Таўтвід
| Таўтвід лац. Taŭtvid | |
| Teutwidis | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Teuto + Wid |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Таўдвід, Талтвід, Таўвід |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Таўтвід» | |
Таўтвід (Таўдвід, Талтвід, Таўвід) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Тэўтвіда, Тэўдвіда або Тытвіда (Teutwidis[1], Teudoidis[2], Tietwidis, Thiewid) — імя германскага паходжаньня[3][4]. Іменная аснова -тэўд- (-дэўт-, -тыд-) (імёны ліцьвінаў Таўтывіл, Таўтвін, Таўтгерд; германскія імёны Theudowills, Teutwin, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага þiuda[5], германскага þeudo[6] 'род, народ'[7], а аснова -від- (імёны ліцьвінаў Відмунд, Мельвід, Торвід; германскія імёны Widmund, Melvid, Torvid) — ад гоцкага wida 'повязь, злучэньне, моцнасьць' або ад гоцкага і германскага widus 'дрэва'[8]. Такім парадкам, імя Таўтвід азначае «дрэва роду» або «моц роду»[4]. Апроч таго, адзначалася старажытнае германскае імя Teudwit (Teud-wit)[3].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: што в пана Товътвида… У Неменъчинъскои волости. Товтвиду Немемчинъцу земля[9] (1440—1492 гады); Товтвидъ Михайловичъ (1528 год)[10]; Янъ Матеевичъ Товтвидъ (1567 год)[11]; pana Towtwida (19 траўня 1591 году)[12]; пани Катарына Товтъвидовна Янова Беркова Режыцка (22 траўня 1662 году і 11 чэрвеня 1665 году[13]; паней Катарыны Товтъвидовны бывшей Стефановой Перхлинской пивничыной Вел. Княз. Лит. а теперешней Яновой Берковой (18 студзеня 1664 году)[14]; Ławryn Tawtwid (1667 год)[15]; Krzysztof Towdwid (1690 год)[16]; Malcher Tawtwid… Piotr Tawtwid… Stanislaw Tawdwid (24 чэрвеня 1695 году)[17]; Kazimierz Tautwid (1738 год)[18].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Таўтвід — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
- Палонія Якубаўна Таўтвідовіч — расенская зямянка, якая ўпамінаецца ў 1564 годзе[19]
- Ян Мацеевіч Таўтвід (Таўтвідовіч) — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1571—1600 гадох[20][21]
- Пётар Рыгоравіч Таўвідавіч (Талвідавіч) — расенскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1581 годзе[22]
- Ян Уладзіслаў з Таўтвіда (Таўдвіда) Барткевіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы троцкі ў 1680—1698 гадох, пісар гродзкі вількамірскі ў 1684—1686 гадох, падстароста вількамірскі ў 1687—1698 гадох[23]
- Аляксандар з Таўтвіда Барткевіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы вількамірскі ў 1688—1713 гадох
- Юры Матэвуш з Таўтвіда Барткевіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падстароста вількамірскі ў 1718—1731 гадох, чашнік вількамірскі[24]
- Мальхер з Таўтвіда (Талтвіда) Барткевіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы вількамірскі ў 1732 годзе[25]
У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Тытвідышкі.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l'ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. 2: Les noms latins ou transmis par le latin. — Paris, 1972. P. 180, 194.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l'ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 70.
- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1451.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 26.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 209.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 34.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 34.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1265.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 381.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 345, 369.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 361—363.
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 6. — Warszawa, 2016. S. 59.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 190.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 400—401.
- ^ Тяжбы литовских крестьян и жителей местечек с управителями имений: сборник документов. Ч. 2. — Вильнюс, 1961. С. 112.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 51.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 18, 55, 153.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 19, 235.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 64, 69.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 414, 464, 474.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 414, 464.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom I: Województwo wileńskie. XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2004. S. 455.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)