Больд

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Больд
лац. Bold
Bald
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Бальт, Больт, Больдзь, Больць, Баўд, Боўд, Боўта
Зьвязаныя імёны Балдыка, Больцель, Бальцін / Больдун, Болташ, Бальдвін, Больдаг, Бальтэр, Бальтарт, Балтман, Баўдамір, Балтрым, Балтрун, Бальтрут
Бірыбольд, Вірбольт, Зыбальт, Румбольд, Рыбалт, Шымбольт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Больд»

Больд (Больдзь, Боўд), Больт (Больць), Болт (Боўта), Бальт (Баўд) — мужчынскае імя.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Балд або Балта, пазьней Бальд, Больд або Больта (Bald, Baltha, Boldt, Bolte) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -балд- (-болд-, -болт-) паходзіць ад гоцкага *balth, стараверхненямецкага bald 'сьмелы, адважны'[2][3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Балдыка (Бальдыка), Больцель (Балціла), Бальтын (Балтэн), Бальцюн (Болтун), Болташ, Бальдвін, Больдаг, Бальтэр, Бальтарт, Балтман, Баўдамір, Балтрун, Бальтрут, Бірыбольд, Вірбольт, Зыбальт, Румбольд (Румпольд), Рыбалт, Шымбольт. Адзначаліся германскія імёны Bald (Boldt, Bolte), Baldiko (Baldicke), Baldilo, Baltin (Balden), Baldun, Boltsch, Baldwin, Baldag, Balterus, Baltardus, Baldman, Baldomer, Balderuna, Baltrudis, Warbold, Sibald, Rumbold (Rumpolt), Ribald, Sinbald.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Bałdo (Bołdo) і Bauda, а таксама наступных імёнаў з асновай -балд- (-болд-, -болт-): Amalboldus, Baldwin, Baltmar, Bałdrzyk, Godbold, Libelt, Sebald, Sunobold, Tybald[4].

У Прусіі бытавалі імёны Bawde (1408 год)[5], Arpalte[a][7], Sampolte / Sampolt / Sampalte[b] (1284, 1290 год)[9].

Германскае імя Bolte гістарычна бытавала ў Рызе[10].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Ивашко Болта (каля 1495 году)[11]; люди дубиньские… Мотел Болтевичъ (1510 год)[12]; Болтовая (1528 год)[13]; на реце на Реши с хоромами и с челядю неволною, на имя Болтя (6 студзеня 1536 году)[14]; людей волости Бобруйское… а Грышко Болътевичъ (19 сакавіка 1541 году)[15]; село Домановичи… Андрей Болдичь (1552 год)[16]; Болдевая вдова (1555 год)[17]; Panas Bołtowicz (1560 год)[18]; Лазько Бавдичъ… Грицъ Болдичъ… Левко Бовдичъ… Лазко Бовдичъ… Савка Бавдичъ… Гриць Бовдичъ… Богдашъ, Левко Бовдичи… Лазько Бовдичъ… Левко Бавдичъ… Пилипъ Бавдичъ… Пронець Бавдичъ… Игнатъ, Федецъ Бавдичи… Иванъ Бавдичъ… Омельянъ а Романъ Балдичи… Микита Болдичъ… Пилипъ а Суринъ Бавдичи… Борисъ, Бельда Мелеховичи (1563 год)[19]; Игнать Больдичъ… Василь Больдичъ (24 красавіка 1580 году)[20]; od zastawnika Eliasza Bowty (1667 год)[21]; Joannes Balt de Sodeliszki (1699 год)[22]; Nescior Bout… Stefan Bout (30 студзеня 1779 году)[23][c].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Балты — каралеўская дынастыя вэстготаў, якая валадарыла ў 395—591 гадох.

Болды (Bołdo) — прыгонныя зь вёскі Капітульшчыны (Віленскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[32].

Баўтовічы — парафіяне царквы ў Чашніках на 1888—1905 гады[33].

Бельдзевічы (Bieldzieszewicz) — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету[34].

Боўты — літоўскі шляхецкі род, які меў уладаньні на Жамойці.

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпаміналася сяло Болцічы (Болтичи)[35].

На 1901 год існавала вёска Балдаўка (Балдоўка) у Старадубскім павеце Чарнігаўскай губэрні[36].

На 1906 год існавалі вёскі Больдзіна і Болтава (Балтова) у Невельскім павеце, а таксама сядзіба і вёска Болтава ў Себескім павеце Віцебскай губэрні[37].

На гістарычнай Слонімшчыне існуе вёска Балты, на гістарычнай Наваградчыне — Баўцічы і Боўцічы, на гістарычнай Лідчыне — Больцішкі, на гістарычнай Браслаўшчыне — Бальцішкі, у гістарычнай Прусіі — Балды.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Aripald (< Haribald)[6]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sambold[8]
  3. ^ Таксама:
    • Балтут: з Васкомъ Балтутомъ (1566 год)[24], Klimko Bołtuta… Chwiodor Bałtuta… Wasil Bołtutow… Iwana Piotrowicza Bałtuty synowie Filip y Klim… pomienianego Iwana Piotrowina Bołtutę (1693 год)[25];
    • Бальткір (адзначалася старажытнае германскае імя Baldger, Paltker[26]): на 1905 год існаваў фальварак Бальткіры[27] ў Юрацішкаўскай воласьці[28];
    • Боўтрык (адзначалася старажытнае германскае імя Baldric[29]): на гістарычнай Ваўкавышчыне існавала вёска Боўтрыкі, у Польшчы адзначаецца прозьвішча Болтрык (Bołtryk)[30]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 235.
  2. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 50.
  3. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 10.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 11, 13.
  5. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 17.
  6. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 765.
  7. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  8. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 439.
  9. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 86.
  10. ^ Hildebrand H. Das Rigische Schuldbuch (1286—1352). — St. Petersburg, 1872. S. XL, 5, 84.
  11. ^ Новгородские писцовые книги, изданные Археографической комиссией. Т. 1. — СПб., 1859. С. 409.
  12. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 241.
  13. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 115.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 19 (1535—1537). — Vilnius, 2009. P. 115.
  15. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 229 (10) (1540—1541). — Vilnius, 2003. P. 156.
  16. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 7, т. 1. — Киев, 1886. С. 633.
  17. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 19.
  18. ^ Słownik historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (XV—XVII w.). T. 1: A—O. — Białystok, 1997. S. 37.
  19. ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 4, 15—16, 20, 22, 25, 30, 115—117, 188.
  20. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 221.
  21. ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 1. — Warszawa, 2015. S. 269.
  22. ^ Krinčino bažnyčios 1697—1703 metų Krikšto metrikų knyga, psl. 2, Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  23. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 35. — Вильна, 1910. С. 354.
  24. ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 384.
  25. ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 227, 229.
  26. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 238.
  27. ^ Бальткіры, Radzima.net
  28. ^ Виленская губерния: полный список населенных мест со статистическими данными о каждом поселении. — Вильна, 1905. С. 255.
  29. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 240.
  30. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 63.
  31. ^ Яўген Анішчанка, Чашники инвентарь 1632 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 8 сьнежня 2018 г.
  32. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 834.
  33. ^ Яўген Анішчанка, Приход и прихожане церкви Чашники Лепельского уезда, Архіў гісторыка Анішчанкі, 10 чэрвеня 2015 г.
  34. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 240.
  35. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 32.
  36. ^ Список населенных мест Черниговской губернии, имеющих не менее 10 жителей, по данным за 1901 год. — Чернигов, 1902. С. 11.
  37. ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 267, 274, 286, 393—394.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Больд&oldid=2506818»