Ваз
| Ваз лац. Vaz | |
| Waso | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Вас, Вазь, Вязь, Вяж |
| Зьвязаныя імёны | Васбут, Вазгайла, Вазгір, Вазгерд, Важгін |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Ваз» | |
Ваз (Вазь, Вязь, Вяж), Вас — мужчынскае імя.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Васа або Ваза, Веса або Веза, Воса або Воза (Waso, Weso[a], Woso) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова вас- (вос-, вес-) паходзіць ад стараверхненямецкага hwas 'востры, завостраны'[2] або wasjan 'квітнець'[3][b]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Васбут, Вазгір, Важгін. Адзначаліся германскія імёны Wospot, Wasger, Wesikin.
У Польшчы адзначалася германскае імя Vasold[5][c]: Henrici, filii quondam Vasoldi (1324 год)[7].
У Ноўгарадзе бытавала імя Ваземут[d]: у Воземута (1340 — пачатак 1380-х гадоў)[9].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Кинъяту Ясколдовичу чотыри чоловеки… а Манко Возович (9 лістапада 1449 году)[10]; Щастныи Вяжевичъ 2 кони. Якубъ Вяжевичъ З кони[11], Миколаи Вяжевич[12], Миколаи Старый Вас[13], Говен Вяж[14], Петръ Вежевичъ[15] (1528 год); третій дымъ Бурко Возевичъ маетъ сыновъ два Панкратъ и Матей (27 чэрвеня 1590 году)[16][e].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Шчасны і Якуб Вяжэвічы — менскія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Мікалай Вяжэвіч — рудамінскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Мікалай Стары Вас — бельскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Говен Вяж — вялёнскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Пётар Вежавіч — бяржанскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
Вязевічы (Wiaziewicz) — літоўскі шляхецкі род з Амсьціслаўскага ваяводзтва[25].
Вяжэвічы або Вязевічы (Wiażewicz, Wiaziewicz) гербу Ляліва — літоўскі шляхецкі род з Слуцкага княства[26].
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Паводле назваў мясцовасьціў Wesenbecca, Wesincheim
- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы вас- (ваш-, вос-) зь летувіскай мовы[4]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя *Waswald[6]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Wasmut[8]
- ^ Таксама:
- Вазіла (адзначалася старажытнае германскае імя Wasili[1]): homo Hricz Wozilowicz (2 жніўня 1442 году)[17];
- Важан: слуг наших пүтных Полоцкого ж повета… а в Горасима, а в-в Оксюты Вожановичов (26 ліпеня 1492 — 11 траўня 1506 году)[18];
- Вазгід: Богданъ Возкгидовичъ (1528 год)[19];
- Вазгіл: з Возкгилишокъ (1567 год)[20], Wazgiły (1744 год)[21];
- Важгінт: чоловеков… Вожкгинъта (9 лістапада 1449 году)[22], Wozginty (1744 год)[21];
- Васэр (адзначалася германскае імя Washeri[23]): u Jana Waserowicza (1690 год)[24]
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1547, 1637.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 220.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 320, 1637.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 24.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 607.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 2: Die Ostgoten. Die Langobarden. Die altgermanischen Bestandteile des Ostromanischen. Altgermanisches im Alpenromanischen. — Berlin und Leipzig, 1935. S. 107.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 6. — Wrocław, 1981—1983. S. 27.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1548.
- ^ Зализняк А. А. Древненовгородский диалект. 2-е изд. — М., 2004. С. 620, 720.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 66.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 61.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 68.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 117.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 161.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 169.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 367.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 195.
- ^ Полоцкие грамоты XIII — начала XVI в. Т. 1. — М., 2015. С. 427.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 86.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 453.
- ^ а б Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 61.
- ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 87.
- ^ Frejlich K. Pod przysądem horodnictwa wileńskiego. O jurydyce i jej mieszkańcach w XVII wieku. — Toruń, 2022. S. 218.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 12. — Warszawa, 1938. S. 118.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 12. — Warszawa, 1938. S. 119.