Перайсьці да зьместу

Від (імя)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Від
лац. Vid
Wid
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Віда, Відзь
Вытворныя формы Віт, Войда
Зьвязаныя імёны Відзейка, Відул, Відзень, Відун, Відут, Відбут, Відаўт, Відзігайла, Відугер, Відзегірд, Відзігін, Відгінт, Відэр, Відарт, Відзіман, Відзімін, Відзімонт
Арвід, Барвід, Бэрвід, Будзівід, Буйвід, Бутвід, Войшывід, Гальвід, Гаўвід, Гаўтвід, Гедзівід, Гервід, Гірдзівід, Гінвід, Гішвід, Конвід, Контвід, Артавід, Манівід, Мантывід, Мільвід, Мінвід, Нарвід, Ранвід, Рымавід, Сарвід, Сырвід, Таўтвід, Тарвід, Тартавід, Шадзівід, Эйвід, Эйтвід, Явід, Ясьвід, Ятвід
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Від»

Від (Відзь), Віда — мужчынскае імя. Жаночая імя — Віда.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Віда або Від, пазьней Вайдэ (Wido, Wid, Weide) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -від- паходзіць ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Відзейка (Відыка), Відул, Відзень (Відзін), Відун, Відут, Відбут, Відаўт, Відзігайла, Відугер, Відзегірд, Відзігін (Ведзікен), Відгінт, Відарт, Відзіман, Відзімонт (Відмунд, Відмунт), Арвід, Барвід, Бэрвід, Будвід, Бутвід, Гальвід, Гаўвід, Гаўтвід, Гервід, Гірдзівід (Гірдвід), Гішвід, Контвід, Артавід, Манівід, Мільвід (Мельвід), Нарвід, Ранвід, Сарвід, Таўдвід, Тарвід (Торвід), Эйвід, Эйтвід, Явід, Ясьвід, Ятвід. Адзначаліся германскія імёны Wideke, Widulo, Widin, Widun, Widut, Widbod, Widalt, Widigail, Wideger, Widgerd, Widikin (Wedigen), Widikint (Wedigint), Vidart, Widiman, Widimunt (Widmund), Arvid, Barvid, Berwid, Bodwidus, Butvid, Gelvidis, Gauwida, Gautwidus (Gautvidr), Gerwid, Gyrdvid, Gisoidis, Gunduidis, Hartvid, Manvidus, Melvid, Norvid, Ranvid, Sarvidis, Teudoidis, Torvid, Övid, Heidvid, Avid, Asvid, Atvid. Апроч таго, існуе іменная аснова -віт-, якая можа паходзіць ад асновы -від-[5].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Wido[6], Widegerius (Widgerius)[7]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавала імя Гасьцівід (Gościwid)[8][b].

У Прусіі бытавалі імёны Wydeke[c] (1413 і 1426 гады), Wydenne[d] (1398, 1410 і 1411 гады), Widete, Wydothe (1300 год), Wydeman[e], Widaute / Wydawte[f], Alwide[g], Arwide / Arwida[h] (1341, 1387 і 1402 гады)[16]. У скандынаўскіх сагах упамінаецца купец Відгаўт (Widgaut[i]) з Самлянду[18][19].

Каля Пскова адзначалася мясцовасьць Ашвідава, назву якой зьвязваюць з германскім (паўночнагерманскім) імём Aswidh (Ásviðr)[20].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Wide (26 траўня 1390 году)[21]; item quatuor homines ad serviendum dicte ec(c)lesie, scilicet Wydvs (23 красавіка 1449 году)[22]; Wida (Раўданскі рукапіс); Видъ, егожъ люди Волкомъ звали (Васкрасенскі летапіс); людеи у Красносельскомъ повете на имя Петраша Видевича (17 сакавіка 1502 году)[23]; именье свое на имя Види (8 жніўня 1524 году)[24][j].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Відзевічы (Widziewicz, Widzewicz) — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету[49].

У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Відзішкі у Ашмянскім павеце, мястэчка Відзішкі ў Вількамірскім павеце і маёнтак зь мястэчкам Віды (Відзы) у Браслаўскім павеце[50].

На 1906 год існавала вёска Відзішкі ў Рэжыцкім павеце Віцебскай губэрні[51].

На гістарычнай Браслаўшчыне існуюць вёска Відзішкі і мястэчка Відзы (Віды).

