Мут

	Мут; лац. Mut
	Muta
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Мот, Мод, Моць
Зьвязаныя імёны	Моціка, Маціла, Мудзін, Мотар, Мутаўт ; Асмот, Атмут, Вінмот, Вішымут, Рамот, Судымуд, Талмут, Эймут, Яльмуд, Ярмуць
Зьвязаныя артыкулы
	якія пачынаюцца з «Мут»

Мут, Мот (Моць), Мод — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Мода, Мот, Муда або Мута (Moda, Mot, Muodo, Muta) — імя германскага паходжаньня^[1]. Іменная аснова -мод- (-мот-, -мут-) паходзіць ад гоцкага moþs '(баявы) дух, лютасьць, адвага'^[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Моціка (Моцейка), Маціла (Мутэль), Мудзін, Мотар, Мутаўт, Асмот, Атмут, Вінмот, Вішымут, Рамут, Судымуд, Талмут, Эймут, Ярмуць. Адзначаліся германскія імёны Motico, Motilo (Müttel), Modin (Muttin), Motar, Muotolt, Asmot, Otmot, Winimod, Vismuot, Ramut, Sutmodis, Talamot, Eimuth, Armuth.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Ebermut (Abarmut, Obirmut), Hermut, Homut, Wachsmut, Warmut, Zalmut^[3].

У Прусіі бытавалі імёны Mode (1394 год)^[4], Heinricus Lutmodus^[a] (1292 год)^[6], Raymoth / Reimot^[b]^[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Мотю семъица (1440—1492 гады)^[9]; Сеньку Мотю (5 кастрычніка 1486 году^[10], 23 кастрычніка 1486 году^[11], 17 сакавіка 1488 году^[12]); Русиномъ: <…> Сеньку Мотю (17 сакавіка 1488 году)^[13]; Олешка Мотовичь (5 красавіка 1514 году)^[14]; три чоловеки в Городенском повете на имя Мотя Римутевича (15 чэрвеня 1516 году)^[15]; Станиславъ Мотевичъ^[16], Стась Мотевичъ^[17], Якубъ Мотевичъ^[18] (1528 год); Мот Стецевич (да 1533 году)^[19]; конюхи двора нашого Еишишъского… Мотъ Васкевичъ (2 верасьня 1554 году)^[20]; Narmoss, Janussko a Moth Marczinowiczy… Walienthy Mothowicz (1558 год)^[21]; Мутъ Мукотевичъ (1565 год)^[22]; Мартинъ Мотовичъ^[23], Павелъ Якубовичъ Мотовича^[24] (1567 год); бояръ нашыхъ волости Кротинъское и Полонъкговъское… Оълбрехта Модовича (27 верасьня 1581 году)^[25]; реестръ списанья погорелыхъ в мястечку Салатахъ… Кгрыкгъ Мута (4 лістапада 1586 году)^[26]; земяном господарскимъ земъли Жомоитское… пану Павлу Мотовичу (31 студзеня 1592 году)^[27]; Magdalena Motowna (22 кастрычніка 1769 году)^[28]^[c].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Моць — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
Алешка Мотавіч — нягневіцкі баярын, які ўпамінаецца ў 1514 годзе
Мот Сьцяцевіч — высакадворскі баярын, які ўпамінаецца да вайсковым попісе, складзеным да 1533 году
Мот Васькевіч — эйшыскі конюх, які ўпамінаецца ў 1554 годзе
Мут Мукацевіч — мерацкі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1565 году
Станіслаў Паўлавіч Мотавіч — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1598 і 1600 гадох^[35]

У XVI ст. існаваў маёнтак Мотавічы (Мотовичи) у Жамойцкім старостве^[36].

