Войша
| Войша лац. Vojša | |
| Woysch | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія славянскія |
| Іншыя формы | |
| Зьвязаныя імёны | Вайшыла, Войшын, Войшывід, Войшвіл, Войсят, Войшымунд, Войшнар, Войшалк, Войштаўт Гінівойша, Нарывойша, Талівойша, Явойша |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Войша» | |
Войша — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Імя Войша гістарычна бытавала ў Польшчы: Woyscha (1388 і 1396 гады), Woysscha (1405 год), Woyssa (1436 год), Voysch (1456 і 1492 гады), Woysz (1481 год), Woysch (1482 год), Woyss (1494 год)[1].
Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Вайшыла (Войшэль), Войшын (Войсін), Войшымунд, Войсят (Войсяд). Адзначаліся германскія імёны Vuisilo (Woschel), Vussin, Vuisimundo (Vuschmund), Vuisadus.
Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае германскую (перадусім усходнегерманскую) этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, іменная аснова -войш- паходзіць гоцкага і бургундзкага waiþs 'паляваньне', гоцкага waiþja 'паляўнічы'[2]. Адзначаліся старажытныя германскія імёны Waiþibauds, Sandiwaidi[3]. Таксама адзначалася імя Siguwais (Sigu-wais), дзе аснова -вайс паходзіць ад гоцкага biwisan 'атрымліваць асалоду'[4].
Францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў, выводзіў аснову -войш- (-веш-, -віш-) ад германскай асновы -віс- (-віз-, -веш-)[5][6] (пазьнейшай -вайс-[7]).
Паводле мовазнаўцы і гісторыка Алеся Жлуткі, імя Войша (ст.-польск. Wojsza) утварылася ад двухасноўнага імя тыпу Воиславь, Воитехь (Voislav, Voitech)[8].
У Прусіі бытавала імя Восіл: Wosil[a] (1347 год)[10]. У 1642 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Christianus Wuschert, Johannisburgo-Prussus[11].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: у Видуклях Довкинъту чотыри чоловеки, на имя: Воиша (1440—1492 гады)[12]; чоловековъ, на ймя Войшевичовъ (3 чэрвеня 1530 году)[13]; на бояр господаръскихъ судеревскихъ… а Матея Войшевича (22 чэрвеня 1538 году)[14]; Wuszowce (1744 год)[15][b].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Мацей Войшавіч — судэраўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1538 годзе
Войшы гербу Пілява — малапольскі шляхецкі род.
На 1909 год існавала сяліба Войшаўшчына ў Слуцкім павеце Менскай губэрні[24].
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася германскае імя Wuschil (Woschel)[9]
- ^ Таксама:
- Войшка (адзначалася германскае імя Weiske[16]): Воишку Шапъце у Зазерянех пять чоловековъ (1440—1492 гады)[17], Петръ Веишекович (1528 год)[18];
- Войшвілт: Wysevilte… Wezewilte, nobilis satrapa (Хроніка Лівоніі Германа Вартбэрга)[19], на Воишвилтовои границы, которую ж границу положил Воишвилть (21 верасьня 1499 году)[20];
- Войшвір: Wojszwir Minejkowicz (XV—XVI ст. паводле выпісу XIX ст.)[21];
- Войзген: Станиславъ Воизкгеновичъ (1528 год)[22];
- Войсар (адзначалася германскае імя Weiser[16]): Mozieiko a Piecziuk Woissarewiczy (1558 год)[23]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 6. — Wrocław, 1981—1983. S. 178.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 155, 161, 168.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 168.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101, 102.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 3, 1964. P. 167.
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 522.
- ^ Міндаў, кароль Літовіі, у дакумэнтах і сьведчаньнях / А. Жлутка. — Менск, 2005. С. 111.
- ^ Reichert H. Die deutschen Familiennamen: nach breslauer quellen des 13. und 14. Jahrhunderts. — Breslau, 1908. S. 56.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 121.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 437.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 48.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 398.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 159.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ а б Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 91.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 71.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 92, 96.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 218.
- ^ Būga K. Apie lietuvių asmens vardus. — Vilnius, 1911. P. 25.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 171.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 410.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 29.