Доўнар (імя)
| Доўнар лац. Doŭnar | |
| Douwner | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Davo + Nero |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Доўнэр |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Доўнар» | |
Доўнар (Доўнэр) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Дава (Davo) і Нора або Нера (Noro, Nero) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -даў(г)- (імёны ліцьвінаў Даўгерд, Даўгер, Даўят; германскія імёны Daugaard, Dauharjis, Dowyatt) паходзіць ад гоцкага daug 'годна', бургундзкага daugjis 'здольны, годны'[3][4], а аснова -нар- (-нор-) (імёны ліцьвінаў Нарэла, Нарвід, Нарымунт; германскія імёны Narelo, Norvid, Normund) — ад гоцкага nasjan 'захоўваць, ратаваць'[5], стараверхненямецкага -neri 'уратаваньне, утрыманьне'[6]. Такім парадкам, імя Доўнар азначае «захаваная здольнасьць»[7]. Адзначалася германскае імя Danner[8].
У Быдгашчы адзначалася германскае імя Douwner[9].
Варыянт імя ў гістарычных крыніцах: у Дорсунишках Довнару земля Яркгова (7 лістапада 1442 году)[10]; Радивилу пять чоловековъ, на имя: Индрих а Воинило, Пилип, Довнар, Кровъсикало (9 лістапада 1449 году)[11]; в Керновскомъ повете землицы, што держал Довнар а Бутко (28 ліпеня 1494 году)[12]; homines… Daunor Stankonem Rynykowicz (3 чэрвеня 1511 году)[13]; Юхна Довнарович… Брат его Андреи Довнарович… Ян Довнарович (29 жніўня 1524 году)[14]; Ян Довнаровичъ[15], Миколаи Довнаровичъ[16], Воитко Довнаровичъ[17], Довнар Визборовичъ[18], Павелъ Довнаровичъ[19], Бутримъ Довнаровичъ[20], Довнаръ Пиктевичъ, Юри Довнаровичъ[21], Миколаи Довнаровичъ[22] (1528 год); Субоч Довнарович (1 ліпеня 1542 году)[23]; з Дохънора… село Дохнаро (1552 год)[24]; Janucz Downarewycz… Janko, Woyczyuk Downarewyczey (1552—1555 гады)[25]; miasto Goniądz… Downary (1571 год)[26]; панъ Крыштофъ Довнаровичъ (18 студзеня 1635 году)[27]; Żdan Downar (30 чэрвеня 1652 году)[28]; Хриштоп Александров сын Долнар (1655 год)[29]; ur. Wojciecha Piotrowicza Downarowicza, Jana Ławrynowicza, Mikolaja Krzysztofowicza, Jakuba Misiewicza, Wojciecha Maciejewicza, Jana Stanisławowicza, Eliasza Janowicza, Daniela Mikołajewicza, Piotra Jurewicza Downarowiczów (30 жніўня 1656 году)[30]; Jm. pan Zacharyjasz Downarowicz (1667 год)[31]; frater Iosephus Dołnar, laicus professus, obiit Ivenecii (1732 год)[32]; Matheo Dołnarowicz (1756 год)[33]; Jerzy Lubicz Dołwnar (5 лютага 1742 году[34], 6 лютага 1764 году[35]); Dewnerowicz Cas. Viln., Dewnerowicz Jos. Viln. (1742 год)[36]; Downary… Dawnary… Dołnary (1744 год)[37]; Downarowicz Elias, Rutenus (1768 год)[38].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Доўнар — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1442 годзе; пачынальнік шляхецкага роду Доўнараў гербаў Навіна і Пабог
- Ян Доўнаравіч — рудамінскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Мікалай Доўнаравіч — тавянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Войтка Доўнаравіч — шайвянскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Доўнар Візбаравіч — ковенскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Павал Доўнаравіч — жыжмарскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Бутрым Доўнаравіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Доўнар Пікцевіч і Юры Доўнаравіч — вялёнскія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Мікалай Доўнаравіч — расенскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Балтрамей і Мікалай Янавічы Даўнаровічы — расенскія зямяне, якія ўпамінаюцца ў 1590 годзе[39]
- Самуэль Даўнаровіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, мечнік старадубскі ў 1744 годзе[40]
У канцы XVIII ст. на гістарычнай Рэчыччыне адзначаўся шляхецкі род Доўнараў[41].
Доўнары — парафіяне Катэдральнага касьцёла ў Менску на 1851—1857 гады[42] і царквы ў Гарадцы (Меншчына) на 1858 год[43].
