Прышмонт
| Прышмонт лац. Pryšmont | |
| Prosmund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Prosch + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Прашмунт, Прышмант |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Прышмонт» | |
Прышмонт — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча Пры́шмант (Прашмунт).
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Бросмунд або Просмунд (Brosmundus, Prosmund[1][2]) — імя германскага паходжаньня[3]. Іменная аснова прэз- (проз-, прош-) (імя ліцьвінаў Прэзгінт; германскія імёны Prezila, Prezzold) паходзіць ад старагерманскага proz 'каштоўнасьць, шляхетнае каменьне'[4], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[5] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[4]. Такім парадкам, імя Прышмонт азначае «каштоўны палкасьцю»[6].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[7] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Пришъмонту (1432 год[9], XVI ст.)[10]; бояре остринскии Станко а Ивашко Пришминтовичи <…> у бояр остринских у Станка Пришмонтовича и в его сынов у Богдана, а в Юрья, а в Лаврина, а в Мартина (28 лютага 1516 году)[11]; люди Ясвоинское волости, на йме: Мартин Марковичъ з братомъ своимъ Щепаномъ Опришмонтовичы (сьнежань 1534 году)[12]; бояромъ нашымъ волости Еишыское… Прышмонътомъ (27 чэрвеня 1558 году)[13]; Olkinicis R. P. Iosephus Pryzmont (1710 год)[14]; Dobrogost Pryżmont (26 кастрычніка 1736 году)[15]; pan Ludwik Gimbut Przyszmąt (5 кастрычніка 1765 году)[16]; Ludwik Przyszmąt-Chorzelski (26 жніўня 1766 году)[17]; Józef Pryszmontt (1784 год)[18]; Matheum Priszmont (25 лістапада 1794 году)[19]; Judyta Priszmontt (1807 год)[20]; Michał Praszmunt (1923 год)[21].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Прышмонт — літоўскі баярын, які атрымаў ад вялікага князя Жыгімонта Кейстутавіча чалавека ў Медніцкай воласьці (Жамойць)
- Ганна Прашмунт — жыхарка вёскі Дварчанаў[22]
Прышманты (Pryszmont) гербаў Лебедзь, Пабог і Равіч — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні, Ашмянскага, Лідзкага[23] і Троцкага паветаў[24].
Гімбуты-Прышманты — літоўскі шляхецкі род[25].
На тэрыторыі цяперашняй Летувы фіксавалася прозьвішча Прашмант, Прашмунт і Прошмунт у летувізаваных формах[26].
У Эйшыскай парафіі існавалі ваколіца Прышманты (Pryszmonty)[27].
У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Прышманты.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Debes H. J. Føroya søga 3. Frá kongligum einahandli til embætisveldi. — Tórshavn, 2000. S. 278.
- ^ Tarnovius T. J. Ferøers beskrifvelser. — København, 1950. S. 49.
- ^ Bruckner W. Die Sprache der Langobarden. — Strassburg, 1895. S. 239.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Saviščevas E. Polityka nadań wielkich książąt litewskich na Żmudzi w pierwszej połowie XV wieku // Prace historyczne 141, z. 2 (2014). P. 503.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 225 (6) (1528—1547). — Vilnius, 1995. P. 50.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 236.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 152.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 37 (1552—1561). — Vilnius, 2011. P. 244.
- ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 67.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 302.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 408.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 357.
- ^ Bolsie, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ O—P, Mosėdžio miestelio ir aplinkinių kaimų senųjų gyventojų romos katalikų bažnyčios santuokos metrikų nuorašai
- ^ [1]&searchtable=&rpp1=750&rpp2=50 Bolsie], Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Praszmunt Michał, zm. 21.XI.1923, II, Centrum Archiwistyki Społecznej
- ^ Касаткіна Ф. Пад буслінымі крыламі, Пастаўскі край, 25 верасьня 2023 г.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 166, 328, 725.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 385.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на П, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 506, 517.
- ^ Parafia ejszyska w 1843 r., Genealogia Wileńszczyzny
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)