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ У рэчышчы палітыкі летувізацыі іменныя асновы -від- і -віт- спрабуюць выводзіць ад формы летувіскага дзеяслова ў трэцяй асобе мінулага часу (išvydo), тым часам у інфінітыве (išvysti — убачыць) і аснове цяперашняга часу (išvyst-) гэтага ж дзеяслова няма спалучэньня vyd-[4]
  2. ^ Сярод іншага, прозьвішча Відбар (Widbor) бытавала сярод познанскіх мяшчанаў[9]
  3. ^ Адзначалася германскае імя Wideke[10]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Widin[11]
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Videman (Widiman)[12]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Widalt[13]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Alluid[14]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Aruid[15]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Widegaud[17]
  10. ^ Таксама:
    • Відаш, Відуш, Відзейша (адзначалася германскае імя Widisch[25][26]): Матеи Видеишевичъ конь. Андреи Видеишевичъ конь… Петрашковая Видеишовича конь. (1528 год)[27], Widusz (XVI ст.)[28], Тамаш Відашэвіч (Tomasz Widaszewicz) — бакаляўр філязофіі і гуманітарных навук (1678 год)[29]
    • Відаўг: село Видовкги (1554 год)[30];
    • Відат (адзначалася старажытнае германскае імя Witadus[31]): пустовъщину в Неменъчинскои волости на имя Видатовъшчину (22 верасьня 1526 году)[32];
    • Відрат (адзначалася старажытнае германскае імя Widrat[33]): Відрат (Widdrat) — прозьвішча, гістарычна зафіксанае на тэрыторыі цяперашняй Летувы[34];
    • Відрык (адзначалася старажытнае германскае імя Widricus[35], Vidrik[36]): у гістарычнай Прусіі існуе вёска Відрыкі;
    • Малтвід (у гістарычным германскім арэале адзначалася імя Maldoit[37]): Анъдреи Малтвидовичъ (1528 год)[38];
    • Скавід: Skowidowicz (1551 год)[39];
    • Скарвід (адзначалася старажытнае германскае імя Carevittus[40], параўн.: Dawid Żminigajło Jawgiel, т. б. z Minigajła[41]): Jarosz Skorwid (1621 год)[42];
    • Снавід: служеб путных в Полоцком повете… а Лукяна Сновиду (19 жніўня 1511 году)[43];
    • Ставід: чоловека… Ставид (7 лістапада 1442 году)[44];
    • Стэгвід: Simon Stegwid (сакавік — красавік 1656 году)[45];
    • Сьцявід (адзначалася старажытнае германскае імя Thiewid[46]): Юхно Стевидовичъ (1528 год)[47]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1563.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  4. ^ Егоров В. Б. Литва versus Беларусь? Взгляд со стороны // Великий миф маленькой Летувы: сборник статей / А. Е. Тарас. — IBIK, 2016.
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 291.
  6. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 292.
  7. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 612.
  8. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 230.
  9. ^ Katalog testamentów poznańskich z drugiej połowy XVI i z XVII wieku. — Warszawa, 2017. S. 195, 242.
  10. ^ Kleemann S. Die Familiennamen Quedlinburgs und der Umgegend. — Quedlinburg, 1891. S. 92.
  11. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1141, 1564.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1571.
  13. ^ Benl R. Die Gestaltung der Bodenrechtsverhältnisse in Pommern vom 12. bis zum 14. Jahrhundert, Diss. — Köln; Wien, 1986. S. 79.
  14. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 53.
  15. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 138.
  16. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 12, 14, 117.
  17. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1568.
  18. ^ Hansen C. J. Reisbrieven uit Dietschland en Denemark. — Gent, 1860. S. 157—158.
  19. ^ Древняя Русь в свете зарубежных источников: Хрестоматия. Т. V: Древнескандинавские источники. — М., 2009. С. 180—181.
  20. ^ Рыдзевская Е. А. К варяжскому вопросу // Известия Академии наук СССР. Серия VII. № 7, 1934. С. 492.
  21. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 23.
  22. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 217.
  23. ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Т. 1 (6). Сборник документов канцелярии великого князя литовского Александра Ягеллончика, 1494—1506 гг. Шестая книга записей Литовской метрики. — М.; СПб., 2012. P. 311.
  24. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 166.
  25. ^ Vroonen E. Les noms de famille de Belgique. Vol 2: Dictionnaire étymologique des noms de famille de Belgique. — Bruxelles, 1957.
  26. ^ W, Dictionnaire de tous les noms de famille belges
  27. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 59.
  28. ^ Citko L. Nazewnictwo osobowe północnego Podlasia w XVI w. — Białystok, 2001. S. 77.
  29. ^ Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1582—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11, 1936. S. 258.
  30. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 71.
  31. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 221.
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 335.
  33. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1572.
  34. ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 1204.
  35. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1573.
  36. ^ Kjöllerström P. A. Svensk namnbok. Dopnamn, ättenamn, ortnamn. — Ulricehamn, 1895. S. 30.
  37. ^ Barber H. British Family Names: Their Origin and Meaning, with Lists of Scandinavian, Frisian, Anglo-Saxon and Norman Names. — Longon, 1894. P. 61.
  38. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 165.
  39. ^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 4: Pl—St. — Kraków, 2013. S. 321.
  40. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 359.
  41. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 303, 443.
  42. ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 106.
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 167.
  44. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 67.
  45. ^ Augusiewicz S. Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach Książęcych w latach 1655—1656 w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz w Berlinie // Komunikaty Mazursko-Warmińskie. Nr. 1 (271), 2011. S. 170.
  46. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1451.
  47. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 94.
  48. ^ Рыбчонак С. Менскія варштаты ў 1-й чвэрці 19 стагодзьдзя (Нарысы з гісторыі вольнамулярскага руху на Беларусі) // Годнасьць. № 1 (2), 1994. С. 12.
  49. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 364.
  50. ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 79—80.
  51. ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 336.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Від_(імя)&oldid=2596858»