Алег

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Алег
лац. Aleh
Helgi
Вымаўленьнеalʲɛɣ
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Эльг, Алех, Алек, Ольг, Вольг, Аўг, Алько, Волька
Вытворныя формы Вольга
Зьвязаныя імёны Альгін, Альгіш, Альгерд, Альгмін, Альгімонт
Мінялк
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Алег»

Але́г (Алех, Алек), Ольг (Вольг, Аўг), Алько (Волька), Эльг — мужчынскае імя. Жаночае імя — Вольга.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Алег (стар-рус. Ольгъ) — усходнеславянская форма германскага імя Гэльгі[1][2][3][4] (Helgi[5], Halke[6], Alacho[7], Alko[8], Elgo[9]). Іменная аснова -алг- (-алк-, -гэлк-) паходзіць ад гоцкага alhs 'бажніца', германскага helig 'сьвяты'[10]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Альгін, Альгіш, Альгерд (Альгард, Альгарт, Гэльгерд, Гольгерт), Альгімонт (Альгімунд, Альгімунт, Алькімонт). Адзначаліся германскія імёны Heligin (Alkin), Halgasch, Algart (Algardus, Halgardus, Hallgerðr, Olgard), Algemundus (Alcmunt, Alhmunt)[a]. Іменная аснова аўг- таксама можа паходзіць ад гоцкага augjan 'паказваць, зьяўляцца'[13][b].

У Польшчы гістарычна бытавалі германскія імёны Alga (Olga)[15], Halgasch (Halgas)[16][17].

У Прусіі бытавалі імёны Alke[18], Algart / Algarde[c] (1398 і 1400 гады)[18], Algutte / Algotte[d] (1399 і каля 1400 году)[18].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: бояромъ витебъскимъ… Ольговичомъ (1480 год)[23]; в Жомоити… Елькги (2 кастрычніка 1511 году)[24]; Мацъ Волкгъ[25], Олех Лобвеико[26], Олех Ширеиковичъ[27], Олех Скрипокъ[28], Якубъ Олковичъ[29], Воитехъ Олковичъ самъ. Мартинъ Олковичъ самъ[30], Матеи Олковичъ… Щепанъ Олковичъ[31] (1528 год); люди тяглыи… Олеха Ходоровича (1528 год)[32]; Ивашко Ольговичъ (29 студзеня 1531 году)[33]; Олехов Менкевича слуга (1535 год)[34]; Гахман Олехавич (1536—1537 гады)[35]; село Капчичи… Жданъ Алековичъ (1552 год)[36]; Дмитръ а Грыгор Олковичы (27 красавіка 1558 году)[37]; Olchowicz… Radziuk a Iwan Wolgowicy… Jan Olkowicz… boyar Oliechowicow (1558 год)[38]; Анъдреи Олковичъ (1565 год)[39]; Олко Станиславовичъ[40], Войтехъ Ольковичъ… Матысъ Олькович Якубовъ[41], Олько Яновичъ[42], Станиславъ Ольковичъ[43], Войтекъ Олковичъ… Абрамъ Олковичъ… Станиславъ Ольковичъ… Бартошъ Ольковичъ[44], Павелъ Ольковичъ[45], Олко Андреевъ[46], Олехъ Якубовичъ… Яронимъ Олковичъ[47], Бартошъ Якубовичъ Олковичъ[48], Янъ Олковичъ[49], Бартошъ Ольковичъ[50], Павелъ Олковичъ[51] (1567 год); świadek Tomasz Olkowicz (29 кастрычніка 1624 году)[52]; першого маленства Ивановое Олековое… своего Петра Олека… мужом моим Иваном Олеком (27 ліпеня 1654 году)[53]; у пна Федора Тимофеевича Олека (15 студзеня 1662 году)[54]; Samuel Awgowicz Roszczewski [na miejscu] Krzysztofa Auguwicza (1667 год)[55]; Anna Olgowa (1697 год)[56]; Olkowicze (1744 год)[57][e].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Алькевічы (Alkiewicz) — прыгонныя зь вёсак Ашкенцаў (Віленскі павет) і Бітаўтанаў (Троцкі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[63][64].

