Рымант
| Рымант лац. Rymant | |
| Rimund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Rim + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Рымунд, Рымонд, Рымунць, Рымонт |
| Зьвязаныя імёны | Мантрым |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Рымант» | |
Ры́мант, Рымонт (Рымунд, Рымунць, Рымонд) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Рымісмунд або Рымунд (Rimismund, Rimund) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -рым- (імёны ліцьвінаў Рымейка, Рымель, Рыман; германскія імёны Rimicho, Riemel, Rimann) паходзіць ад гоцкага rimis 'спакой, стрыманасьць, непарухлівасьць'[2], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[3] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[2]. Такім парадкам, імя Рымонт азначае «непарушная гарлівасьць» (тое ж, што і імя Монтрым)[4].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[5] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[6].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Rymund[7].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: передъ Римонтомъ а передъ Жигимонтомъ, рицерми двема[8] (1 ліпеня 1388 году, паводле суправаджальнага тэксту XVI ст.); Рымонъ и Жыкгмонтъ, жолнере альбо бояре з Литвы (18 чэрвеня 1389 году)[9]; Щастный Рымонтъ (30 верасьня 1565 году[10], 1567 год[11]); Янъ Станиславъ Рымонътъ… Миколаи Рымонтъ (1565 год)[12]; Щефанъ Петровичъ Рымундъ[13], Юри Станиславовичъ Рымондъ[14] (1567 год); слуга мой Янъ Римонть (10 жніўня 1619 году)[15]; Ród Rymuńców (1690 год)[16]; Jozeph Stephan Rymont (14 студзеня 1691 году)[17]; od P. Samuela Rymunda (1690 год)[18]; wieś Rymandziszki (1782—1783 гады)[19].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Рымісмунд († 469) — кароль свэваў у Галісіі
- Рымант (у праваслаўі Васіль, у манастве Лаўрыш) — літоўскі князь, сын Трайдзеня
- Рымант — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1388—1389 гадох
- Мікалай Рымант — літоўскі баярын з Трабаў, які ўпамінаецца ў попісе войска 1565 году
- Шчасны Рымант — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска 1565 году
- Юзэф Стэфан Рымант — намесьнік гроду Пінскага, які ўпамінаецца ў 1691 годзе
Рыманты — парафіяне касьцёла ў Альковічах на 1853 год[20].
Рыманты — парафіяне касьцёла ў Даўгінаве на 1900 год[21].
Рыманты (Рымонты, Рымунты) — літоўскі шляхецкі род[22].
Рымунтовічы (Rymuntowicz) — літоўскі шляхецкі род[23].
На гістарычнай Лідчыне існуе вёска Рыманды.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1268, 1277.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24—25.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 179.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 5. — Вильна, 1871. С. 136.
- ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 103.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1, ч. 3. — Петроград, 1916. С. 776.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 776.
- ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 254.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 577.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 777.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 20. — Вильна, 1893. С. 260.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo trockie 1690 r. — Warszawa, 2000. S. 154.
- ^ Акты издаваемые Виленской Археографической комиссией. Т. 18. — Вильна, 1891. С. 509.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 132.
- ^ Breslaujos dekanato vizitacija 1782—1783 m. Fontes Historiae Lituaniae, vol. VII. — Vilnius, 2008. P. 328.
- ^ Яўген Анішчанка, Долгинова костел в Вилейском уезде. Список прихожан 1900 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 30 студзеня 2016 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Долгинова костел в Вилейском уезде. Список прихожан 1900 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 14 красавіка 2016 г.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Р, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 10. — Warszawa, 1938. S. 339.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)