Аскольд (імя)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Hoskoldr
Askold
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Hatho + Sculd
Asc + Wald
Іншыя формы
Варыянт(ы) Ясколд, Яскоўд, Яскоўт, Яскольд, Яшчолд
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Аскольд»

Аскольд, Ясколд (Яскоўд, Яскоўт, Яскольд, Яшчолд) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Аскольд або Яскольд[1] — імя германскага паходжаньня, якое цалкам адпавядае паўночнагерманскаму імю Hoskoldr[2][3] і старажытнаму ісьляндзкаму імю Höskuldr[4], якія выводзяць ад hǫð 'бітва' і skyldr 'прывязаны, абавязаны'[5][6][7]. Таксама адзначалася старажытнае германскае імя Ascolt (Askold[a][8][9], Aschhold[10]), дзе іменная аснова аск- (эш-, эс-) (імёны ліцьвінаў Есьман, Яшмант; германскія імёны Esmann, Eschmunt) паходзіць ад германскага askiz 'ясень, ясеневая дзіда'[11], а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[12].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Ascoldus (Jascoldus, Jazcoldus, Jaszczołt, Jeszczołt)[13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Jascoldus… Jascoldus filius Viti (1246 год)[14]; Асколдъ и Диръ… со Аскольдомъ и Диромъ… Ясколда и Дира (Ярмолінскі летапіс)[15]; Кинъяту Ясколдовичу чотыри чоловеки (9 лістапада 1449 году)[16]; Воитехъ Ясколъдовичъ (1528 году)[17]; боярынъ господарский волъковыйский Шымъко Войтеховичъ Ясколъдовичъ (13 лістапада 1540 году)[18]; With Jaskoldowicz… Wit Jaskułdowicz… Woyt Jaskołdowicz (1560 год)[19]; Петръ Ясколдъ… Матеи Ясколдъ… Павелъ Ясколдъ[20], Матыс Ящолдъ[21] (1565 год); Петръ Стасевичъ Ясколдъ… Матей Грисевичъ Ясколдъ… Лукашъ Юрьевичъ Ясколдъ… Крыштофъ Матеевичъ Ясколдъ… Щасный Микалаевичъ Ясколдъ… Матей Мартиновичъ Ясколдъ… Сарафинъ Мартиновичъ Ясколдъ… Обронко Яновичъ Ясколдъ… Петръ Бартошевичъ Ясколдъ… Блажко, Павловъ зять, Ясколдъ[22], Стасевъ сынъ, Ясколдовичъ[23], Адамъ Матьевичъ Ясколдъ[24] (1567 год); вознымъ повету Волковыского Петромъ Станиславовичомъ Ясколдою (31 траўня 1571 году)[25]; пры боярыне Ящолте… Боярынъ Ящолдъ (23 кастрычніка 1597 году)[26]; Jan Jaskołd (1621 год)[27]; Криштоп Микулаев сын Яскольт… Микулай Бахромеев сын Яскольт[28], Петр Хриштопов сын Яскольт[29], Юрья Федоров сын Яскольт[30] (1655 год); Stephan Iaskułt (13 лютага і 6 верасьня 1663 году)[31]; шляхетного Стефана Яскулта (31 кастрычніка 1664 году)[32]; Kazimierz Urbanowicz Jaskołd[33], Symon Urbanowicz Jaskołd… Symon Urbanowicz Jaskołd[34], Dobrogost Jaskołd[35] (1690 год); Jan Jaskołd Klepacki (1723 год)[36]; Jaskaudzie… Jaskołdowszczyzna (1744 год)[37]; Piotr Jaskowd… Józef Jaskowd… Jan Jaskowd (2 сакавіка 1758 году)[38]; Jaskolld Konstanty (30 сакавіка 1761 году)[39]; Jaskowd Wincenty (1771, 1772, 1773 гады)[40]; Parafia kobylnicka… Jaskułdowszczyzna[41], Parafia Remigolska… Jaskildy[42], Jaskiłdzie[43] (1784 год); Józef Jaskółłd namiestnik p. J.K.M. (18 жніўня 1788 году)[44]; Jan Jaskułd… Maciej Jaskułd… Marcin Jaskułd (18 лістапада 1790 году)[45]; R. P. B. Placidus Jaszczołt (11 лютага 1819 году)[46].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ясколды або Аскольды (Jaskołd, Askold) гербу Радван — літоўскі шляхецкі род з Ваўкавыскага павету[54].