Доўнары (Downar) — прыгонныя з ваколіцаў Езны, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[44].
Даўнаровічы (Downarowicz) — прыгонныя з ваколіцаў Новых Трокаў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[45].
Доўнары — літоўскія шляхецкія роды з ваколіцаў Койданава[46] і Сьвіру[47].
Доўнэры (Downer) — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[48].
Доўнары (Downar) гербу Пабог — літоўскі шляхецкі род зь Вільні, Віленскага і Троцкага паветаў[49][50].
Даўнаровічы (Downarowicz) гербаў Аксак, Прыяцель і Рудніца — літоўскі шляхецкі род зь Вільні і Віленскага павету[51].
Даўнаровічы (Downorowicz, Downarowicz) — літоўскія шляхецкія роды зь Віленскага павету[48], ваколіцаў Сьвянцянаў[47] і Троцкага павету[50].
Запольскія-Доўнары і Лінеўскія-Даўнаровічы — літоўскія шляхецкія роды[52].
У XVI ст. існавалі маёнтак Даўнаравічы (Давнаровичи), «поле» Доўнаравічы (Довнаровичи) і маёнтак Доўнарава (Довнарово) у Жамойцкім старостве[53].
На 1910 год існавала паселішча Даўнары ў Новатухінскай воласьці Аршанскага павету Магілёўскай губэрні[54].
Вёскі з назвай Даўнары існуюць на гістарычных Ашмяншчыне, Ваўкавышчыне, Меншчыне і Падляшшы. На гістарычнай Меншчыне існуе вёска Даўнаршчына, на гістарычнай Віленшчыне — хутар Даўнарышкі, на гістарычнай Полаччыне — вёска Дохнары.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 406, 1168.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 172.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 112.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 187.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24.
- ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 26.
- ^ Duszyński-Karabasz H. Die Familiennamen deutscher Herkunft in dem Beerdigungsbuch der Erwachsenen des Kommunalfriedhofs in der Kcyńska- Strasse in Bydgoszcz (Jahre 1925—1935) // Name and Naming: Proceedings of the Fourth International Conference on Onomastics «Name and Naming» Sacred and Profane in Onomastics, Baia Mare, September 5—7, 2017. S. 122.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 68.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 65.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 104.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 128.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 11.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 68.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 75.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 77.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 85.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 95.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 162.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 14.
- ^ Полоцкая ревизия 1552 года. — Москва, 1905. С. 6, 122.
- ^ Писцовая книга Пинского и Клецкого княжеств, составленная Пинским старостою Станиславом Хвальчевским в 1552—1555 г. — Вильна, 1884. С. 497—498.
- ^ Jabłonowski A. Podlasie. — Warszawa, 1908. S. 177.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 24. — Витебск, 1893. С. 233.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 25. — Вильна, 1898. С. 359, 372.
- ^ Памятники истории Восточной Европы. Источники 15-17 вв. Том 4. (Monumena Historica Res Gestas Europae Orientalis Illustrantia). Крестоприводная книга шляхты Великого княжества Литовского 1655 г. — Москва — Варшава, 1999. С. 58.
- ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 146.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo mścisławskie 1667 r. — Warszawa, 2008. S. 24.
- ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 122.
- ^ Sinkevičiūtė D. Dėl lietuvių dvikamienių asmenvardžių kamieno «dal-» atsiradimo // Baltistica. T. 45, Nr. 2 (2010). P. 329.
- ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 68.
- ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 163.
- ^ Pansevič V. Vilniaus miestiečių išsimokslinimas XVII—XVIII a. — Kaunas, 2017. P. 171.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Litvanicarum Societatis Jesu historiarum provincialium pars prima, auctore Stanislao Rostowski, ex eadem societate et provincia sacerdote. — Vilnae, 1768. P. 446.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 116.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 4. Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2003. S. 260.
- ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 22.
- ^ Яўген Анішчанка, Минский кафедральный костел. Список прихожан 1851—1857, Архіў гісторыка Анішчанкі, 29 студзеня 2016 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Городец церковь Минского уезда список прихожан 1858 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 14 красавіка 2016 г.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 365.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 406.
- ^ Калечыц В. Зямяне і баяры маёнтка Койданаў Менскага павета ў XVI―XVIII стст. // Герольд Litherland. № 22, 2021. С. 61.
- ^ а б Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 74.
- ^ а б Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 471.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 470.
- ^ а б Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 261.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 470—471.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Д, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 89, 99.
- ^ Список населенных мест Могилевской губернии. — Могилев, 1910. С. 133.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)