Гуда (імя)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Hrodo
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Гут, Гот, Гудзь, Годзь
Зьвязаныя імёны Гудзейка, Гудзіла, Гудан / Гудзін, Готаўт, Годвайн, Гадвіла, Гутвін, Гудзігал, Гутгер, Гудзігерд, Готгін, Гутар, Готарт, Глеб, Готліб, Гудман
Алігут, Ангот, Вільгод, Гелігуд, Даўгод, Жыгуць, Ілгут, Мангуд, Саргут, Саўгут, Сонгуць, Сіргут, Ягуці
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Гуда»

Гуда (Гудзь, Годзь), Гут, Гот — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Гуда, Года, Гута або Гот (Gudo, Godo, Guta, Got) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -гуд- (-год-, -гут-) паходзіць ад гоцкага guþs 'Бог'[2], gôþs 'добры, старанны, пабожны' або *guts 'гот'[3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Гудзейка (Гудзека, Гадзейка, Годыка), Гудзіла (Гадзіла, Годэль, Гутэль), Гудзін (Гудзень, Годын), Готаўт (Готалт), Гадвіла, Гутвін, Гудзігал, Гутгер, Гудзігерд (Гудгерд, Годгерд), Готгін, Гутар (Гутэр, Гудэр, Кудэр), Готарт, Глеб, Гудман (Гутман), Алігут, Ангот, Вільгод, Гелігуд (Гелгод), Даўгод (Даўгот), Жыгуць, Ілгут, Мангуд, Саргут, Саўгут, Сонгуць, Сіргут, Ягуці. Адзначаліся германскія імёны Gutthica (Godica), Gudila (Godila, Godel, Güttel), Gudin (Godenus, Godin), Gottold, Góðvili (Goteswillo), Guduin, Godegel, Gutgerius, Gudegerdus (Godegardus, Gudhgärdh), Göttgen, Guter (Guder, Kuder), Gotard, Goteleib, Guotman (Godeman), Algut, Angodus, Willego, Gelgodd, Dagott, Sigot, Illgut, Mangod, Sargood, Savegodo, Sungod, Sergudo, Águti.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Got (Gota, Guta), Gutko (Gutka), Gotysz (Gotosza), Gutyna, Godbold, Godobert, Godekin (Godkin), Guter, Godart (Gotart, Gutart, Gothart), Gotlib, Gotysman, Gotschalk, Gotalt, Gotwin[4]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавалі імёны Гадзімір (Godzimir) і Гадзіслаў (Godislaus)[5].

У Прусіі бытавалі імёны Gutte (1360 год)[6], Godiko / Gotko / Gudeike[a] (1308, 1354 і 1371 гады)[8][9], Guddenne[b] (1422 год)[11], Kwder[c] (1395 год)[13], Algutte / Algotte[d] (1399 і каля 1400 году)[16], Aldegut[e] (1363 год)[18], Sawgute / Sawgotthe[f][20], Wiligot[g] (1385 і 1388 гады)[22]. У 1604 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Johannes Gut, Neidenburgensis Borussus[23].

У Ноўгарадзе ў 1080-я гады адзначалася германскае імя Азгут (Asgut)[24].

У Беластоку адзначалася германскае прозьвішча Годрыд: honestis Simone Godryd[h] (1744 год)[26].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Мы от рода Рускаго, съли и гостье: Иворъ солъ Игоревъ великаго князя Рускаго… Алвадъ Гудовъ (Аповесьць мінулых часоў)[27]; именеицо в Менскомъ повете… Кготевича (27 ліпеня 1495 году)[28]; панъ Миколай Кгутъ (17 студзеня 1516 году)[29]; haereditate mea, quae vocatur Guthowczyzna (12 лютага 1516 году)[30]; hominibus Gudziewiczy (6 лістапада 1518 году)[31]; слугъ путных Бряславъского повету… Кгутевичов (27 студзеня 1530 году)[32]; пустотинъ къ тому жъ двору нашому въ повете Ойракгольскомъ, на имя: Кготовъщину (29 красавіка 1542 году)[33]; два земянины Луковского повету Едамъ Кгутъ (3 жніўня 1546 году)[34]; село Лучицы и Фойная… Кудичь брать его (1552 год)[35]; Mysz Hudziewicz (1552—1555 гады[36]; бояры путными на ймя: Юри Кгудовичъ (1557 год)[37]; Pawel a Piothr Gudiewiczy… Romieiko Godziewicz (1558 год)[38]; Paweł Gutowicz (2 траўня 1558 году)[39]; Яцко Кудевичъ (1563 год)[40]; Гудъ Кузма (1566 год)[41]; Кгутъ Мартиновичъ (1567 год)[42]; Станиславъ Яновичъ Гудовичъ… Гудовича… Гудовичу (6 ліпеня 1568 году)[43]; земяном повету ковенского… з роду Янвилов с Пядев… Валентыну Кгудовичу… з роду Кгудовичов от Каплиц Воитеху а Мартину Матеевичом (15 верасьня 1568 году)[44]; Janusz Kodewicz (14 ліпеня 1578 году)[45]; Dorota Godowna (14 студзеня 1632 году)[46]; и пна Юря Кгута Загорского, земян гсдарских повету Пиньского (6 кастрычніка 1639 году)[47]; Jerzy Gutt Zagorski (8 кастрычніка 1639 году)[48]; пана Саломона Кгудовича — стольника Вилкомирского (26 чэрвеня 1647 году)[49]; Юрко Гуденъко… Иванъ Гуда (1649 год)[50]; P-a Juria Gutta Zahorskaho (31 сьнежня 1658 году)[51]; панъ Миколай Кгутъ Коломыский (21 студзеня 1664 году)[52]; Heva Gudowa (1723 год)[53]; Gutowsk (1744 год)[54]; Josephus Gudowlcz… Lituanus natus (1764 год)[55]; Wawrzyniec Godz (сакавік 1798 году)[56][i].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Прыдомкам Гут карыстаўся шляхецкі род Кульчыцкіх гербу Сас[80].

