Давіл
| Давіл лац. Davił | |
| Davila | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Davo + Wilo |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Давіла, Давіль, Тавіл |
| Вытворныя формы | Таўцівіл |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Давіл» | |
Давіл, Давіла (Давіль, Тавіл) — мужчынскае імя.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Даўвіла, Давіла, Тэўвілі або Тавілі (Dauwila, Davila, Teuuilli[1], Tauili[1]) — імя германскага паходжаньня[2][3]. Іменная аснова -даў(г)- (імёны ліцьвінаў Даўгерд, Даўгер, Даўят; германскія імёны Daugaard, Dauharjis, Dowyatt) паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'[4], а аснова -віл- (імёны ліцьвінаў Вільбут, Вільгейда, Мунтвіл; германскія імёны Willebut, Williheid, Muntwil) — ад гоцкага wilja 'воля'[5]. Такім парадкам, імя Давіл азначае «воля здольнасьці»[3].
Адпаведнасьць імя Давіла германскаму імю Davila, засьведчанаму ў VII ст., сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[6].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Tewil (Tewel)[7].
У Прусіі бытавала імя Давіла: Dawille (1398 год)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: князя Полотцкого Ростислава Рогволодовича детей Давила князя да брата его Мовколда князя… князь Давилъ (Васкрасенскі летапіс)[9]; Ян Товъиловичъ[10], Ян, Товиловое зять[11] (1528 год); дом Яна Тевел[я]… домъ Тевеля (19 лютага 1566 году)[12]; реестръ списанья погорелыхъ в мястечку Салатахъ… Петрова Двилова (4 лістапада 1586 году)[13]; Samuel Dawlewicz (1667 год)[14]; domek Dowla (1690 год)[15]; jezioro Dowiła (1784 год)[16]; principis Polotici Rostislavi Rogvolodoviczi filios, Davilum Knāzum, eiusque fratrem Movkoldum Knāzum. Et hic Davil, Movkoldi frater major, primus Vilnae princeps suit… Erden Kn., Davili filius… Davili filius II Vid (1785 год)[17]; Dawilewicz (1786—1788 гады)[18]; Dawil (1796 год)[19].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Давіл Расьціславіч — гіпатэтычны князь віленскі з дынастыі Рагвалодавічаў
- Сьцяпан Тавілавіч — эйрагольскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1568 годзе[20]
- Сьцяпан і Самусь Давелі — жыхары вёскі Бярозаўкі (Астрынскае староства), якія ўпамінаюцца ў 1765 годзе[21]
- Тавіловіч — сьвятар, які ўпамінаецца ў 1791 годзе[22]
Давілевічы (Dowilewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[23].
Даўловічы — літоўскі шляхецкі род[24].
Давіловічы (Dawiłowicz) гербу Суліма — літоўскі шляхецкі род зь Віцебску[25].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ а б Piel J. M. Sobre a formação dos nomes de mulher medievais hispano-visigodos // Confluência. N. 3, 1992. P. 89.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 406.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 22.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie // Proceedings of the Eighth International Congress of Onomastic Sciences. — De Gruyter Mouton, 1966. P. 479.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 268.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 23.
- ^ ПСРЛ. Т. 7. — СПб., 1856. С. 165, 253
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
- ^ Klovas M., Meilus T. Vilniaus magistratui pavaldžių vakarinių priemiesčių ir palivarkų 1566 m. pagalvės ir 1596 m. nekilnojamojo turto laikytojų mokesčių mokėtojų sąrašai // Lietuvos istorijos metraštis. 2015/1. P. 175—176.
- ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 223.
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 1. — Warszawa, 2015. S. 433.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 44.
- ^ Skibicki S. Dekanat kupiski diecezji wileńskiej w świetle opisów parafii z 1784 r. w świetle opisów plebanów. — Białystok, 2009. S. 161.
- ^ Schlözer A. L., Gebhardi L. A. Geschichte von Littauen als einem eigenen Großfürstenthume bis 1569. — Halle, 1785. S. 88—89.
- ^ Mickienė I., Petrūnaitytė J. Vyrų įvardijimai Radviliškio Švč. Mergelės Marijos Gimimo bažnyčios 1786—1788 m. ir 1813—1814 m. krikšto metrikų knygose // Lituanistica. Nr. 3, 2019. P. 189.
- ^ Engel J. C. Geschichte der Ukraine u. der ukrainischen Kosaken, wie auch der Königreiche Halitsch u. Wladimir. — Halle, 1796. S. 548—549.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 51.
- ^ Леанід Лаўрэш, Інвентар Астрынскага староства, Pawet.net, 4 жніўня 2017 г.
- ^ Описание документов архива западно-русских униатских митрополитов. Т. 2. — СПб., 1907. С. 484.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 469.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Д, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 83.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)