Дань
| Дань лац. Dań | |
| Dann | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Дан |
| Зьвязаныя імёны | Данейка, Данюш, Данар, Дангель |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Дань» | |
Дань, Дан — мужчынскае імя.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Дана бо Дэна, пазьней Дан (Dano, Denno, Dann) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова дан- (дэн-) паходзіць ад гоцкага *dans 'датчанін'[2] або стараангельскага denu 'даліна'[3][a]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Данейка (Дэнейка), Дзенгель (Дангела, Дзінгайла), Данар. Адзначаліся германскія імёны Danica (Denecke), Dengel (Dingela), Danhari.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Tan, Denhard[5]. Апроч таго, у Польшчы гістарычна бытавалі імёны Дан (Dan), Данайка (Danayko) і Даніш (Danisch)[6].
У Прусіі бытавалі імёны Danicke / Donike[b] (1302 год)[8], Dangele[c] (1384 год)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Mattis Dane, der von Rangnithe (16 чэрвеня 1409 году)[10]; homines… Myczkonem Danyevycz (27 сакавіка 1507 году)[11]; Неменчинское волости Онтосорци люди на имя… Яцка Даневича (30 сьнежня 1514 году)[12]; Юреи Даневичъ[13], Воитько Даневичъ… Беинаръ Доневичъ[14] (1528 год); Гринь Доновичъ (23 сакавіка 1547 году)[15]; Maciey Daniewicz (1561 год)[16]; люди тяглые… на име Даня и сына его Миколая Даневича (7 траўня 1585 году)[17]; по братии оного Даня… от Даня… по Даню… тот Даны Воидилович (23 чэрвеня 1609 году)[18]; dom Lawfyna Daniewicza (1688 год)[19]; Ksawery Danowicz (7 лютага 1785 году)[20][d].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Юрэй Даневіч — меміскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Войтка і Бэйнар Даневічы — упіцкія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
Ёдкі-Даневічы — літоўскі шляхецкі род[29].
У XVI ст. існавала «ніва» Данішкі (Данишки) у Жамойцкім старостве[30].
На гістарычнай Полаччыне існуе вёска Данева.
Заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Польска-летувіская аўтарка Юстына Вальковяк прызнае брак адэкватнага тлумачэньня іменнай асновы тан- зь летувіскай мовы[4]
- ^ Адзначалася германскае імя Danica[7]
- ^ Адзначалася германскае імя Dengel[9]
- ^ Таксама:
- Танут: nobilibus dominis… Mathia Thanutowycz (9 жніўня 1474 году)[21];
- Танбут: Tanbut- (XV—XVI ст. паводле выпісу XIX ст.)[22];
- Танвід (адзначалася старажытнае германскае імя Danuid[23]): у 1576 годзе ўпамінаўся расенскі зямянін Якуб Тонвід[24];
- Данат (адзначалася германскае імя Dannat[25]): Donat Jan Krzysztof (1700 год), Donnat Józef (5 траўня 1753 году)[26];
- Данмонд (адзначалася старажытнае германскае імя Danemundus[27]): Donmond (1510 год)[28]
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 401.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 93.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 64.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 23.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 32, 265.
- ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 1. — Wrocław, 1965—1967. S. 455, 457.
- ^ Jungfer J. Germanisches aus Spanien // Politisch-Anthropologische Monatsschrift für Praktische Politik, für Politische Bildung und Erziehung auf Biologischer Grundlage. Jahrgang 6. — Leipzig, 1908. S. 704.
- ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 22.
- ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 58.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 184.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 726.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 261.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 70.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 102.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 234 (19) (1546—1548). — Vilnius, 2009. P. 95.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 123.
- ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 130.
- ^ Jablonskis K. Lietuvių kultūra ir jos veikėjai. — Vilnius, 1973. P. 192.
- ^ Obst J. Rachunki miasta Wilna // Litwa i Ruś. Z. 7—9, 1913. S. 155.
- ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 384, 386.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 333.
- ^ Būga K. Apie lietuvių asmens vardus. — Vilnius, 1911. P. 33.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 401.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 73.
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 224.
- ^ Pansevič V. Vilniaus miestiečių išsimokslinimas XVII—XVIII a. — Kaunas, 2017. P. 189, 218.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 164.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 131.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Ё, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 89.