Бода
| Бода лац. Boda | |
| Bodo | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Буд, Бодзь, Будзь |
| Вытворныя формы | Бота |
| Зьвязаныя імёны | Будзейка, Будзіла, Будзін, Будзівід, Будзівіл, Будгін, Будзікід, Будар, Будрых Гедбуд, Гербуд, Дарбут, Жывінбуд, Ізбут, Мельбут, Мінбут, Сонбут, Таўбут |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Бода» | |
Бода (Бодзь), Буд (Будзь) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Бода, Буда або Пода (Bodo, Budo, Podo) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -буд- (-бод-) паходзіць ад бургундзкага buda 'пасол, пасланьнік' або германскага bodo 'гаспадар'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Будзейка (Будзіка), Будзіла (Будэль, Бодзель), Будзін (Бодзень), Будзівід, Будгін (Будкін), Будар, Будрых (Будрык), Гербуд, Жывінбуд. Адзначаліся германскія імёны Buddeke (Bodico), Bodilo (Bodila, Budel), Budin (Bodin), Bodwidus, Bodkin, Buder, Buddrich (Bodric), Gerbodo, Switbodo. Апроч таго, існуе іменная аснова -бут- (-бот-), якая можа паходзіць ад асновы -буд- (-бод-)[3].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Bodo, Bodel, Bodusz, Bodardus[3], Gobelbud[4].
У Прусіі бытавалі імёны Bude (1347 год)[5], Budike[a] (1373 год)[5], Budisch (1336 год)[5], Rambod[b][9], Sambud[c][11], Sarybod[d][13], Warpoda / Warpote[e] (1216 і 1400 гады)[15].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Ян Будевичъ (1528 год)[16]; Iwan Budowicz… Chwiedzko Budowycz (1552—1555 гады)[17]; Juchniel a Roman Budowiczy… Niester Budowicz (1558 год)[18]; Hapun Bodawicz (2 траўня 1558 году)[19]; Chwiedzko Budowicz… Iwan Budowicz (1561—1566 гады)[20]; Stanisław Bodewicz (1621 год)[21]; Michał Bodziewicz (1641 год)[22]; Alexander Bud (26 чэрвеня 1665 году)[23]; Zacharias Buda Czarniawski (17 сакавіка 1691 году)[24]; kamienicy nieboszczyka pana Jana Budy Czerniawskiego (20 кастрычніка 1701 году)[25]; pan Jan Buda (3 красавіка 1709 году)[26]; Bodzicze (1744 год)[27][f].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Людын Бода (каля 610 — каля 673) — біскуп Тулю, Сьвяты
- Бода Элеазар (каля 814—876) — дыякан пры двары імпэратара Людовіка Пабожнага
- Ян Будзевіч — радунскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Станіслаў Бадзевіч — бяржанскі баярын, які ўпамінаецца ў 1621 годзе
- Бода фон Ходэнбэрг (1604—1650) — нямецкі рэгіянальны адміністратар і паэт
- Бода фон Бодэнгаўзэн (1633—1700) — нямецкі праўнік
- Бода фон Гладэбэк (1620—1681) — дзяржаўны дзяяч Прусіі
- Філіп і Антон Боды — жыхары вёскі Расалова (Полацкае ваяводзтва), якія ўпамінаюцца ў 1759 годзе[29]
- Юры і Павал Будзічы — жыхары вёскі Ятвезі (Гарадзенскі павет), якія ўпамінаюцца ў 1770 годзе[30]
Буды (Budo) гербу Бонча — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[31].
Будзевічы (Budzewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[31].
Бадзевічы (Bodziewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага ваяводзтва[32].
У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Будзевічы ў Менскім ваяводзтве[33].
На гістарычнай Віленшчыне існуё вёска Будышкі.
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Bodico[6], пазьнейшае Buddeke[7]
- ^ Адзначаліся старажытная германскія імёны Rampodus і Rombodus[8]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sambod[10]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sarabod[12]
- ^ Адзначаліся старажытныя германскія імёны Warbod і Warpoto (Warboto)[14]
- ^ Таксама:
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 320—321.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
- ^ а б Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 21.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 222.
- ^ а б в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 20.
- ^ Andresen K. G. Die altdeutschen Personennamen in ihrer Entwickelung und Erscheinung als heutige Geschlechtenamen. — Mainz, 1873. S. 30.
- ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 114.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 134, 191.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 81.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 439, 484.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 85.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 440.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 90.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1534.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 116.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 90.
- ^ Писцовая книга Пинского и Клецкого княжеств, составленная Пинским старостою Станиславом Хвальчевским в 1552—1555 г. — Вильна, 1884. С. 20.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 348.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 38.
- ^ Писцовая книга бывшего пинского староства составленная по повелению короля Сигизмунда Августа в 1561—1566 годах пинским и кобринским старостой Лаврином Войной. Ч. 1. — Вильна, 1874. С. 30.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 112.
- ^ Ординация королевских пущ: в лесничествах бывшего Великого Княжества Литовского. — Вильна, 1871. С. 216.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 26. — Витебск, 1895. С. 346.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 9. — Вильна, 1878. С. 503.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 9. — Вильна, 1878. С. 293—294.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 6. — Вильна, 1872. С. 509.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 57.
- ^ Яўген Анішчанка, Овчино инвентарь 1759 г. Полоцкое воеводство, Архіў гісторыка Анішчанкі, 21 чэрвеня 2017 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Свяцк, Родивилки, Пещаны, Соничи, инвентарь, Архіў гісторыка Анішчанкі, 3 красавіка 2016 г.
- ^ а б Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 429.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 45.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 49.