Перайсьці да зьместу

Контаўт (імя)

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Контаўт
лац. Kontaŭt
Contald
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Gunth + Wald
Іншыя формы
Варыянт(ы) Гонтаўт, Конталт, Кунталт, Кунтаўт
Вытворныя формы Гінтаўт
Зьвязаныя імёны Waldegundis
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Контаўт»

Контаўт (Конталт), Гонтаўт, Кунтаўт (Кунталт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Гунталд, Гонталд або Конталд, пазьней Кантальда, Кантальды, Гонтаўд або Гонтаўт (Guntald, Gontald, Contaldus[1], Contaldo[2], Contaldi[3], Gontaud[4], Gontault[5], Gontaut[4][6]) і Вальдэгунда (Waldegundis) — імёны германскага паходжаньня[7]. Іменная аснова -гунд- (-гунт-, -кунт-) (імёны ліцьвінаў Гунтар, Вігунт, Вірконт; германскія імёны Guntar, Wigunt, Werecundus) паходзіць ад гоцкага gunþs 'бойка, бітва', а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[8][a].

Германскае (паўночнагерманскае) паходжаньне літоўскага шляхецкага прозьвішча Контаўт (Kontowt) сьцьвярджалася яшчэ ў артыкуле «Жамойць» Усеагульнай энцыкляпэдыі Самуэля Аргельбранда (1868 год)[10].

Адпаведнасьць імя Гонтаўт германскаму імю Gontald сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[11].

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае ўсходнегерманскую этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Контаўт складаецца з асноваў -кон- (-кун-) (імёны ліцьвінаў Кондрут, Конрад, Якун; германскія імёны Cundrud, Konrad, Acun), якая паходзіць ад гоцкага koni- 'адважны'[12], і -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтвід, Таўтывіл, Таўтгерд; германскія імёны Teutwidis, Theudowills, Teutgerdis), якая паходзіць ад гоцкага þiuda[13], германскага þeudo[14] 'род, народ'[15]. Такім парадкам, імя Контаўт азначае «адважны род»[16].

У Прусіі бытавала імя Гунтаўт: Guntawt (1400 год)[17]. У ваколіцах Мэмэлю адзначалася прозьвішча Kuntaut[18].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: слузе пана Контолтову, пану Контовту (Контолт, Контовт[19]; 1440—1453 гады)[20]; Kunttolt (1 кастрычніка 1441 году)[21]; Cantawt (22 красавіка 1444 году)[22]; Kantolt (8 жніўня 1452 году)[23]; Kantold (10 лістапада 1453 году)[24]; Canttaute (XV ст.)[19]; Kontowt… Kuntowt (Хроніка Быхаўца)[25]; Stanius Contoltowicz (1504 год)[26]; а въ Конътовъта Визъборовича и въ братаничовъ его въ Станя Аниромовича а у Воидата Кондратовича (18 лютага 1509 году)[27]; боярин жижморскии Контовтъ Саковичь (29 студзеня 1517 году)[28]; дву чоловеков ихъ отъчизныхъ на имя Кгиината а брата его Кгонтовта (9 чэрвеня 1517 году)[29]; земли пустовъских в Оирякгольскои волости на имя Кгонтовътовщыну а Кгинъвиловъщыну… Конътовътовъщыны (16 сакавіка 1524 году)[30]; Пятюл Контовтович[31], Станко Конътовтовичъ… Якубъ Контовътовичъ[32], Петръ Конътовтовичъ[33], Добко а Матеи, а Контовтъ Рымъковичи[34] (1528 год); Юрьи Контовтовичъ (1567 год)[35]; земяном повету ковенского… з роду Римвидов з Арвистова… Венцку Контовътовичу (15 верасьня 1568 году)[36]; небожчика Якуба Контовтовича (5 красавіка 1586 году)[37]; Jan Kontowt (17 жніўня 1655 году)[38]; Kuntowt (1678 год)[39]; Christophorus Kuntowt (1683 год)[39]; Stanisław Kontowt (1690 год)[40]; Ignacy Kontowt — łowczy Rzeczycki, Ludwik Kontowt (6 лютага 1764 году)[41]; Vincentii Gontowt (1792 год)[42]; Jan Gontowtt (1805 году)[43]; Antoni Gontowt (1812 год)[44]; Franciszek Kontowtt (1819 год)[45].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Контаўт (Kontowt) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[48].