Альковічы (Olkowicz) — прыгонныя з ваколіцаў Жосьляў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[65].

На гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Альковічы, на гістарычнай Троччыне — мястэчка Алькенікі, у былым Жамойцкім старостве — вёска Алькішкі. Назву Альгова маюць вёскі на гістарычнай Віцебшчыне.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Таксама адзначаліся германскія імёны Algeberga (Alge-berga), Algibertus (Algi-bertus), Alcherd (Alc-herd)[11], Algamodis (Alga-modis), Algrada (Alg-rada), Algoldus (Alg-oldus), Alguinus (Alg-uinus)[12]
  2. ^ Адзначаліся германскія імёны Augo, Augino, Augart, Augendus[13], Augemir, Auguart[14]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Algart[19] (Algardus[20])
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Algut[21] (Algot[22])
  5. ^ Таксама:
    • Жальг (параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła[58]): Жальгевічы (Żalgiewicz) гербу Пабог — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Шаўляў[59];
    • Яўгель: Яўгелі (Jawgiel) і Яўгеловічы (Jawgiełowicz) гербу Лебедзь — літоўскія шляхецкія роды[60];
    • Альхіт: Альхітовічы (Alchitowicz) — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Вялейкі[61];
    • Эльгемот: мовазнаўца Эрнс Левы(de) падаў літоўскае імя Elgemot без спасылкі на крыніцу[62]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Етимологічний словник української мови. Т. 4. — К., 1989. С. 178.
  2. ^ Олег // Фасмер М. Этимологический словарь русского языка: В 4 т.: Пер. с нем. = Russisches etymologisches Wörterbuch. Т. 3. — М., 2004.
  3. ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 168.
  4. ^ Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён. — Менск, 2011. С. 19.
  5. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 729.
  6. ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 35.
  7. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 85.
  8. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 220.
  9. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 29.
  10. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
  11. ^ Ferguson R. Surnames as a Science. — London, 1883. P. 96.
  12. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 28.
  13. ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 46.
  14. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Nordhausen, 1856. S. 206.
  15. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 1. — Wrocław, 1965—1967. S. 29.
  16. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 246.
  17. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 90.
  18. ^ а б в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 12.
  19. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 167.
  20. ^ Krause C. E. H. Beiträge zur gefchichte Stade’s 1286 1315 Die 41 ersten Folien des ältesten Stadterbebuchs // Programm des Gymnasium’s zu Stade für Ostern 1856. — Stade, 1856. S. 39.
  21. ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 3.
  22. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 167.
  23. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 109.
  24. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 86—87.
  25. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 89.
  26. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 92.
  27. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 96.
  28. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 112.
  29. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 122.
  30. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 128.
  31. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 131.
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 509.
  33. ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 45.
  34. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 59.
  35. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 73.
  36. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 7, т. 1. — Киев, 1886. С. 631.
  37. ^ Брэгер Г. Невядомы інвентар маёнткаў Лебедзева і Хажовая 1558 г. // Гістарычна-археалагічны зборнік. Вып. 32, 2017. С. 203.
  38. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 4, 110, 152, 446.
  39. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 335.
  40. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 895.
  41. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 901.
  42. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 902.
  43. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 903.
  44. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 931.
  45. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 932.
  46. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 938.
  47. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 941.
  48. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1019—1020.
  49. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1057.
  50. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1068.
  51. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1109.
  52. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 6. — Вильна, 1872.С. 261.
  53. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 34. — Вильна, 1909. С. 9.
  54. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 34. — Вильна, 1909. С. 223.
  55. ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 1. — Warszawa, 2015. S. 71.
  56. ^ Krinčino bažnyčios 1697—1703 metų Krikšto metrikų knyga, psl. 1, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  57. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  58. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.
  59. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 5. — Rzeszów, 2001. S. 469.
  60. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 11.
  61. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 24.
  62. ^ Lewy E. Die altpreußischen Personennamen. — Breslau, 1904. S. 43.
  63. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 544.
  64. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 299.
  65. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 349.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён / навук. рэд. А. Лукашанец. — Менск: Літаратура і Мастацтва, 2011. — 240 с. — ISBN 978-985-6941-10-1.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Алег&oldid=2504602»