На гістарычнай Лідчыне існуюць вёскі Моцевічы і Моцеўцы.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Адзначалася старажытнае германскае імя Liutmod^[5]
^ Адзначалася старажытнае германскае імя Reimod^[7]
^
Таксама:
- Мотвіл: Кгабриал Мотвилович^[29];
- Мотавіт: бояр путных Радуньское волости… а Мотавитовича (1540 год)^[30], Jerzy Sylwestrowicz z Motwidów Towkiów (1690 год)^[31];
- Маймут: Маймутовічы (Majmutowicz) — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету^[32];
- Халмут (адзначалася старажытнае германскае імя Halmuot^[33]): Зань Холмутовичъ (1528 год)^[34]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1128.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 180.
^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 61.
^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1046.
^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 53.
^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1236.
^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 81.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 49.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 59.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 61.
^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 91.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 301.
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82, 101.
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 94.
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 170.
^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 22.
^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551—1558 гг.). — Менск, 2020. С. 283.
^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 330, 368.
^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 274.
^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 787.
^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1292.
^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 388.
^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 223.
^ Jablonskis K. Lietuvių kultūra ir jos veikėjai. — Vilnius, 1973. P. 101.
^ Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1769—1772 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 68.
^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 163.
^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 161.
^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 232.
^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 739.
^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 151.
^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 31, 217, 254.
^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 196.

[6] Адзначалася старажытнае германскае імя Liutmod^[5]

[9] Адзначалася старажытнае германскае імя Reimod^[7]

[37] Таксама:
Мотвіл: Кгабриал Мотвилович^[29];

Мотавіт: бояр путных Радуньское волости… а Мотавитовича (1540 год)^[30], Jerzy Sylwestrowicz z Motwidów Towkiów (1690 год)^[31];

Маймут: Маймутовічы (Majmutowicz) — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету^[32];

Халмут (адзначалася старажытнае германскае імя Halmuot^[33]): Зань Холмутовичъ (1528 год)^[34]

[4] Мотвіл: Кгабриал Мотвилович^[29];

[5] Мотавіт: бояр путных Радуньское волости… а Мотавитовича (1540 год)^[30], Jerzy Sylwestrowicz z Motwidów Towkiów (1690 год)^[31];

[6] Маймут: Маймутовічы (Majmutowicz) — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету^[32];

[7] Халмут (адзначалася старажытнае германскае імя Halmuot^[33]): Зань Холмутовичъ (1528 год)^[34]

[1] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1128.

[2] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.

[3] Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 180.

[4] Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 61.

[5] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1046.

[7] Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 53.

[8] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1236.

[10] Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 81.

[11] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 49.

[12] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.

[13] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.

[14] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 59.

[15] Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 61.

[16] Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 91.

[17] Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 301.

[18] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82, 101.

[19] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 94.

[20] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 170.

[21] Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 22.

[22] Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551—1558 гг.). — Менск, 2020. С. 283.

[23] Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 330, 368.

[24] Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 274.

[25] Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 787.

[26] Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1292.

[27] Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 388.

[28] Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 223.

[29] Jablonskis K. Lietuvių kultūra ir jos veikėjai. — Vilnius, 1973. P. 101.

[30] Stakliškių Švč. Trejybės bažnyčia, 1769—1772 m. jungtuvių įrašai, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA

[31] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 68.

[32] Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 163.

[33] Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 161.

[34] Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 232.

[35] Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 739.

[36] Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 151.

[38] Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 31, 217, 254.

[39] Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 196.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[6]

[b]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[c]

[35]

[36]

[5]

[7]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

п а р Імёны з асновай -мод- (-мот-, -муд-, -мут-)
Імёны ліцьвінаў	Мут Моціка Маціла Мудзін Мотар Мутаўт Асмот Атмут Вінмот Вішымут Рамот Судымуд Талмут Эймут Яльмуд Ярмуць
Германскія імёны	Мот (Mot) Мотыка (Motico) Маціла (Motilo) Муцін (Muatin, Moden) Мотар (Motar) Муталт (Muotolt) Асмот (Asmot) Атмот (Otmot) Вінімод (Winimod) Вісмут (Vismuot) Гэльмут Рамут (Ramut) Сутмода (Sutmodis) Таламот (Talamot) Эймут (Eimuot) Аламуд (Alamud) Армут (Armuth)