Герда
Герда — жаночае імя. Мужчынскае імя — Герд[1] (Гердзь, Герт), Гард (Гардзь) або Гірд.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Герд, Герт або Гарда (Gerd[2], Gert[3], Gardo[4]) — імя германскага паходжаньня, якое цалкам адпавядае пашыраму ў германскіх імёнах фарманту -герд- (-гард-), што ўтварыўся ад гоцкага gairdan 'падпяразваць' (пераноснае 'ахоўваць'), garda 'агароджа' (пераноснае 'ахова, бясьпека')[5]. Паводле мовазнаўцы Аляксандры Суперанскай(ru), імя Герда, магчыма, паходзіць ад ст.-сканд. gerðr 'абаронца'[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sthepan Gierdziewicz… Sienko Gierdziew. <…> Kondrath Gierdziow. <…> Szidor Gierdziewicz (1558 год)[7]
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Герда (таксама Герд) — веліканка, пэрсанаж паўночнагерманскай (скандынаўскай) міталёгіі
- Гард (Gard[8]) — сын Нора, легендарнага конунга-заснавальніка Нарвэгіі
- Гарда-Кетыль (Garða-Ketill) — дружыньнік Эймунда Хрынгсана паводле сагі «Пасма пра Эймунда»
- Гірд — кароль Даніі ў X стагодзьдзі (разам з братам Гнупам)
- Гірд Годвінсан (Gyrd; каля 1032—1066) — эрл Усходняй Англіі
- Гердут (паводле тэксту Салінскай умовы, Girde або Gyrde) — літоўскі баярын
- Шыдла Гердавіч[a] (Schidlo Kerdowicz) — літоўскі баярын, які засьведчыў Другую Хрыстмэмэльскую ўмову[10]
- Гард (Кгард[11]) — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў наданьні вялікага князя Казімера
- Ганус Гердавіч (Ганус Кгирдович[12]; упамінаецца да 1447) — намесьнік ваўкавыскі[13]
- Даўгайла Гердавіч (Dowgal Gyrdowicz[14]) — харужы земскі літоўскі (1413) і віленскі (1431—1437)
- Пётар Гердавіч (Петръ Кгирдовичъ) — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1581 і 1584 гадох[15]
- Фёдар Гірда (Fiedor Girda) — войт, які ўпамінаецца ў рэестры падымнага Смаленскага ваяводзтва 1650 году[16]
- Іван Гарда (Iwan Garda) — наваградзкі збройнік, які ўпамінаецца ў 1658 годзе[17]
- Максім Гірда — жыхар вёскі Скопніна (Полацкае ваяводзтва), які ўпамінаецца ў 1747 годзе[18]
- Герда — пэрсанаж казкі Ганса Крыстыяна Андэрсэна «Сьнежная каралева» (1844 год)
Гардзевічы (Gardziewicz) — прыгонныя зь вёскі Паліхоўшчыны (Ашмянскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[19].
Гердзевічы (Gierdzewicz) і Гіртовічы або Гертовічы (Girtowicz, Giertowicz) гербу Ястрабец — літоўскія шляхецкія роды з Троцкага павету[20].
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Расейскі гісторык Сяргей Палехаў ідэнтыфікуе яго з валынскім баярынам Гаўрылам Шылам Кірдзеевічам[9]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Gerd, Nordic Names
- ^ Gerd, Nordic Names
- ^ Gert, Nordic Names
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. 600.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Суперанская А. В. Словарь русских личных имён: Сравнение. Происхождение. Написание. — М.: Айрис-пресс, 2005. С. 273.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 243, 505.
- ^ Hansen A. M. Landnåm i Norge: en utsigt over bosætningens historie. — Kristiania, 1904. S. 2.
- ^ Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 233.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 58.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 73.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 322.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 168.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 10—11.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo smoleńskie 1650 r. — Warszawa, 2009. S. 129.
- ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 204.
- ^ Яўген Анішчанка, Залучье инвентарь 1747 г. Полоцкое воеводство, Архіў гісторыка Анішчанкі, 4 чэрвеня 2017 г.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 359.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 272—273.