя Контаўт зьвязвае Монтаўта з германскім імём Конрад, пашыраным сярод літоўскіх князёў і баяраў (Конрад Войдатавіч, Конрад Гудзігердавіч, Конрад Монтаўтавіч ды іншыя)[3].
Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, фармант -монт- (-мунт-, -мунд-) (усходнегерманскія імёны Gesimundus, Sidimundus, Mundila, Mondericus) паходзіць ад гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі', а фармант -таўт- (усходнегерманскія імёны Teutgerdis, Theudemir, Theudila, Witolt) — ад гоцкага theuda 'род, народ'[5]. Такім парадкам, імя Монтаўт азначае «гарлівасьць роду» і адпавядае германскаму імю Тэўдымунд (Theudimund, Teutmunt)[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Alexander Monthowd, capitaneus in Soleczniki (27 верасьня 1422 году)[7]; under dem hoptmanne Montawd czu Salsenik (1422—1429 гады)[8]; Montolth [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[9]; Montoldi (8 верасьня 1431 году)[10]; Allexander alias Muntholt (21 кастрычніка 1440 году)[11]; Mantaw[12]; Монътовту[13], Конъдрату Монътовтовичу[14], пану Товътвилу Монътовтовичу[15], пану Товтвилу Монътовътовичу[16], пану Михаилу Монътовтовичу[17], Бартошу Монътовтовичу[18] (Монътовт[12], Кондрат Монътовтович[19], Товтвил Монътовтович[20], Бартош Монътовтович[21]; 1440—1492 гады); Philipp a Bartoschow Montoltowycz (16 лістапада 1460 году)[22]; я пан Михайло Монтовтович (10 ліпеня 1463 году)[23]; пан Михайло Монтовтович (1474 год, 4 ліпеня 1475 году, 1 верасьня 1475 году[24], 25 жніўня 1484 году[25]); Бартош Монтовтович наместник моишакголский и дубенский (27 лютага 1477 году)[26]; Barthosz Montholthovycz (26 верасьня 1479 году)[27]; Michaele Mvntolthowycz (Michael Muntholtowicz[19]; 17 ліпеня 1484 году)[28]; Бартошъ Монътовътовичъ (25 жніўня 1484 году)[29]; панъ Бартошъ Монтовътовичъ (22 кастрычніка 1503 году[30], 11 верасьня 1504 году[31]); пану Монтовъту (22 кастрычніка 1503 году)[32].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Аляксандар Монтаўт († па 1440) — староста салечніцкі і эйшыскі (1440), меў сыноў Міхайлу, Яна Таўцівіла, Барташа і Конрада; пачынальнік роду Монтаўтаў (Монтаўтавічаў)
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 14.
- ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 47.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18—19.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24.
- ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
- ^ Полехов С. Новые документы о Киевской земле XV века // Сфрагістичний щорічник. Вип. ІІ. — Киïв, 2012. С. 274.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Дополнения к Актам историческим, относящимся к России : Собраны в иностранных архивах и библиотеках и изданы Археографической Комиссией. — СПб., 1848. С. 306.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 190.
- ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 271.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 21.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 20.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 20.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 22.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 39.
- ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 273.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 274.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 272.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 267.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 55.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 69, 71.
- ^ Решение в. к. л. Казимира по поводу имени Гайна, Могильное, Словенеск, Илемница и Полонное (1484), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 75.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 371.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 397.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 118.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 369.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 315.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 369.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
| ||||||||