Гердут
 Герб «Яліта» | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Памёр | па 1413 |
| Бацькі | Скамонт |
Гердут, Гердуць (? — па 1413) — літоўскі баярын. На Гарадзельскай уніі атрымаў герб Яліта.
Меў маёнтак «на Бярэзіні».
Імя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Кердут (Kerdut) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -гард- (-герд-, -герт-) (імёны ліцьвінаў Альгерд, Мундыгерд, Тэўтыгерд; германскія імёны Algardus, Mundgerd, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага gairdan 'падпяразваць' (пераноснае 'ахоўваць'), garda 'агароджа' (пераноснае 'ахова, бясьпека')[3]. Такім парадкам, імя Гердут азначае «ахоўнік»[2].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Кердути (1387—1392 гады[4])[5][6]; Girde Skamunden son[7], Gyrde, Schamunti filius[8] (12 кастрычніка 1398 году); cum Gerdud[9], Gerdud[10] (2 кастрычніка 1413 году); Кгирдутьево именье (Кгирдуть[11], 20 лютага 1466 году)[12]; Кердити[11].
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Зь літоўскага баярскага роду, сын Скамонта. Упершыню ўпамінаецца ў 1390 годзе, калі паручыўся за Грыдку Канстанцінава.
У 1398 годзе падпісаў Салінскую ўмову. Па Гарадзельскай уніі (1413 год) больш не ўпамінаецца.
Памёр бязьдзетным, а па сьмерці жонкі вялікі князь аддаў яго маёнтак сваёму пісару[11].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 578.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Поручная грамота за Гридка Константиновича (1387—1392), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
- ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 108.
- ^ Українські грамоти. Т. 1. — Київ, 1928. С. 47.
- ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57, 70.
- ^ а б в Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 235.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 24.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада / пераклад А. Мікус. — 2-е выд. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4