Готы — уніяты Зблянскай парафіі[79].

Гудзі — уніяты Ганчарскай парафіі[81].

Гатовічы (Gotowicz) — прыгонныя зь вёскі Сыраваткаў (каля Жодзішкаў), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[82].

Готы — парафіяне царквы ў Сьвіслачы (Меншчына) на 1889—1892 гады[83].

Гадзевічы (Godziewicz) і Гуты (Gutt) — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні[84].

Гудовічы (Gudowicz) гербаў Адравонж і Пабог — літоўскі шляхецкі род зь Вільні і Віленскага павету[85].

Гутовічы (Gutowicz) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[86].

Гуды (Gud) гербу Прус I — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Дзісны[87].

На 1901 год існавала сяло Гудаўка ў Старадубскім павеце, вёска Гудаўка ў Сураскім павеце і сяло Гудава ў Мглінскім павеце Чарнігаўскай губэрні[88].

На 1904 год існавала вёска Гудзіна ў Ельнянскім павеце Смаленскай губэрні[89].

На гістарычнай Гарадзеншчыне існуе вёска Гудзевічы, на гістарычнай МеншчынеГудавічы і Гудоўшчына, на гістарычнай АшмяншчынеГудаўшчына і Гуцішкі, на гістарычнай АршаншчынеГудава Зямянскае і Новае Гудава. Назву Гудзішкі маюць вёскі на гістарычных Ашмяншчыне і Лідчыне.

