Мантыгайла (імя)
| Мантыгайла лац. Mantygiel / Mantyhiel | |
| Montigel | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Mont + Gelo |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Мунтыгайла, Мантыгал |
| Зьвязаныя імёны | Гальмонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Мантыгайла» | |
Мантыгайла (Мунтыгайла, Мантыгал) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Мантыгель (Montigel[1]) і Гайламунд (Gailamunds, Geilmundus[2]) — імёны германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) паходзіць ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[4] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[5], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Гельвіх, Відзігайла, Інгела; германскія імёны Geilwich, Widigail, Ingeila) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[6]. Такім парадкам, імя Монтгайла азначае «жвавая гарлівасьць»[7] (тое ж, што і імя Галімонт).
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[8] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[9].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Montigaylo (18 студзеня 1401 году)[10]; Montigal Wylkomiriensis tenutariorum [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[11]; [sigillum] Montigal, печать Монтикгала Жюкевич[12], Montigal Wilkomiriensis [capitanei]… Mondigal tenutarius Strewniczensis[13] (27 лютага 1434 году); Montegal (1 кастрычніка 1441 году)[14]; пан Монътикаил(о)[15], Монътикгаилу Стравницкому три чоловеки[16], пану Монтътикаилу Стравницкому[17] (1440—1492 гады); Монътикгаилу Урдовичу десеть чоловеков (7 лістапада 1442 году)[18]; на земенина его милости господаръского того жъ повету Троцкого Павла Алекъсанъдровича Монътыкгайла (21 студзеня 1566 году)[19]; черезъ мене Малъхера Павъловича Монътыкгаила (30 сьнежня 1577 году)[20]; пани Зофии Александровны Монтыгаловны… паней Марыны Александры Монтыгайловны (30 лістапада 1578 году)[21]; от мене, Зофеи Алекъсандровны Мантыкголовны (20 чэрвеня 1580 году)[22]; а Яномъ Владиславомъ Монтыкгайломъ (6 чэрвеня 1644 году)[23]; а Яном Владыславом Монтыкгайлом (10 студзеня і 6 верасьня 1645 году, 6 сакавіка 1646 году)[24]; Aliexander Muntygayło (15—23 і 20 кастрычніка 1655 году)[25]; jego mosci panu Krzysztofowi Montygayle, czesznikowi mozyrskiemu… pani Halszce Bartoszewskiey Krzysztofowey Montigayliney (8 чэрвеня 1698 году)[26].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Мантыгайла († па 1434) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста вількамірскі
- Мантыгайла Жукевіч († па 1440) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста стравеніцкі
- Бутаўт Мантыгайлавіч († па 1413) — літоўскі баярын
- Павал Аляксандравіч Мантыгайла — зямянін Троцкага павету, які ўпамінаецца ў 1566 годзе
- Павал Аляксандравіч Мантыгайла — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1600 годзе[27]
- Ян Мантыгайла — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, стражнік старадубскі ў 1713 годзе[28]
На гістарычнай Віленшчыне існаваў маёнтак Мантыгалішкі (Montygaliszki)[29].
На гістарычнай Упіччыне існуе вёска Мантэгайлішкі.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 64.
- ^ Meyer-Lübke W. Romanische Namenstudien. I. Die altportugiesischen Personennamen germanischen Ursprungs // Sitzungsberichte der Philosophisch-Historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Bd. 149. — Wien, 1905. S. 71.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 119.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 38.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 101.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
- ^ Halecki O. Litwa, Ruś i Żmudź, jako części składowe wielkiego Księstwa Litewskiego // Rozprawy Akademii Umiejętności. T. 59. — Kraków, 1916. S. 244.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 32.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 33.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 68.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 249 (35) (1554—1568). — Vilnius, 2018. P. 446.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 219.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 370.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 225.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 318.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 322, 327, 332.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 308, 327.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 430.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 232.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 4. Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2003. S. 324.
- ^ Inwentarze majątków w powiecie wileńskim w latach 1847—1853, Genealogia Wileńszczyzny
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)