Перайсьці да зьместу

Эйса

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Эйса
лац. Ejsa
Eyse
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Ейса
Зьвязаныя імёны Ізбут, Ісавін, Ісад, Ішман / Эйсман, Ізмунт / Эйсімонт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Эйса»

Эйса (Ейса) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Іса, Гэйса або Эйса (Iso, Heyse, Eyse, Eisa[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова ісан- (эйс-, іс-) паходзіць ад гоцкага eisarn, германскага *isarna-, стараверхненямецкага îsarn, îsan 'жалеза'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Ізбут, Ісавін, Ісад, Ішман / Эйсман, Ізмунт / Эйсімонт (Эйсмант, Эйсмунт). Адзначаліся германскія імёны Isbodus, Isovin, Isada, Issmann / Eismann, Ismund / Eismund.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Hysinboldus, Izbracht, Isinger, Isinrich, Isintrud (Istrud), Izalda (Izolda, Isaldis, Isoldis)[7].

У Прусіі бытавалі імёны: Ayskawde[b] (1400 год)[9], Eyskant, Eyskor[c] (1400 год)[11]. У Інфлянтах у 1624 годзе адзначаўся шляхецкі род Эйсмутаў (Eismuth)[12].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Павел Еисович (1524—1566 гады)[13]; Jeysy… Eysaie… Isowicze (1744 год)[14]; Petronela Ejsa (1820 год)[15][d].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Павал Эйсавіч — лідзкі баярын, які ўпамінаецца паміж 1524 і 1566 гадамі

На гістарычнай Рэчыччыне існуе вёска Гайшын.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -эйс- зь летувіскай мовы eisà, eĩšena 'хада, спосаб хады'[4] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам слова ei̇̃sena упершыню фіксуецца толькі ў прускім слоўніку 1870—1874 гадоў[5], а слова eisà — толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы[6])
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Isgaudus[8]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eiskeri[10]
  4. ^ Таксама:
    • Ісель, Ішаль (адзначалася старажытнае германскае імя Isula[16], Isilo[17]): Marianna Isielewicz (1847 год)[18], Andrzej Iszalewicz (1886 год)[19];
    • Эйсен (адзначалася старажытнае германскае імя Isinus, пазьнейшае Eisen[16]): Эйсен (Eisen) — прозьвішча, гістарычна зафіксаванае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[20];
    • Эйжвід: у Болцох 8 чоловековъ… Еижвидъ (1440—1492 гады)[21];
    • Ішкалд (адзначалася старажытнае германскае імя Isgaudus[8]): именье на Исколти, на имя Дудичи (17 жніўня 1518 году)[22], на гістарычнай Наваградчыне існуе мястэчка Ішкальдзь;
    • Эйскірт (адзначалася германскае імя Isgerd[23]): чоловековъ у Лынкгменскои волости… а Еискирта (27 чэрвеня 1498 году)[24];
    • Эйшар (адзначалася старажытнае германскае імя Iser, пазьнейшае Eiser[25]): у інвэнтары 1738 году ўпаміналася дзяржава Эйшарышкі (Ейшеришки) у Троцкім ваяводзтве[26];
    • Ішман (адзначалася германскае імя Issmann[27]): у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналася сяло Ішманы (Ишманы) каля Прэнаў[28];
    • Есімут (адзначалася германскае імя Eisenmut, Eisemuth[29]): людеи… въ Белскомъ повете… Наръко доилид з братьею своею Есимутовича (3 красавіка 1525 году)[30], у Інфлянтах у 1624 годзе адзначаўся шляхецкі род Эйсмутаў (Eismuth)[31];
    • Айшнар (адзначалася старажытнае германскае імя Isinar, Isner[32]): до бояр Виленского повета… Одама Оишнаровича (25 ліпеня 1525 году)[33]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Schlaug W. Die altsächsischen Personennamen vor dem Jahre 1000. — Lund, 1962. S. 77.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 41, 45, 970.
  3. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 161.
  4. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  5. ^ ei̇̃sena, Lietuvių kalbos žodynas
  6. ^ eisà, Lietuvių kalbos žodynas
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 114, 278—279.
  8. ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 147—148.
  9. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 11.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 43, 572.
  11. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 27.
  12. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 196.
  13. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 102.
  14. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  15. ^ Indura, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  16. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 971.
  17. ^ Antroponimia Altomedieval en Galicia (4ª Ed.), Celtiberia.net — Prehistoria, Protohistoria e Historia antigua
  18. ^ Butrymańce, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  19. ^ Butrymańce, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  20. ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 1. — Vilnius, 1985. P. 568.
  21. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
  22. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 11 (1518—1523). — Vilnius, 1997. P. 62.
  23. ^ Ray O. Vore navne: en etymologisk navnebok med fyldige utredninger. — Chicago, 1944. S. 207.
  24. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 185.
  25. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 972.
  26. ^ Каталог древним актовым книгам губерний: Виленской, Гродненской, Минской и Ковенской, а также книгам некоторых судов губерний Могилевской и Смоленской, хранящимся ныне в Центральном архиве в Вильне. — Вильна, 1872. С. 733.
  27. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 972.
  28. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 279.
  29. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1954. S. 248.
  30. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 366.
  31. ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 196.
  32. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 977.
  33. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 214.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Эйса&oldid=2604749»