Перайсьці да зьместу

Мін

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Мін
лац. Min
Minno
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Міна, Мінь, Мен, Мень
Зьвязаныя імёны Мінейка, Міналг, Мінбут, Мінаўт, Мінвід, Мінігайла, Мінігаўд, Мінгірд, Мінгін, Мінар, Менарт, Міндаў, Мінконт, Мінімонт, Мінтаўт, Мінят
Альмін, Альгмін, Ярмін, Асьміна, Білімін, Бутмін, Відзімін, Гайлімін, Гедзімін, Гермін, Гесьмін, Даўмен, Ермін, Кантмін, Кімін, Лянгмін, Людміна, Монтмін, Радзімін, Сурмін, Таўцімін, Эймін, Эйтмін, Ягмін, Ямін
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Мін»

Мін (Мінь), Мен (Мень), Міна — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Міна, Мена або Меня (Minno, Menno[1], Menia) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -мін- (-мен-) паходзіць ад гоцкага minan 'менаваць, памятаць, любіць'[3], minthi 'памяць'[4][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Мінейка (Мініка, Мінка, Менейка, Меніка), Мінаўт (Міналт), Мінігайла (Мінгель), Мінгірд, Мінігаўд (Менгаўд, Менькоўт), Мінгін (Мінген, Менгін), Мінар, Менарт, Міндаў (Міндаг, Мендаг, Мендах), Мінконт, Мінят, Альмін, Ярмін (Армін), Асьміна (Ашміна, Ашмена, Ясьмін), Гайлімін (Гальмін), Гедзімін (Гідзімін, Гідмін), Гермін, Ягмін (Ягімін, Якмін), Ямін (Амін). Адзначаліся германскія імёны Minnico (Meniko), Minolt, Minigelus (Mengel), Minnegard (Mingardus), Menegald (Minegolt), Minchin (Mennigen, Mennikin), Minar (Mennarius), Mennert (Minnert), Mindach (Mendoch), Menegundia, Miniatus, Almin (Almen), Armin, Osminna, Geleminus (Galmin), *Giddeminus (паводле запісу Diddeminum), Germinus, Agminus (Egiminus), Ammin (Emino)[b].

Адпаведнасьць імя Мін (Мінь) германскаму імю Minno (Mini) сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[14].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Menko, Minar (Menera), Minardus, Menricus, Menrota, Menold, Germin (Girmin[15])[16], Hermino[17].

У Прусіі бытавалі імёны Mine / Myne (1334 і 1409 гады)[18], Menike / Mineko / Mineke / Myneke[c] (1353, 1370, 1386 і 1389 гады)[20][18], Menit[d][20], Mynaute / Minaute / Menaute / Mynawte[e] (1267, 1334, 1335, 1347, 1379, 1400 і 1429 гады)[18], Mynnegayle / Minigal[f] (1391 год)[18], Minnegaude[g] (1339 і 1353 гады)[18], Mynothe / Mynotte / Minate[h] (1387 і 1399 гады)[18], Gaylemynne[i] (1360 год)[27].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: чотыри чоловеки… а Меня (1440—1492 гады)[28]; в Городенском повете в Жорославскои волости люди… а Манца Миневича, а Олешка Миневича (20 кастрычніка 1512 году)[29]; земль Новгородского повета… а Миневщины (26 студзеня 1517 году)[30]; пан Мина Сеньковичъ, чашникъ, староста мельницкий (11 лістапада 1533 году)[31]; Мин Смонтовичъ (14 красавіка 1542 году)[32]; село Миневичи (1554 год)[33]; Andrzei Miniewic (1558 год)[34]; Myn Iwanowycz… Myn Chodorowycz (1558 год)[35]; Min Wiktor (1560 год)[36]; Минъ Прихожи… Минъ Жуковичъ… Минъ Ковалянчинъ… Минъ Гомзичъ… Минъ а Фарионъ Жуковичъ (1566 год)[37]; слугу на имя Веля Миновича шляхтича (1567 год)[38]; Минь Борысовичъ, Иванъ Миневичъ (24 красавіка 1580 году)[39]; пана Якуба Меновича (1 кастрычніка 1581 году)[40]; Jan Mieniowicz (17 кастрычніка 1618 году)[41]; Krystoph Min (20 кастрычніка 1655 году)[42][j].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Міневічы — літоўскі шляхецкі род[57].

Менічы (Mienicz, Menicz) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету[58].

На 1901 год існавала вёска Мінаўка ў Сураскім павеце Чарнігаўскай губэрні[59].

На 1910 год існаваў маёнтак Мінаўка ў Амсьціслаўскім павеце Магілёўскай губэрні[60].

