Гардзь
| Гардзь лац. Hardź | |
| Hardt | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Зьвязаныя імёны | Гардэль, Гардзіна, Гартман Бальтарт, Бінэрт, Бэйнарт, Бэргарт / Бэрнард, Вештарт, Відарт, Вінарт, Вітарт, Гейтарт, Гіргарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт / Кестарт, Кінэрт, Кінтарт, Конарт, Леварт / Ленарт, Любарт, Менарт, Монтарт, Мэйнарт, Нанарт, Невярд, Нітарт, Рымард, Сутарт, Эйтарт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Гардзь» | |
Гардзь — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Гарт, Герта або Арда (Hart, Herto, Ardo, Hardt) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -гард- (-гарт-, -арт-) паходзіць ад гоцкага hardus 'моцны, цьвёрды'[2][3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гардэль (Гертэль, Эртэль), Гардзіна (Гардына), Гартман (Гертман, Эртман, Эрдман), Бальтарт, Бэйнарт, Бэргарт, Бэрнард, Вештарт (Віштарт, Вістарт, Вестэрт, Вештард), Відарт, Вінарт, Вітарт, Гейтарт, Гітарт, Готарт, Доўнарт, Доўтарт, Каштарт (Гастарт), Кестарт (Гештарт), Кінэрт, Конарт (Кунэрт), Ленарт (Леанард, Ленард, Лінард), Любарт (Любэрт, Лібарт, Лібэрт), Менарт, Монтарт, Мэйнарт (Мэйнард), Нанарт (Нангарт, Ненарт), Невярд, Нітарт, Сутарт. Адзначаліся германскія імёны Hardell (Ertel), Hardin, Hartman (Hertman, Ertman, Erdmann), Baltardus (Balthart), Beynart, Berhard, Bernard, Westhard (Guistardus), Vidart, Winard (Winhart), Witart, Gaiterda, Gidheard, Gotard, Dannert, Deutert (Dautert), Kastert (Gastart), Gisteard, Kinnert, Konert (Kunert), Lennart (Leonard, Linard), Liubhart (Liebert), Mennert, Mundert (Mundhart), Meinart (Meynard), Nanhart (Nennert), Niviard, Nitart, Sutardus.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Hert, Herhard (Herart), Hartko[4], Hartel (Hertel, Hertyl), Hertelin, Hartman[4], Bernhard (Bernart), Borghard (Borkhard), Danhard (Denhart), Eghard (Ekard, Ekhard), Gerhard (Gerard, Girhard, Gerherd), Ginthart, Godehart (Gotehart, Gotart, Gotart), Kunard, Leonhard (Lenard, Lenart, Lenert), Libart, Lubhard (Lubart, Lubart), Medardus, Meinhart (Mainard, Meinart), Nitart (Nitert), Othart, Rychard, Rynard, Unard, Wernhard (Wernard), Wichard, Winard, Wirhard, Zygart (Zegart)[5].
У Прусіі бытавалі імёны Artung[a], Artman[b][8]. У 1604 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Guilhelmus Hart, Regiomontanus Borussus, у 1623 годзе — Jacobus Harderus, Dantiscanus Borussus[9].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kirylina Hardziewiczowa wdowa (1688 год)[10]; Wiktory Hardziewicz, kom. mozyr. (21 жніўня 1780 году)[11][c].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Гардзевічы[16] (Hardziewicz) гербу Кораб — літоўскі шляхецкі род з Слонімскага павету[17].
На 1910 год існаваў хутар Гарт у Клімавіцкім павеце Магілёўскай губэрні[18].
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Hartung (Arding)[6]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Artman (< Hardman)[7]
- ^ Таксама:
- Гертык: державъцы радунскому Яну Герътику (15 лістапада 1569 году)[12], у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Гарцікі або Паязора ў Рэчыцкім павеце[13];
- Ердан (адзначалася старажытнае германскае імя Ardanius[14]): пани Альжъбеты Ердановны… малъжонъки моее милое Алжъбеты Ердановъны (5 красавіка 1562 году і 2 верасьня 1565 году)[15]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 752.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 61.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 123.
- ^ а б Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 249.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 93.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 752.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 755.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 166, 276.
- ^ Obst J. Rachunki miasta Wilna // Litwa i Ruś. Z. 7—9, 1913. S. 108.
- ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 328.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 52 (1569—1570). — Vilnius, 2004. P. 104.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 185.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 124.
- ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 46 (1562—1565 гг.). — Менск, 2006. С. 164—166.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Г, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Uruski S. Rodzina, herbarz szlachty polskiej. T. 5. — Warszawa, 1908. S. 108.
- ^ Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 76.