Вольга
| Вольга лац. Volha | |
| Hélga | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Олюхна, Олюшка |
| Вытворныя формы | Алег |
| Зьвязаныя імёны | Альгін, Альгіш, Альгерд, Альгмін, Альгімонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Вольга» | |
Вольга (Олюхна[1], Олюшка[2]) — жаночае імя. Мужчынскае імя — Алег.
Па-за межамі Беларусі імя «Вольга» пашырылася ў Расеі, Чэхіі, Фінляндыі і, у пэўнай ступені, у Нямеччыне; таксама ўпамінаецца ў сярэднявечнай Шатляндыі. У краінах Паўднёвай Амэрыкі, такіх як Бразылія і Аргентына, імя Вольга ў большасьці выпадках ўжываецца хутчэй у вымаўленьні Хельга.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вольга — усходнеславянская форма германскага (паўночнагерманскага) імя Гэльга[3][4][5][1] (Hélga, Helca, Helcha[a][6], Ælga[7]). Іменная аснова -алг- (-алк-, -гэлк-) (імёны ліцьвінаў Альгін, Альгерд, Альгімонт; германскія імёны Heligin, Algardus, Alcmunt) паходзіць ад гоцкага alhs 'бажніца', германскага helig 'сьвяты'[8].
Імя Вольга (Альга, Гольга)[9] гістарычна бытавала ў Польшчы: Olga (1175—1500 гады), Alga (XIII—XV стагодзьдзі)[10], Algam filiam (XIV ст.), Holga (1405 і 1406 гады)[11].
У Раўданскім рукапісе, апублікаваным Тэадорам Нарбутам, імя Альгерд тлумачылася з германскіх моваў як «радасьць Вольгі» (відаць, ад -ольг- + германскае hord 'скарб')[12].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: domina Oluszkca (24 чэрвеня 1437 году)[13][2]; Докгирдовнамъ корол дал: пани Юшковой Кгоицевича Анънушъце, а Петковои Олюшъце — Лынътупи а Свираны, а Трокиники (1440—1492 гады)[14]; Olga (Раўданскі рукапіс); земянки берестеиское Олюхны Туминъское (3 кастрычніка 1517 году)[15]; Богданъ тот Ланковичъ зъ жоною и з дочкою своею Олюхною (14 чэрвеня 1541 году)[16]; за дядкомъ нашымъ Яномъ Визкгирдовичомъ… сестрамъ того мужа своего Яна: Дороте а Олюхъне (7 сьнежня 1542 году)[17].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Вольга (у хросьце Алена, † 969) — вялікая княгіня кіеўская (945—960)
- Вольга Іпатава — беларуская пісьменьніца
- Вольга Корбут — беларуская гімнастка, чатырохразовая алімпійская чэмпіёнка
У XVI ст. існаваў маёнтак Вольгі (Ольги) у Жамойцкім старостве[18].
У канцы XVIII ст. на гістарычнай Віцебшчыне існавала шляхецкая ваколіца Вольгі[19].
На гістарычнай Лідчыне існуе вёска Вольгаўцы.
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Паводле назвы мясцовасьці Helchenpach
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён. — Менск, 2011. С. 62.
- ^ а б Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej. Tom I (1387—1507): indeksy. — Kraków, 1994. S. 84.
- ^ Етимологічний словник української мови. Т. 4. — К., 1989. С. 183.
- ^ Ольга // Фасмер М. Этимологический словарь русского языка: В 4 т.: Пер. с нем. = Russisches etymologisches Wörterbuch. Т. 3. — М., 2004.
- ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 325.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 730.
- ^ Björkman E. Nordische Personennamen in England in alt- und frühmittel-englischer Zeit: Ein Beitrag zur englischen Namenkunde. — Halle, 1910. S. 67.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 90.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 1. — Wrocław, 1965—1967. S. 29.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 4. — Wrocław, 1974—1976. S. 118.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 168.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 28.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 368.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 27 (1541—1542). — Vilnius, 2016. P. 58.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 258.
- ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 212.
- ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 27.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён / навук. рэд. А. Лукашанец. — Менск: Літаратура і Мастацтва, 2011. — 240 с. — ISBN 978-985-6941-10-1.