Валімонт

	Валімонт; лац. Valimont
	Walmont ; Walamunt
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Walt + Mont ; Wal + Munt
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Вальмунд, Вальмунт, Вальмант
Зьвязаныя імёны	Монтаўт
Зьвязаныя артыкулы
	якія пачынаюцца з «Валімонт»

Валімонт (Вальмунд, Вальмунт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Ва́льмант.

Паходжаньне

Валтмунт, Валмунт або Валмонт (Waltmunt, Walmunt, Walmont^[a]), Валамунт (Walamunt) і Мундаалд (Mundoald) — імёны германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) паходзіць ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'^[2], аснова -вал- (імёны ліцьвінаў Валін, Валант, Гервала; германскія імёны Walin, Waland, Gerwala) — ад гоцкага *wala 'тыя, хто выдужаў на полі бітвы', walisa 'праўдзівы, лю́бы', waljan 'выбраць' або германскага wala < *wal(a)ha- 'чужы, валійскі'^[3], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Жыгімонт, Скірмунт; германскія імёны Mundgerd, Sigimunt, Sciremunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'^[4] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'^[5]. Такім парадкам, імя Валімонт азначае «гарлівасьць улады»^[6].

Адпаведнасьць імя Вальмант германскаму імю Walmont сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў^[7]. Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — таксама сьцьвердзіў амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн^[8].

Адпаведнасьць імя Вальмант (Вальмонт) германскім імёнам Walmund і Walamunt (Wala-munt) прызнае летувіскі лінгвіст Ёзас Юркенас(lt)^[9].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Walmundt Buschken son (23 красавіка 1398 году)^[10]; Walimund Buschken son^[11], Walimund, filius Bosken^[12], Walmund filius Bussky^[13]^[14] (12 кастрычніка 1398 году); Stanislaus alias Volymonth (1445 год)^[15]^[16]; Нарко Волимонътовичъ (2 верасьня 1488 году)^[17]; Jerzy Walmont^[18], Jan Zaga Narwoysz z okolicy Wałmuntowicze^[19] (1690 год); Wolmonty (1744 год)^[20].

Носьбіты

Валімонт Бушкавіч (у каталіцтве Станіслаў; каля 1350 — па 1398) — літоўскі баярын, меў сыноў Румбольда, Кезгайлу, Яўнута, Шадзібора, Гудзігерда і Судзівоя
Нарка Валімонтавіч — літоўскі баярын зь Віленскага павету, які ўпамінаецца ў 1488 годзе
Лукаш Тамашавіч Вальмантовіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1578 годзе^[21]

Вальманты — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету^[22].

У былым Жамойцкім старостве існуюць вёскі Вальмонтавічы і Валмонтышкі.

Глядзіце таксама

Заўвагі

^ Паводле назвы мясцовасьці Walmontheim

Крыніцы

^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1135, 1509, 1519.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 219.
^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
^ Юркенас, Ю. Основы балтийской и славянской антропонимики. — Вильнюс, 2003. С. 38, 164.
^ Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430. — Cracoviae, 1882. P. 54.
^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.
^ Lietuvos TSR istorijos šaltiniai: Feodalinis laikotarpis. — Vilnius, 1955. P. 83.
^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 134.
^ Album studiosorum Universitatis Cracoviensis. T. 1. — Cracoviae, 1887. P. 2.
^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 221.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. С. 130.
^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 51.
^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 53.
^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 49.
^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 839.

Літаратура

Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)

[1] Паводле назвы мясцовасьці Walmontheim

[2] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1135, 1509, 1519.

[3] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.

[4] Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 219.

[5] Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.

[6] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.

[7] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.

[8] Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.

[9] Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.

[10] Юркенас, Ю. Основы балтийской и славянской антропонимики. — Вильнюс, 2003. С. 38, 164.

[11] Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430. — Cracoviae, 1882. P. 54.

[12] Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.

[13] Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.

[14] Lietuvos TSR istorijos šaltiniai: Feodalinis laikotarpis. — Vilnius, 1955. P. 83.

[15] Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 134.

[16] Album studiosorum Universitatis Cracoviensis. T. 1. — Cracoviae, 1887. P. 2.

[Piatrauskas-2014-221-17] Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 221.

[18] Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. С. 130.

[19] Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 51.

[20] Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 53.

[21] Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.

[22] Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 49.

[23] Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 839.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

п а р Імёны з асновай -вал-
Імёны ліцьвінаў	Валь Валейка Валіла Валін Валант Вальгун Валімонт Гервала Тоўтвал
Германскія імёны	Вала (Walo, Wal) Валейка (Waleicho, Walica) Валіла (Walilo) Валін (Walin) Валанд (Waland) Валагон (Walagoni) Валамунт (Walamunt) Гервала (Gerwala) Теўдвал (Teodwal)