У XVI ст. існавалі поле Гонтаўтавічы (Гонтовтовичи) і маёнтак Контаўтавічы (Контовтовичи) у Жамойцкім старостве[49].

У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Контаўты.

Глядзіце таксама

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Апроч таго, адзначалася старажытнае германскае імя Teutgundis (Teut-gundis)[9]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Die Bischöfe von Gurk 1072—1822. — Klagenfurt, 1969. S. 156.
  2. ^ Piel J. M., Kremer D. Hispano-gotisches Namenbuch. Der Niederschlag des Westgotischen in den alten und heutigen Personen- und Ortsnamen der Iberischen Halbinsel. — Heidelberg, 1976. S. 164.
  3. ^ Arcamone M. G. Cognomi da antroponimi di origine germanica in Campania // Annali dell’Istituto Universitario Orientale di Napoli. Sezione Germanica. 28—29, 1985—1986. P. 28.
  4. ^ а б Felecan O., Felecan D. Unconventional Anthroponyms: Formation Patterns and Discursive Function. — Cambridge Scholars Puslishing, 2014. P. 49—51.
  5. ^ Mackel E. Die germanischen Elemente in der französischen und provenzalischen Sprache. — Heilbronn, 1887. S. 23.
  6. ^ Larchey L. Dictionnaire des noms contenant la recherche étymologique des formes anciennes de 20,200 noms releves sur les annuaires de Paris. — Paris, 1880. P. 198.
  7. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 709.
  8. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  9. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1431.
  10. ^ Encyklopedyja powszechna. T. 28. — Warszawa, 1868. S. 975.
  11. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 103.
  12. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  13. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
  14. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
  15. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  16. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
  17. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 37.
  18. ^ KUNTAUT, Verein für Computergenealogie e.V. (CompGen)
  19. ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 259.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 43, 49.
  21. ^ Halecki O. Litwa, Ruś i Żmudż jako części skladowe Wielkiego Księstwa Litewskiego // Rozprawy Akademii Umiejętności. T. 34, 1916. S. 243.
  22. ^ Regesta historica-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, 1198—1525. Pars I. — Göttingen, 1948. S. 532.
  23. ^ Index corporis historico-diplomatici Livoniae, Esthoniae, Curoniae. Th. 2. — Riga; Dorpat, 1835. S. 16.
  24. ^ Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 35.
  25. ^ ПСРЛ. Т. 32. — М., 1975. С. 157—158.
  26. ^ Codex Mednicensis seu Samogitiae Dioecesis. P. 1, (1416.II.13—1609.IV.2). — Roma, 1984. P. 159.
  27. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 317.
  28. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 357.
  29. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 339.
  30. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 290—291.
  31. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 72.
  32. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82.
  33. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
  34. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 86.
  35. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1261.
  36. ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 415.
  37. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 275.
  38. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 285.
  39. ^ а б Sinkevičiūtė D., Račickaja V. Lietuvių dvikamienių vardų kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661—1795 metų sąraše // Archivum Lithuanicum. T. 16, 2014. P. 305.
  40. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo nowogródzkie 1690 r. — Warszawa, 2002. S. 90.
  41. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 13. — Вильна, 1886. С. 221.
  42. ^ Гурская Ю., Вайткявичус В. Балтийское наследие в Восточной Беларуси: новые исторические и лингвистические данные об Обольцах // Acta Baltico-Slavica. Nr. 32 (2008). С. 18.
  43. ^ Malaty, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  44. ^ Łunna, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  45. ^ Ławków, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  46. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 3. ― Вильна, 1904. С. 12.
  47. ^ Яўген Анішчанка, Крашоны инвентарь 1780 г. в Ошмянском повете(недаступная спасылка), Архіў гісторыка Анішчанкі, 17 лютага 2019 г.
  48. ^ Professor Jerzy Wisniewski, List of the XIXth century Suvalki region family names, Suwalki Genealogical Society
  49. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 81, 142.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Контаўт_(імя)&oldid=2603558»