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Godica (Gutthica)[7]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Gudin (Godenus)[10]
  3. ^ Адзначалася германскае імя Kuder (Guder)[12]
  4. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Algut[14] (Algot[15])
  5. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Aldguda[17]
  6. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Savegotis[19]
  7. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Willigut[21]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Guderit (пазьнейшае Godrid)[25]
  9. ^ Таксама:
    • Гудзінт: Franciszek Gudzint (9 лютага 1791 году)[57];
    • Годвайш (адзначалася германскае імя Guðrvísi[58]): Kazimierz Godwoysz (14—17 жніўня 1655 году)[59], Jan Godwoysz (1667 год)[60], Stefanowi Godwojszowi (1784 год)[61];
    • Годвайн: Mikołay Godwoin (20 кастрычніка 1655 году)[62];
    • Гудвал (адзначалася старажытнае германскае імя Gudwalus[63]): у гістарычнай Прусіі існуе вёска Гудвален;
    • Годгаўд (адзначалася старажытнае германскае імя Godelgaudus[64]): села Кгуделкговъцовъ (5 студзеня 1566 году)[65], у 1589 годзе ўпамінаецца зямля Годгаўдзішкі (Годговдишки) у Жамойцкім старостве[66];
    • Гудымін: у XVI ст. існаваў засьценак Гудымінішкі (Гудыминишки) у Жамойцкім старостве[67] Alojzy Gudymin; Stanisław Gudymin (21 жніўня 1786 году)[68];
    • Вангут (адзначалася старажытнае германскае імя Vuanagodus[69]): у гістарычнай Прусіі існуе вёска Вангуты;
    • Юргут: Юргутовічы (Jurgutowicz) гербу Даленга — літоўскі шляхецкі род зь Віленшчыны[70]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 659—660.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
  3. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 134.
  4. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 75—76.
  5. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 147—148.
  6. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 510.
  7. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 354.
  8. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 507—508.
  9. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 36.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 660—661.
  11. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 37.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 662.
  13. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 49.
  14. ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 3.
  15. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 167.
  16. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 12.
  17. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 30.
  18. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 11.
  19. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 15, 1973. S. 18 (264).
  20. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 90.
  21. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1599.
  22. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 117.
  23. ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 164.
  24. ^ Мельникова Е. А. Скандинавские рунические надписи: Новые находки и интерпретации. Тексты, перевод, комментарий. — М., 2001. С. 208—209.
  25. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 684.
  26. ^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 117.
  27. ^ Договор между Русью и Византией (944/945), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  28. ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Т. 1 (6). Сборник документов канцелярии великого князя литовского Александра Ягеллончика, 1494—1506 гг. Шестая книга записей Литовской метрики. — М.; СПб., 2012. P. 93.
  29. ^ Литовская метрика. Т. 1. — СПб., 1903. С. 262—263.
  30. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 263.
  31. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 63.
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 356.
  33. ^ Сборник палеографических снимков с древних грамот и актов, хранящихся в Виленском центральном архиве и Виленской публичной библиотеке. Вып. 1. — Вильна, 1884. С. 16.
  34. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 47.
  35. ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 7, т. 1. — Киев, 1886. С. 638.
  36. ^ Писцовая книга Пинского и Клецкого княжеств, составленная Пинским старостою Станиславом Хвальчевским в 1552—1555 г. — Вильна, 1884. С. 361.
  37. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 43 (1523—1560 гг.). — Менск, 2003. С. 85.
  38. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 356, 397.
  39. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 55.
  40. ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 39.
  41. ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 393.
  42. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1299.
  43. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 294—295.
  44. ^ Jablonskis K. Archyvinės smulkmenos // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 415—416.
  45. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 25. — Вильна, 1898. С. 110.
  46. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 118.
  47. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 33. — Вильна, 1908. С. 313.
  48. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 33. — Вильна, 1908. С. 314.
  49. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 493.
  50. ^ Реєстр Війська Запорозького 1649 року. — К., 1995. С. 255, 279.
  51. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 33. — Вильна, 1908. С. 386.
  52. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 20. — Вильна, 1893. С. 364.
  53. ^ Pasvalio Šv. Jono Krikštytojo parapijos jungtuvių įrašai 1706—1729 m., Nepriklausomas virtualus archyvas GENMETRIKA
  54. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  55. ^ Die Matrikel des päpstlichen Seminars zu Braunsberg 1578—1798. — Braunsberg, 1925. S. 162.
  56. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 38. — Вильна, 1914. С. 376.
  57. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 463.
  58. ^ Lind E. H. Norsk-isländska dopnamn ock fingerade namn från medeltiden. — Uppsala, 1915. S. 391, 1114.
  59. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 285.
  60. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 152.
  61. ^ Ukmergės dekanato vizitacija 1784 m. Fontes Historiae Lituaniae. Wol. VIII. — Vilnius, 2009. P. 106.
  62. ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 312.
  63. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 113.
  64. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 113.
  65. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 44 (1559—1566 гг.). — Менск, 2001. С. 112.
  66. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 41.
  67. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 87.
  68. ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 428.
  69. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 215.
  70. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 232.
  71. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 66.
  72. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 197.
  73. ^ Testamenty w księgach miejskich wileńskich z XVI i XVII wieku. Katalog. — Warszawa, 2017. S. 77.
  74. ^ Яўген Анішчанка, Игумен инвентарь 1701 г. в Минском воеводстве, Архіў гісторыка Анішчанкі, 17 сакавіка 2018 г.
  75. ^ Яўген Анішчанка, Горки графство инвентарь 1742 г. в Оршанском повете, Архіў гісторыка Анішчанкі, 10 кастрычніка 2016 г.
  76. ^ Яўген Анішчанка, Волпа староство инвентарь 1775 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 18 чэрвеня 2016 г.
  77. ^ Яўген Анішчанка, Черница инвентарь 1783 г. в Пинском повете, Архіў гісторыка Анішчанкі, 15 кастрычніка 2018 г.
  78. ^ Яўген Анішчанка, Шляхта Минского воеводства на сеймике 1787 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 23 сьнежня 2016 г.
  79. ^ а б Лаўрэш Л. Прыход ў Зблянах // Лідскі летапісец. № 3 (79), 2017. С. 30—48.
  80. ^ Stekert A. Przydomki polskie, litewskie i rusińskie. — Kraków, 1897. S. 44.
  81. ^ Лаўрэш Л. Прыходы ў Ганчарах і Дакудаве // Лідскі летапісец. № 4 (92), 2020. С. 61—71.
  82. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 53.
  83. ^ Яўген Анішчанка, Свислочь церковь Бобруйского уезда прихожане, Архіў гісторыка Анішчанкі, 21 ліпеня 2015 г.
  84. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 503, 515.
  85. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 513.
  86. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 280.
  87. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 150.
  88. ^ Список населенных мест Черниговской губернии, имеющих не менее 10 жителей, по данным за 1901 год. — Чернигов, 1902. С. 43.
  89. ^ Список населенных мест Смоленской губернии. — Смоленск, 1904. С. 247.