Давіл
| Давіл лац. Davił | |
| Davila | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Davo + Wilo |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Давіла, Давіль, Тавіл |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Давіл» | |
Давіл, Давіла (Давіль, Тавіл) — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Даўвіла або Давіла (Dauwila, Davila) — імя германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -даў(г)- (імёны ліцьвінаў Даўгерд, Даўгер, Даўят; германскія імёны Daugaard, Dauharjis, Dowyatt) паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'[3], а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Willebut, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'[4]. Такім парадкам, імя Давіл азначае «воля здольнасьці»[2].
Адпаведнасьць імя Давіла германскаму імю Davila, засьведчанаму ў VII ст., сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[5].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Tewil (Tewel)[6].
У Прусіі бытавала імя Давіла: Dawille (1398 год)[7].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: князя Полотцкого Ростислава Рогволодовича детей Давила князя да брата его Мовколда князя… князь Давилъ (Васкрасенскі летапіс)[8]; Ян Товъиловичъ[9], Ян, Товиловое зять[10] (1528 год); дом Яна Тевел[я]… домъ Тевеля (19 лютага 1566 году)[11]; реестръ списанья погорелыхъ в мястечку Салатахъ… Петрова Двилова (4 лістапада 1586 году)[12]; Samuel Dawlewicz (1667 год)[13]; domek Dowla (1690 год)[14]; jezioro Dowiła (1784 год)[15]; Dawilewicz (1786—1788 гады)[16].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Давіл Расьціславіч — гіпатэтычны князь віленскі з дынастыі Рагвалодавічаў
- Сьцяпан Тавілавіч — эйрагольскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1568 годзе[17]
- Сьцяпан і Самусь Давелі — жыхары вёскі Бярозаўкі (Астрынскае староства), якія ўпамінаюцца ў 1765 годзе[18]
- Тавіловіч — сьвятар, які ўпамінаецца ў 1791 годзе[19]
Давілевічы (Dowilewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[20].
Даўловічы — літоўскі шляхецкі род[21].
Давіловічы (Dawiłowicz) гербу Суліма — літоўскі шляхецкі род зь Віцебску[22].
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 406.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 22.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie // Proceedings of the Eighth International Congress of Onomastic Sciences. — De Gruyter Mouton, 1966. P. 479.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 268.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 23.
- ^ ПСРЛ. Т. 7. — СПб., 1856. С. 165, 253
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
- ^ Klovas M., Meilus T. Vilniaus magistratui pavaldžių vakarinių priemiesčių ir palivarkų 1566 m. pagalvės ir 1596 m. nekilnojamojo turto laikytojų mokesčių mokėtojų sąrašai // Lietuvos istorijos metraštis. 2015/1. P. 175—176.
- ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 223.
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 1. — Warszawa, 2015. S. 433.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 44.
- ^ Skibicki S. Dekanat kupiski diecezji wileńskiej w świetle opisów parafii z 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2009. S. 161.
- ^ Mickienė I., Petrūnaitytė J. Vyrų įvardijimai Radviliškio Švč. Mergelės Marijos Gimimo bažnyčios 1786—1788 m. ir 1813—1814 m. krikšto metrikų knygose // Lituanistica. Nr. 3, 2019. P. 189.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 51.
- ^ Леанід Лаўрэш, Інвентар Астрынскага староства, Pawet.net, 4 жніўня 2017 г.
- ^ Описание документов архива западно-русских униатских митрополитов. Т. 2. — СПб., 1907. С. 484.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 469.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Д, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 83.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)