Войшымунд
| Войшымунд лац. Vojšymund | |
| Vuisimundo Wisemund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Woyscha + Mund Wiso + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Вайшымунд, Вайсмонт |
| Вытворныя формы | Вісімонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Войшымунд» | |
Войшымунд, Вайшыму́нд, Вайсмонт — мужчынскае імя.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вуйсімунда або Вісімунда (Vuisimundo), Вісімунд (Wisemund[1]) і Васмунд або Васмунт (Wasmundus[2], Wassmundt[3]) — імёны германскага паходжаньня[4]. Іменная аснова -войш- (імёны ліцьвінаў Вайшыла, Войсін, Войсяд; германскія імёны Vuisilo, Vussin, Vuisadus) паходзіць ад гоцкага і бургундзкага waiþs 'паляваньне', гоцкага waiþja 'паляўнічы'[5] або ад асновы -віс- (-віз-, -веш-)[6][7] (пазьнейшай -вайс-[8]), а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[9] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[10]. Такім парадкам, імя Вайшымонт азначае «гарлівы паляўнічы»[11].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[12] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[13].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Woysmontowicz (1671—1681 гады)[14]; Woyszymundus I Christianus, Nicolaus I Radziwiłł Filius Woyszymundi[15] (1733—1737 гады); syn Woyszymunda… Woyszymund I. Krystyan… żona Wojszymunda (1 лютага 1834 году)[16].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Войшымунд (Вайшымунд, Войшунд) — легендарны продак Радзівілаў, муж віцебскай князёўны Оўкі Пракседы і бацька Радзівіла Осьцікавіча
Вэйсманты (Wejsmont) — шляхецкі род з Гальшанаў[17].
Васмунты (Wasmunt) — шляхецкі род Рэчы Паспалітай з Валыні[18].
Вэшмунты (Weszmunt) гербу Грыф[19] — шляхецкі род Рэчы Паспалітай з Радамшчанскага павету[20].
На тэрыторыі цяперашняй Летувы фіксавалася прозьвішча Вейсмонт у летувізаванай форме[21].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1624, 1628.
- ^ Sveriges medeltida personnamn — förnamnsregister Abbe-Øxvidh, Institutet för språk och folkminnen
- ^ Wassmundt, Digitalen Familiennamenwörterbuch Deutschlands (DFD)
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 15, 1973. S. 37 (283).
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101, 102.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 3, 1964. P. 167.
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 2006. S. 522.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 213.
- ^ Portret Mikołaja I Radziwiłła (1366—1466?), postaci legendarnej, Нацыянальны музэй у Варшаве
- ^ Галубовіч А. Архіўны вопіс «Інвентары партрэтаў, карцін і мармуровых скульптур» Нясвіжскага замка князёў Радзівілаў у Бундэсархіве г. Кобленца (Германія) // Беларускі археаграфічны штогоднік. Вып. 7. — Менск, 2006. С. 242.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 363.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 12. — Warszawa, 1938. S. 90.
- ^ Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 319.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 12. — Warszawa, 1938. S. 110.
- ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 1181.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)