Нед
| Нед лац. Nied | |
| Nid | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Нет, Ніт, Нідзь, Нець |
| Зьвязаныя імёны | Ніціла, Нігайла, Нітар, Нітарт, Нетымер Гінет |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Нед» | |
Нед (Нідзь), Нет (Нець), Ніт — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Ніта, Нід або Ніт (Nito, Nid, Nieth) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -нед- (-нет-, -ніт-) паходзіць ад гоцкага neiþa 'злосьць, варожасьць'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Ніціла, Нігайла (Нігал), Нітар, Нітарт, Нетымер, Гінет. Адзначаліся германскія імёны Nitilo, Negele (Niegel), Nieter (Nither), Nitart, Nitimerus, Genet.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Netar, Nitart (Nitert, Nietart[3])[4].
У Прусіі бытавалі імёны: Nyde (1360 год)[5], Nydecke (1396 год), Nygayl[a] (1400 год)[7]. У 1637 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Michaël Nidricius[b], Marieburgensis Prussus, у 1640 годзе — Jacobus Nidricius, Mariaeburgensis Borussus[10].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Олехну Нетевичю чотыри чоловеки[11], Нетеви 20 чоловека[12] (1440—1492 гады); Олехну Нетевичу жеребъца… в тивуна немоноитского и олитъского у Олехна Нетевича (27 сакавіка 1486 году)[13]; боярин наш Ивашко Нетевич (2 лістапада 1498 году)[14]; пустовъщины… а Нетеву (12 кастрычніка 1509 году)[15]; конюхов наших остринских… Тараса Храпочевич, а брата его Нидя (11 красавіка 1514 году)[16]; люди… Римъка Нетевича (19 красавіка 1516 году)[17]; людеи… Ятовъта а Вешъторъта Нетовичовъ (8 сьнежня 1522 году)[18]; Михалъко а Конъдратъ Нитовичи, Микита а Сенецъ Нитовичи, которыи жъ светъки вси сумежники тое земли (17 красавіка 1532 году)[19]; Elżbieta Net (1744 год)[20]; zaścianek Paszkiszki… Andrzey Nied (23 жніўня 1777 году)[21].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Нець і Алехна Нецевіч — літоўскія баяры, якія атрымалі наданьні ад вялікага князя Казімера
Неці (Nieć) — прыгонныя зь вёскі Калолішкаў (каля Камаяў), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[22].
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1157.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 420.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 179, 182.
- ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 687.
- ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 65.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 71.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1159.
- ^ Ray O. Vore navne: en etymologisk navnebok med fyldige utredninger. — Chicago, 1944. S. 250.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 381, 415.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 33.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 38—39.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 186.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 327.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 144.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 148.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 177.
- ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Вып. 2. 18‑я и 32 книги записей Литовской метрики: Метрика королевы Боны. — Москва, 2018. С. 113.
- ^ Birże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 35. — Вильна, 1910. С. 317.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 82.