Назву Мінічы маюць вёскі на гістарычных Ваўкавышчыне і Наваградчыне, назву Міневічы — вёскі на гістарычных Берасьцейшчыне і Гарадзеншчыне. На гістарычнай Гарадзеншчыне існуе вёска Мінявічы, на гістарычнай Упіччыне — Мінішкі.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -мін- зь летувіскай мовы miñti 'помніць, запамінаць; гадаць; думаць, разглядаць, меркаваць', mintìs 'думка; сьвядомасьць; памяць'[5] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведных словаў і іх значэньняў у летувіскіх слоўніках, тым часам адзіны выдадзены ў Вялікім Княстве Літоўскім летувіскі слоўнік Канстанціна Шырвіда не фіксуе летувіскага слова mintis[6]; увогуле, пра няведаньне летувісамі падобных значэньняў кораню min- яшчэ ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя сьведчаць пададзеныя ў 1850 годзе тлумачэньні іменнай асновы -мін- ад летувіскіх словаў minti 'таптаць'[7] або mena 'разумець'[8])
  2. ^ Таксама адзначаліся германскія імёны Mennen[9], Menebold (Mene-bold)[9], Minbern (Min-bern)[10], Menger (Men-ger)[11], Mengotus (Men-gotus)[12], Minrich (Min-rich), Minsuind (Min-suind), Menwer (Men-wer)[9], Mennewin (Menne-win), Minulf (Min-ulf)[13]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Minnico (Meniko)[19]
  4. ^ Адзначалася германскае імя Mennit, Mennid, Menet, Minnith[9]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Minolt[21]
  6. ^ Адзначалася германскае імя Mengel[22]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Menegald (Minegolt)[23]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Miniatus (Miniott)[24][25]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Galmin[26]
  10. ^ Таксама:
    • Менюл (адзначалася старажытнае германскае імя Minnul[43]): człowiek Meniula (4 кастрычніка 1640 году)[44];
    • Мінаш (у Чэхіі бытавала германска-славянскае імя Meneš[45]): Овкути Минашович (1537 год)[46];
    • Мінбор: Юрыи Минборовичъ… Петко Минборовичъ (1528 год)[47];
    • Мінвіт: Матеи Минвитовичъ (1528 год)[48];
    • Мінавойша: купил у Лавъринца Миновойшовича (сьнежань 1534 году)[49];
    • Менгед: у 1601 годзе ўпамінаўся маёнтак Менгедзішкі ў Вількамірскім павеце[50];
    • Менгот, Мінкут (адзначалася германскае імя Mengotus[12]): чоловекъ Минкутева сына, на имя Явоиша (9 лістапада 1449 году)[51], на тэрыторыі цяперашняй Летувы фіксавалася прозьвішча Менгот у летувізаванай форме[52];
    • Мінейт: людеи… Миколая Минеитовича (8 сьнежня 1522 году)[53], Mineyty (1744 год)[54]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Meyer-Lübke W. Romanische Namenstudien. I. Die altportugiesischen Personennamen germanischen Ursprungs // Sitzungsberichte der Philosophisch-Historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Bd. 149. — Wien, 1905. S. 86.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1125.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  4. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 169.
  5. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 23.
  6. ^ minti̇̀s, Lietuvių kalbos žodynas
  7. ^ Данилло Н. Значение некоторых имен литовских князей и названий местностей Литвы // Журнал Министерства народного просвещения. Т. 66. — СПб., 1850. С. 149—150.
  8. ^ Tygodnik Petersburski. Nr. 54, 1850. S. 353.
  9. ^ а б в г Brons B. Friesische Namen und Mitteilungen darüber. — Emden, 1877. S. 62—63.
  10. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 413.
  11. ^ Meineke B. Die Ortsnamen des Kreises Paderborn. — Bielefeld, 2018. S. 306.
  12. ^ а б Dräger K. Deutscher Familiennamenatlas. Bd. 6. — Berlin; Boston, 2017. S. 406.
  13. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1126, 1092.
  14. ^ Schmittlein R. Noms de personnes germaniques peu connus dans le Libro di Montaperti // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1960. P. 44.
  15. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 115.
  16. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 217.
  17. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 101, 167, 176.
  18. ^ а б в г д е Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 60.
  19. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1125, 1090.
  20. ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 57.
  21. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1126.
  22. ^ Knorr W. Die Familiennamen des Fürstenthums Lübeck. — Entin, 1876. S. 32.
  23. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1091, 1125.
  24. ^ Schmittlein R. Noms de personnes germaniques peu connus dans le Libro di Montaperti // Revue internationale d’onomastique. Nr. 1, 1960. P. 44.
  25. ^ Schmittlein R. L’anthroponyme germanique employé d’une façon absolue en fonction toponymique // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1962. P. 113—114.
  26. ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 28.
  27. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 502.
  28. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
  29. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 248.
  30. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 327.
  31. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 131.
  32. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 28 (1522—1552 гг.). — Менск, 2000. С. 65.
  33. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 66.
  34. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 277.
  35. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 25. — Вильна, 1898. С. 1, 8.
  36. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 70.
  37. ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 330, 410, 415, 418, 421.
  38. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 812.
  39. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 219.
  40. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 389.
  41. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 475.
  42. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 299, 321.
  43. ^ Ao. Prof. Dr. Hermann Reichert, Lexikon der altgermanischen Namen
  44. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 491.
  45. ^ Svoboda J. Bemerkungen über alttschechische Personennamen deutscher Herkunft // Onomastica Slavogermanica. III. — Berlin, 1967. S. 39.
  46. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 59.
  47. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
  48. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 164.
  49. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 164.
  50. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 6. ― Вильна, 1908. С. 136.
  51. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 66.
  52. ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 209.
  53. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 177.
  54. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  55. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 106.
  56. ^ Яўген Анішчанка, Шляхта Минского воеводства на сеймике 1787 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 23 сьнежня 2016 г.
  57. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на М, Згуртаваньне беларускай шляхты
  58. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 4. — Rzeszów, 2001. S. 173.
  59. ^ Список населенных мест Черниговской губернии, имеющих не менее 10 жителей, по данным за 1901 год. — Чернигов, 1902. С. 103.
  60. ^ Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 90.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мін&oldid=2580835»