Перайсьці да зьместу

Даўга

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Даўга
лац. Daŭga / Daŭha
Daugo
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Дава, Дэўг, Доўг, Доўк, Долг
Зьвязаныя імёны Давейка, Даўгіла, Даўбор, Даўбарт, Давіл, Давірд, Давінь, Давойна, Даўгайла, Даўгер, Даўгерд, Даўгод, Даўгоўд, Даўгін, Даўгінт, Даўконт, Даўлюд, Даўмен, Даўмонт, Доўнар, Даўспрунг, Даўят
Міндоўг
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Даўга»

Даўга (Дэўг), Дава, Доўг (Доўк, Долг) — мужчынскае імя і вытворнае прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Даўга або Дава (Daugo, Daugjis[1], Davo) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова -даў(г)- паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'[3][4][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Давейка (Давіка), Даўгіла (Дагіла, Догель), Даўбар (Даўбір, Дабар), Даўбарт, Давіл, Давінь, Давірд, Даўгайла (Дагала), Даўгер (Даўер), Даўгерд (Даўгард), Даўгод (Даўгот), Даўгоўд, Даўгін (Даўкен), Даўмен, Даўмонт (Даўмунд, Даўмунт, Дамунт, Домунд), Даўят, Міндоўг. Адзначаліся германскія імёны Davico, Dagila (Dahilo, Degel), Dauber (Daber), Daubert, Davila (Dauwila), Dawin (Dauwin), Daverdt, Dagalo, Dauharjis (Dauer, Daherr), Daugaard, Dagott, Dagaud, Dagin (Dawkin), Dauman, Damondus (Damundus), Dowyatt (Daviato), Mindach[b].

У Прусіі бытавалі імёны: Dagil / Dogel / Daugil / Dawgill / Dawgil[c] (1309, 1344, 1354, 1358, 1397 і 1407 гады)[11][12], Daugin[d] (1364 год)[12], Dabote / Dabud / Dabut[e] (1366, 1407 і 1418 гады)[12], Dawille[f] (1398 год)[12].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Hannus Dolge (5 чэрвеня 1414 году)[16]; Dowgone (16 красавіка 1444 году)[17]; оу Лидском повете землю пустую тяглую на има Довкговщину (17 сакавіка 1514 году)[18]; боярина сомилиского ж Якуба Довкговича (19 студзеня 1516 году)[19]; з людми… з Довкомъ Миколаевичомъ (13 траўня 1525 году)[20]; Тырвидъ Довкговичъ[21], Петръ Довкгович[22] (1528 год); два чоловеки отъчызныхъ… а Юxъна Даугевича (27 кастрычніка 1538 году)[23]; Гринь, Кузьма Долговичи (1563 год)[24]; Михно Долговичъ (1566 год)[25]; земянка гсдръская повету Менского Ганна Станиславовна Довкговна Павловая Гербовая… брат дей мой рожoный на име Мартин Станиславович Довкгович… своих трох члвеков, то ест на име Гришка Девкгу (24 лютага 1590 году)[26]; p. Ian Dawwa… połowa p. Dawwowi… зanu Ianowi Dawwie (1701 год)[27]; Daugowicze (1744 год)[28]; Władysław Dauhowicz (1791 год)[29]; Józef Doukowicz (1815 год)[30][g].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Даўговічы (Dougowicz) — прыгонныя зь вёскі Дубнікаў (Віленскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[74].

На гістарычнай Троччыне існуе места Доўгі (Даўгі), на гістарычнай Вількаміршчыне — вёска Даўгішкі. У гістарычнай Прусіі каля Караляўцу існавала вёска Дэваў (Devau)[75].