Ясколды-Кляпацкія — літоўскі шляхецкі род[55].

На гістарычнай Ваўкавышчыне існуе вёска Яскалды, на гістарычным ПадляшшыЯшчолты.

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Паводле назвы мясцовасьці Ascoldengim

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Mośko E. Stpol. jaszczowy i etymologia wyrazu jaszczur. W świetle niektórych nazw geograficznych i przyrodniczych // Język Polski. Nr. 3, 1966. S. 198.
  2. ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 42.
  3. ^ Усціновіч А. Слоўнік асабовых уласных імён. — Менск, 2011. С. 38.
  4. ^ Петрухин В. Я. Аскольд и Дир // Древняя Русь в средневековом мире: Энциклопедия / Институт всеобщей истории РАН; Под ред. Е. А. Мельниковой, В. Я. Петрухин. — М., 2014. С. 44.
  5. ^ Peterson L. Nordiskt runnamnslexikon. — Institutet för språk och folkminnen, 2007.
  6. ^ Kruken K., Stemshaug O. Norsk Personnamnleksikon. — Det Norske Samlaget, 1995.
  7. ^ Hǫðskuldr, Nordic Names
  8. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 149.
  9. ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 20.
  10. ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 20.
  11. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 8.
  12. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  13. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 8.
  14. ^ Codex diplomaticus Poloniae. T. 1. — Varsaviae, 1847. P. 52—53.
  15. ^ ПСРЛ. Т. 23. — СПб., 1910. С. 1.
  16. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 66.
  17. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 97.
  18. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 167.
  19. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 62, 66—67, 69, 74.
  20. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 243.
  21. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 327.
  22. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 866.
  23. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 872.
  24. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 873.
  25. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 4. — Вильна, 1867. С. 244.
  26. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 210, 213.
  27. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 120.
  28. ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 77.
  29. ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 81.
  30. ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 96.
  31. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 6, т. 1. Приложение. — Киев, 1876. С. 36, 47.
  32. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 6, т. 1. Приложение. — Киев, 1876. С. 78.
  33. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo nowogródzkie 1690 r. — Warszawa, 2002. S. 196.
  34. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo nowogródzkie 1690 r. — Warszawa, 2002. S. 197.
  35. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo trockie 1690 r. — Warszawa, 2000. S. 108.
  36. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo połockie 1667 i 1690 r. — Warszawa, 2018. S. 139.
  37. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  38. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 35. — Вильна, 1910. С. 46—48.
  39. ^ Pansevič V. Vilniaus miestiečių išsimokslinimas XVII—XVIII a. — Kaunas, 2017. P. 194.
  40. ^ Kłapkowski W. Konwent Dominikanów w Sejnach // Ateneum wileńskie. R. 13, z. 2. — Wilno, 1938. S. 93 (161).
  41. ^ Świderski A. F. Dekanat świrski w 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2004. S. 23.
  42. ^ Komosa Ł. A. Dekanat wiłkomierski w 1784 r. w świetle opisów parafii. — Białystok, 2013. S. 116, 118.
  43. ^ Ukmergės dekanato vizitacija 1784 m. Fontes Historiae Lituaniae. Wol. VIII. — Vilnius, 2009. P. 157.
  44. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 259.
  45. ^ Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės seimelių instrukcijos (1788—1790). — Vilnius, 2015. P. 270.
  46. ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 283.
  47. ^ Katalog testamentów z krakowskich ksiąg miejskich do 1550 roku. — Warszawa, 2017. S. 281.
  48. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 4. ― Вильна, 1905. С. 117.
  49. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 24, 237.
  50. ^ Testamenty mieszkańców lwowskich z drugiej połowy XVI i z XVII wieku. — Warszawa, 2017. S. 194.
  51. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 450.
  52. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 452.
  53. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 384.
  54. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 211.
  55. ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на К, Згуртаваньне беларускай шляхты