Перайсьці да зьместу

Яр (імя)

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Яр
лац. Jar
Ahr
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Ар
Вытворныя формы Ярна, Гір
Зьвязаныя імёны Ярыла, Ярун, Ярунд, Арбут, Арвід, Арвіст, Арыгольд, Арман, Армін, Ярмунд, Ярмуць, Яруд
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Яр»

Яр, Ар — мужчынскае імя.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Ара, пазьней Ар (Aro, Aar, Ahr) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова ар- паходзіць ад гоцкага ara 'арол'[2][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Ярыла, Ярун, Ярунд, Арбут, Арвід (Ярвід), Арвіст, Арыгольд, Арман (Арыман, Ярыман), Армін (Ярмін), Ярмунд (Ярмант), Ярмуць (Армуць), Яруд. Адзначаліся германскія імёны Arila, Aruna, Jarund, Árbót, Arvid, Ariovist, Aregaudus, Arman (Ariman), Armin, Armund (Armunt, Eremunt), Armuth, Arodus (Aruth). Апроч таго, існуе іменная аснова арн-, якая паходзіць ад стараверхненямецкага arn 'арол'[5].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Jarant (Jarand, Jarunt, Jerant, Jorant), Arman[6], Jaroldus[7]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавала імя Ярша: Johannes Iarscha (1436 год)[8].

У Прусіі бытавалі імёны: Arbute[b] (1357 год, таксама адзначалася мясцовасьць Areboten)[10], Arwide / Arwida / Arwayde / Erwayde[c] (1341, 1387, 1393, 1396, 1402 і 1408 гады)[12], Arwil[d] (1355 год)[12], Arwist / Erwiste / Arwest[e] (1344, 1354, 1400, 1401)[12]. У 1610 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Valentinus Arent, Mariaeburgensis Borussus[18].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Яръ Имацевич — дым, сыны в него дорослые тры (30 ліпеня 1545 год)[19]; село Ярышки (1554 год)[20]; Томъко Еревичъ (1565 год)[21]; Rozalia Arewicz (1782 год)[22]; Franciszek Jerewicz z Piad (11 лютага 1784 году)[23]; Wincenty Bartłomiej Arowicz (1808 год)[24][f].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Яр Імацевіч — радунскі баярын, які ўпамінаецца ў 1545 годзе
  • Шыман Арэвіч (Szymon Arewicz) — навучэнец Папскай сэмінарыі ў Вільні ў першай палове XVIII стагодзьдзя[34]

Ярэвічы (Jarewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[35].

Яровічы (Jarowicz) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[36].

На гістарычнай Упіччыне існуе вёска Ярышкі, у былым Жамойцкім старостве — Арышкі.

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак пэўнасьці пры тлумачэньні іменнай асновы ар- зь летувіскай мовы, адзначаючы магчымасьць повязі з ar 'таксама'[3] (не адзначаючы, аднак, часу першай фіксацыі адпаведнага слова з такім значэньнем у летувіскіх слоўніках, тым часам значэньне 'таксама' для ar упершыню фіксуецца толькі ў сучасным Вялікім слоўніку летувіскай мовы[4])
  2. ^ Адзначалася германскае імя Arbod[9]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Aruid[11]
  4. ^ Адзначалася германскае імя Aruilli[13][14], *Arvila[15]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Ariovist[16], германскае імя Arwesth[17]
  6. ^ Таксама:
    • Арыка (адзначалася германскае імя Arke[25]): Jan Teodor Aryka (1812 год)[26];
    • Арыт (адзначалася старажытнае германскае імя Arid[27], Aritto[28][29]): Аритъ Соболь з Кгудевичъ (1567 год)[30], Арэт (Aret) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[31];
    • Ярміл: в Ярмила Мижуковича и в брата его Матея землю их в Пошилех (8 сьнежня 1516 году)[32], Ярміля (Jarmilo) — прозьвішча, зафіксаванае ў XIX стагодзьдзі ў ваколіцах Сувалкаў[33]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 135.
  2. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 59.
  3. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 22.
  4. ^ ar̃ (3), Lietuvių kalbos žodynas
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 7.
  6. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 7, 101.
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 279.
  8. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 180, 450.
  9. ^ Pott A. F. Die Personennamen, insbesondere die Familiennamen und ihre Entstehungsarten, auch unter Berücksichtigung der Ortsnamen. — Leipzig, 1853. S. 237.
  10. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
  11. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 138.
  12. ^ а б в Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 14.
  13. ^ Gunter M. Studien zu den theriophoren Personennamen der Germanen. — Köln, 1970. S. 39.
  14. ^ Piel J. M. Sobre a formação dos nomes de mulher medievais hispano-visigodos // Confluência. N. 3, 1992. P. 88.
  15. ^ Antroponimia Altomedieval en Galicia (4ª Ed.), Celtiberia.net — Prehistoria, Protohistoria e Historia antigua
  16. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 783.
  17. ^ Sveriges medeltida personnamn. Hft. 1. — Uppsala, 1967. S. 146.
  18. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 194.
  19. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 86.
  20. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 94.
  21. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 225.
  22. ^ Kroże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  23. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 378.
  24. ^ Sereje, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  25. ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 20.
  26. ^ Bakszty (gr.-kat., prawosł.), Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  27. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 786.
  28. ^ Vroonen E. Les noms de famille de Belgique. Vol 2: Dictionnaire étymologique des noms de famille de Belgique. — Bruxelles, 1957.
  29. ^ A, Dictionnaire de tous les noms de famille belges
  30. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 694.
  31. ^ Professor Jerzy Wisniewski, List of the XIXth century Suvalki region family names, Suwalki Genealogical Society
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 322.
  33. ^ Professor Jerzy Wisniewski, List of the XIXth century Suvalki region family names, Suwalki Genealogical Society
  34. ^ Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1585—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11 (1936). S. 271.
  35. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 542.
  36. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 296.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Яр_(імя)&oldid=2603471»