Жыць
| Жыць лац. Žyć | |
| Sito | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Зыд, Зыдзь, Зыць, Сіць, Сідзь, Жыд |
| Зьвязаныя імёны | Жыдзейка, Сіціла, Жыдавін, Сыдэр, Жытмунт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Жыць» | |
Жыць (Зыць, Сіць), Зыд (Зыдзь, Сідзь, Жыд) — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Сіта або Сіда (Sito, Sido[1]) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова сід- (сіт-, зыд-) паходзіць ад гоцкага sidus 'звычай, нораў'[3][4]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Жыдзейка (Сядзейка), Сіціла (Жыдзель, Шытыла, Сяціла), Жыдавін, Сыдэр, Жытмунт. Адзначаліся германскія імёны Sidicho (Siedeck), Sitil (Sidila, Siedel), Sidewine, Sidierius, Sidimund[a].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Zydel (Zydyl, Sidel, Sidil), Zydelin (Zydylin, Sydylin, Sidilin), Żydmar (Zydmar, Sidmar)[6].
У Прусіі бытавала імя Sydder / Szydar[b] (1398 і 1402 гады)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: людемъ нашимъ Мерецъкого повета… а Петру Ситевичу (люты 1510 году)[9]; чоловеков тяглых у Бирштанском повете, на имя Житя Бутеневича (19 траўня 1513 году)[10]; Жидъ з братом Болтромеемъ (1528 год)[11]; боярына земли Жомойтъское, волости Тоньдякгольское Петра Жытовича… тотъ боярын Петръ Жытовичъ (20 верасьня 1542 году)[12]; Micz Zydziewicz… Miliss Zydziewicz… Januss Zydziewicz… Niewier Zydowic (1558 год)[13]; боярынъ господаръский радуньский Матысъ Жыдовичъ (30 верасьня 1561 году)[14]; Staniel Żytowicz (1561 год)[15]; Zydyszki… Sidziewicze (1744 год)[16]; Sidewicz Simon (1922 год)[17][c].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Жыд — пералайскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Сэбастыян Янавіч Зыцевіч — упіцкі зямянін, які ўпамінаецца ў 1611 годзе[22]
На 1906 год існавала вёска Жыцешкі ў Люцынскім павеце Віцебскай губэрні[23]
На 1909 год існаваў засьценак Сідзевічы ў Менскім павеце Менскай губэрні[24].
На гістарычнай Ковеншчыне існуе вёска Жытавішкі.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Таксама адзначалася германскае імя Sidgot (Sid-got)[5]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Sidierius (Seederius)[7]
- ^ Таксама:
- Зыдан: Zydany (1744 год)[18];
- Жыдзівіл: в Жижморъском волости десяти чоловеков… а Римовида Жидивиловича (14 кастрычніка 1494 году)[19];
- Жытаўт (адзначалася старажытнае германскае імя Sidoldus[1]): въ Высокодворскомъ повете… людеи наших тяглых… а Юшъка Житовътовича (29 траўня 1511 году)[20], pana Kazimierza Żytowta (5 кастрычніка 1765 году)[21]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 197.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1315.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 196.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 198.
- ^ Bergh L. Ph. C. Historische beschouwing der Nederlandsche Eigennamen // Taalkundig magazijn of gemengde bijdragen tot de kennis der Nederduitsche taal. 4o Deel, 1842. S. 574.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 241—242.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 196.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 91.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 96.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 131.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 91.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 240.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 325, 334, 400.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 249 (35) (1554—1568). — Vilnius, 2018. P. 138.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 123.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Catalogus Ecclesiarum et Cleri Dioecesis Vilnensis pro Anno Domini 1922. — Vilnae, 1922. P. 117.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 105—106.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 446.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 396.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 8. ― Вильна, 1912. С. 405—406.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 252.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 182.