Даўгайла
| Даўгайла лац. Daŭgajła / Daŭhajła | |
| Dagalo | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Davo + Galo |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Даўгала, Дагала, Даўгела |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Даўгайла» | |
Даўгайла (Даўгала, Дагала, Даўгела) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Дагала (Dagalo) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -даў(г)- (імёны ліцьвінаў Даўгерд, Даўгер, Даўят; германскія імёны Daugaard, Dauharjis, Dowyatt) паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'[2], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[3]. Такім парадкам, імя Даўгайла азначае «здольны да жвавасьці»[4].
Адпаведнасьць імя Даўгайла (Даўгіла) германскаму імю Dagilo сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонда Шмітляйна, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[5].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: cum Dangel[6], Dawgen[7], Dangel[8] (Daugel[9]; 2 кастрычніка 1413 году); Dawgali vexilliferi Wyłnensis (1 верасьня 1431 году)[10]; Dewgel (15 траўня 1432 году)[11]; Dovgal (15 кастрычніка 1432 году)[12]; Dawgal vexilliseri Wylnensis [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[13]; Stanislaus alias Dowgalo (9 красавіка 1437 году)[14]; Dowgal Gyrdowicz (24 чэрвеня 1437 году)[15]; Довкгаило (1440—1492 гады)[16]; Dowgone (Dowgon[9]; 16 красавіка 1444 году)[17]; Andrus Nacz Dowgyalowycz (2 лістапада 1449 году)[18]; дворец Довкгаилов Воишвиловича[19], Довкгаило Воишвиловичъ[20], Докаилу Воишвиловичу Никелева земля пуста[21] (9 лістапада 1449 году); пан Юшко Довгайлович (9 ліпеня 1463 году)[22]; Dawgenis (6 лютага 1481 году)[23]; Довъкгайло (9 чэрвеня 1508 году)[24]; у бояр Ковенского повета… в Римка Ловриновича Довкгоиловича (14 чэрвеня 1514 году)[25]; продалъ былъ Дакгалу Лавеиновичу… Довъкгаилу… Довъкгала… Довъкгале… Довъкгола… Давкгала (28 лютага 1520 году)[26]; Лютко Довкгаиловичъ, Мицъ Довкгаиловичъ (1528 год)[27]; земль пустовъских у повете Ковеньскомъ Румъшыское волости… Довъкгаловъщину (10 лістапада 1529 году)[28]; люди его милости волости Мерецъкое… Богдана Довъкгаловича (3 верасьня 1537 году)[29]; люди его милости волости Мерецъкое… Богдана Довкгяловича (5 верасьня 1537 году)[30]; а Грыгор Давъкголовичъ (8 верасьня 1539 году)[31]; Родъ Довкгойловъ[32], Станиславъ Довкголевичъ[33] (1567 год); Paulus Daugiella (сакавік — красавік 1656 году)[34]; Dowgołowicz (1755 год)[35].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Станіслаў Даўгайла († па 1437) — харужы земскі літоўскі і віленскі, меў сына Юрыя (Юшку)
- Даўгайла Войшвілавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьні ад вялікага князя Казімера
- Даўгайла — зямянін валынскі, які ўпамінаецца ў 1508 годзе
- Лютка Даўгайлавіч — вялёнскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Міц Даўгайлавіч — жаранскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
На 1906 год існавала вёска Даўгалы (Доўгалы) у Гарадоцкім павеце Віцебскай губэрні[36].
На гістарычнай Слонімшчыне існуе вёска Даўгялавічы, на гістарычнай Ашмяншчыне — Даўгялаўшчына, на гістарычнай Лідчыне — Даўгялішкі. Назву Даўгялы маюць вёскі на гістарычнай Лідчыне.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 391.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 22.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 103.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 70.
- ^ а б Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 153.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135—136.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 167.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 168.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 19.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 206.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 222.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 60.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 61.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 65.
- ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 55.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 373.
- ^ Архив Юго-Западной России. Ч. 8, т. 4. — Киев, 1907. С. 281—281.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 251.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 25 (1387—1546). — Vilnius, 1998. P. 228.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 365—366.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 21 (1536—1537). — Vilnius, 2019. P. 193.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 21 (1536—1537). — Vilnius, 2019. P. 194.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 20 (1536—1539). — Vilnius, 2010. P. 282.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 721.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1313.
- ^ Augusiewicz S. Spis uchodźców z Wielkiego Księstwa Litewskiego w Prusach Książęcych w latach 1655—1656 w zbiorach Geheimes Staatsarchiv Preussicher Kulturbesitz w Berlinie // Komunikaty Mazursko-Warmińskie. Nr. 1 (271), 2011. S. 177.
- ^ Sinkevičiūtė D., Račickaja V. Lietuvių dvikamienių vardų kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661—1795 metų sąraše // Archivum Lithuanicum. T. 16, 2014. P. 304.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 88.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)