Перайсьці да зьместу

Еўна

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Еўна
лац. Jeŭna
Auno
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Аўн, Еўн, Еўнь
Зьвязаныя імёны Яўнут
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Еўна»

Еўна — жаночае імя. Мужчынскае імя — Аўн (Еўн, Еўнь).

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Аўна, Еўні або Яўні[1][2] (Auno, Euny[3], Euni[3], Ewny[3], lafni[1][2]) — імя германскага паходжаньня[4]. Іменная аснова аўн- (еўн-) ёсьць пашыранай суфіксам з элемэнтам -н- (-n-) асновай еў- (аў-)[5], якая паходзіць ад гоцкага aiws 'час, эпоха' або стараверхненямецкага ewi, eo 'закон'[6][7][a]. Сярод ліцьвінаў бытавала імя Яўнут, адзначалася германскае імя Eunat[b].

Адзначалася гістарычнае бытаваньне ў Польшчы імёнаў Явень (Евень), Яўны / Яўн: Jawyen / Jawen (1410 год), Gyewyen (1465 год), Nicolai Jawnicz (1497 год), Nobilis Martinus Jawny (1473 год)[11].

У Прусіі бытавала імя Jawne / Javne (1393 і 1397 гады), Jawnegede (1394), Jawnegoth, Jawnoto / Jawnotho[c][13].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: небощика пана Евня… Шедуику Ромеико а Евнии[14], што Евни держалъ[15] (1440—1492 гады); Моишокгольское волости и Керновское Евню Екирдовичу дванадцать чоловековъ (7 лістапада 1442 году)[16]; золотар нашъ места Новъгородского Иванъ Ивонич продает… земли пустовскии… а Евневъщину (9 лістапада 1517 году)[17]; in Dworzecz homines… Tomko Jawniewicz (11 траўня 1520 году)[18]; бояръ господарыни королевое ее милости оболецъкихъ… а Петра Евъневича… а Миколая Евъневича (7 чэрвеня 1523 году)[19]; Янко Евневичъ (1528 год)[20]; Павел Явнович (1538 год)[21]; у чоловека оболецкого у Миколая Евъневича (4 траўня 1539 году)[22]; в повете Упитскомъ о подданого своего збега, на имя Якуба Евневича (22 лютага 1585 году)[23]; od P. Mikołaja Auwnowicza (1690 год)[24][d].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У канцы XVIII ст. на гістарычнай Амсьціслаўшчыне адзначаліся шляхецкія роды Еўнічаў і Яўневічаў, на гістарычных Рэчыччыне і Аршаншчыне — шляхецкі род Яўневічаў[40].

У XVI ст. існаваў фальварак Яўнішкі (Явнишки) у Жамойцкім старостве[41].

На 1913 год існавала мясцовасьць Яўнішкі (Jawniszki) у Немянчынскай парафіі[42].

Заўвагі

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ У рэчышчы палітыкі летувізацыі іменную аснову яўн- звычайна тлумачыць ад летувіскага jaunas 'малады' (лацінскае juvenis)[8]
  2. ^ Таксама адзначаліся старыжытныя германскія імёны Aunin, Aunobert, Aunobodus[9], Aunart, Aunachar, Aunildis, Aunimund, Aunericus[4], Aunuald[10]
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eunat[12]
  4. ^ Таксама:
    • Яўнейка: людеи… Евнеико (24 кастрычніка 1499 году)[25], въ Яна Явнеиковича половину земли (26 красавіка 1499 году)[26];
    • Яўніла: люди Троцкого повета Жижъморъское волости… Олехно Евнилович (1525 год)[27], Богдан Евниловичъ[28], Пашко Евниловичъ (1528 год)[29], Мац Явнилович (паміж 1537 і 1538 гадамі)[30];
    • Еўнівід: въ Ясвонском же повете под Евнивидом (2 лістапада 1498 году)[31];
    • Еўнівіл: бояре ясвонские… Евнивил Милмонтовичъ (30 траўня 1496 году)[32], Евнивил Яцович (1 ліпеня 1542 году)[33];
    • Еўнігайла (адзначалася старажытнае германскае імя Aunogisil[34], Eangisl[35]): у Кнетонскои волости люди Овняне… а Евникгаила (1440—1492 гады)[36];
    • Яўнігалд (адзначалася старажытнае германскае імя Aongoz, у гэтай зафіксаванай у крыніцах форме адбыўся пераход gaud у goz[37]): homines… Jownigold cum suis consanguineis Ownia (14 студзеня 1459 году)[38];
    • Яўнегед (адзначалася старажытнае германскае імя Eangyth[35]): Jawnegede (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[39]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ а б Мельникова Е. А. Скандинавские рунические надписи: Тексты, перевод, комментарий. — М., 1977. С. 82.
  2. ^ а б Мельникова Е. А. Скандинавские рунические надписи: Новые находки и интерпретации. Тексты, перевод, комментарий. — М., 2001. С. 312, 314.
  3. ^ а б в Orme N. The Saints of Cornwall. — Oxford, 2000. P. 118.
  4. ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 48.
  5. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 207.
  6. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 49—50.
  7. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 86.
  8. ^ Wilczyński F. Niektóre etymologije litewskie // Tygodnik Petersburski. Nr. 16, 1846. S. 111.
  9. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 549.
  10. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 207—208.
  11. ^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 2. — Wrocław, 1968—1970. S. 378.
  12. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 490.
  13. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 39.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
  15. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 33.
  16. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 68.
  17. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 370.
  18. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 83—84.
  19. ^ Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 92.
  20. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 72.
  21. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 216.
  22. ^ Литовская метрика. Книга № 228. — Москва, 2008. С. 195.
  23. ^ Акты издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 26. — Вильна, 1899. С. 69.
  24. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 44.
  25. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 226.
  26. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 199.
  27. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 228.
  28. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 82.
  29. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 83.
  30. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 442.
  31. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 186.
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 142.
  33. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 15.
  34. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 549.
  35. ^ а б Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 115.
  36. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 49.
  37. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 609.
  38. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 254—255.
  39. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 680.
  40. ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 17, 22—24.
  41. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 348.
  42. ^ Parafia niemenczyńska w 1913 r., Genealogia Wileńszczyzny
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Еўна&oldid=2595706»