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае за найбольш адэкватнае тлумачэньне іменнай асновы -даў(г)- зь летувіскай мовы daũg 'многа, шмат'[5] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведнага слова з такім значэньнем у летувіскіх слоўніках, тым часам гэтага слова не фіксуе слоўнік Канстанціна Шырвіда, упершыню яно фіксуецца ў каралявеццкім слоўніку 1747 году, але было ўжытае ў каралявецкай Пасьціле 1591 году і віленскай Пасьціле 1600 году[6])
  2. ^ Таксама адзначаліся германскія імёны: *Dauhart[7], Dawaredus[8], Dauwald[9], Daumerus[2]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Dagila (Degel)[10]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Dagin[13]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Dabaudis[14]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Davila (Dauwila)[15]
  7. ^ Таксама:
    • Даўкун: Матеи Довкуновичъ (1528 год)[31];
    • Даўкша: Kymunt cum filio Dawxha (18 студзеня 1401 году)[32]; cum Dawkscha[33], Dawxscha[34], Dawxa[35] (2 кастрычніка 1413 году);
    • Даўалг: Ród Dowołgowiczów… Michał Janowicz Dowołgo (1690 год)[36], Michał Niemiro z Dawałgowicz (10 лютага 1791 году)[37];
    • Даўбут (адзначаліся старажытныя германскія імёны Dabaudis[14], Dabod[38] і *Dalabod, пазьнейшае Talbut[39]): у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Даўбуцішкі ў Ашмянскім павеце[40];
    • Даўгвід: а Довкгвиду Вяжелис а Жастовт (1440—1492 гады)[41];
    • Даўгвіл: Довкгвил Станкевичъ (1528 год)[42], Марко Довкгвиловичъ (1567 год)[43];
    • Даўвільт (адзначалася старажытнае германскае імя Touillda[44], Touilt[45]): в Лепуньскомъ повете тежъ дали есмо ему людеи… а Венцка Довъвильтовича (10 чэрвеня 1511 году)[46];
    • Далквін (адзначалася старажытнае германскае імя Daegwine[47]): Юри Долквиновичъ (1528 год)[48];
    • Даўгід, Даўгіт, Даўгет: чоловекъ Довкгит (20 чэрвеня 1413—1424 гадоў[49] паводле выпісу 30 студзеня 1607 году)[50], купил землю у Довкгида (7 лістапада 1442 году)[51], Петр а Лютко… Петръ а Людко новоседы Довкгетовичи (1537—1538 гады)[52];
    • Даўгір (адзначаліся старажытныя германскія імёны Dagarius, Deggeres[53] і Dalger[54]): Daugyr (28 верасьня 1449 году)[55][56], у Польшчы адзначаецца прозьвішча Dowgier[57];
    • Даўміл: на гістарычнай Ашмяншчыне існавала вёска Даўмілы[58];
    • Даўгімонт, Даўкмонт (адзначалася старажытнае германскае імя Daegmund[59], Dachimundus[60]): Некрашу Довкгимонътовичу земля Кгвоздева (1440—1492 гады)[61], Талюшъ Довкмонътовичъ (1528 год)[62];
    • Даўмод (адзначалася германскае імя Damod[63][64][65]): Андреи Довмод (1528 год)[66];
    • Даўнарт (адзначалася старажытнае германскае імя Tagenard[67]): Даўнартовічы (Downartowicz) гербу Прыяцель — літоўскі шляхецкі род[68];
    • Даўкнет: Andreas Dewknetouicz (2 кастрычніка 1413 году)[69], подданый господарьский Одельский Нотко Довнедевичъ (10 лістапада 1539 году)[70];
    • Даўрым (адзначалася старажытнае германскае імя Dagrim[53]): Матэи Довримович з братом Стасэм… Мартин Ян Доврымович (1556 год)[71];
    • Доўсін: Доўсіны (Dowsin) гербу Габданк — літоўскі шляхецкі род[72]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
  2. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 406.
  3. ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  5. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  6. ^ daũg, Lietuvių kalbos žodynas
  7. ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 29.
  8. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 65.
  9. ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 125.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 392.
  11. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 499.
  12. ^ а б в г Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 22—23.
  13. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1139.
  14. ^ а б Felder E. Die Personennamen auf den merowingischen Münzen der Bibliothèque nationale de France. — München, 2003. S. 89.
  15. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 406.
  16. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 305.
  17. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 206.
  18. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 280.
  19. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 234.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 381.
  21. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 76.
  22. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 163.
  23. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 20 (1536—1539). — Vilnius, 2010. P. 208.
  24. ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 168.
  25. ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 430.
  26. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 36. — Вильна, 1912. С. 421—422.
  27. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 10. — Вильна, 1874. С. 103—105, 107.
  28. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  29. ^ Ławaryszki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  30. ^ Ławaryszki, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  31. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 102.
  32. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
  33. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
  34. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
  35. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 70.
  36. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo trockie 1690 r. — Warszawa, 2000. S. 143.
  37. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 473.
  38. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 550.
  39. ^ Reaney P. H., Wilson R. M. A Dictionary of English Surnames. — London and New York, 1991. P. 3051.
  40. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 231.
  41. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
  42. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 163.
  43. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 797.
  44. ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 459.
  45. ^ Domesday Names: An Index of Latin Personal and Place Names in Domesday Book. — The Boydell Press, 1997. P. 205.
  46. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 74.
  47. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 396.
  48. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 170.
  49. ^ Saviščevas E. Polityka nadań wielkich książąt litewskich na Żmudzi w pierwszej połowie XV wieku // Prace historyczne 141, z. 2 (2014). S. 499.
  50. ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 387.
  51. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 68.
  52. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 158, 343.
  53. ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 394.
  54. ^ Canzler F. Die deutschen vornamen und zunamen etymologisch abgeleitet und erklärt. — Hamburg, 1830. S. 88.
  55. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 220.
  56. ^ Maciejauskiene V. Lietuviu pavardziu susidarymas, XIII—XVIII a. — Vilnius, 1991. P. 21.
  57. ^ Naruszewicz-Duchlińska A. Surnames of Lithuanian origins in Polish anthroponomy // Preservation of Cultural Heritage and Strengthening of Regional Identity. — Klaipėda, 2008. S. 84—88.
  58. ^ Gmina wiejska Święciany, Radzima.net
  59. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 395.
  60. ^ Bruckner W. Die Sprache der Langobarden. — Strassburg, 1895. S. 241.
  61. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 21.
  62. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
  63. ^ Schlaug W. Die altsächsischen Personennamen vor dem Jahre 1000. — Lund, 1962. S. 71.
  64. ^ Hekket B. J. Demoed, Demoet // Naamkunde. Jaargang 5, 1973. P. 114.
  65. ^ Huth V. Die Düsseldorfer Sakramentarhandschrift D 1 als Memorialzeugnis. Mit einer Wiedergabe der Namen und Namengruppen (Taf. XIV—XXXII) // Frühmittelalterlichen Studien. Bd. 20. — Berlin; New York, 1986. S. 292.
  66. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 62.
  67. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 397.
  68. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Rzeszów, 2001. S. 375.
  69. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
  70. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 209.
  71. ^ Sinkevičiūtė D. Nauji lietuvių dvikamieniai asmenvardžiai su atviraisiais pirmaisiais kamienais // Baltistica. T. 58, Nr. 2 (2023). P. 319.
  72. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 108.
  73. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 63.
  74. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 662.
  75. ^ Палмайтис Л. Предложение по научной русификации исконных наименований перешедшей в состав России северной части бывшей Восточной Пруссии. — Европейский институт рассеянных этнических меньшинств, 2003. С. 46.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Даўга&oldid=2590246»