Перайсьці да зьместу

Судзімонт (імя)

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Судзімонт
лац. Sudzimont
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад Sudo + Mont
Іншыя формы
Варыянт(ы) Судымунд, Судымунт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Судзімонт»

Судзімонт (Судымунд, Судымунт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Суда (Sudo) і Мунд або Монт (Мунд, Mont) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова суд- (сут-) (імёны ліцьвінаў Судзіла, Судар, Сутарт; германскія імёны Sudila, Suderus, Sutardus) паходзіць ад гоцкага sauþa 'вобраз'[3], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[4] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[5]. Такім парадкам, імя Судзімонт азначае «вобраз гарлівасьці»[6]. Адзначалася старажытнае германскае імя Sodilmunt[7].

Паводле францускага лінгвіста-германіста Раймонда Шмітляйна, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў, імя Судзімонт адпавядае германскаму імю Suaidemund[8]. Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — таксама сьцьвердзіў амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[9].

У Прусіі (ваколіцы Мэмэлю) існавалі вёскі Peter Zudmunten (Peter Sudmandten), Sudmund Hanß (Sudmandten Hans), Szudmundten (Schudmanten, Sudmunten) і Szudmund Margen[10].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sudemund von Wesisken (30 студзеня 1384 году[11])[12]; Pextis et filij eius Sudimunt (1387—1394 гады)[13]; Sudemont de Wesisken (20 красавіка 1393 году)[14]; Sudemunt[15], Sedemunt[16] (Хроніка Віганда); Sudimunth nostre curie pincerna (23 траўня 1409 году)[17]; Sudymunth (29 красавіка 1431 году)[18]; Sudimundi Dorgyeowicz[19], Sudimundi Dorgeowycz[20] (Sudimund Dorgewicz[21]; 1 верасьня 1431 году); Segmund Dorgewicz (15 траўня 1432 году)[22]; Sudimundi Creviensis [tenutariorum] [sigilla] (20 студзеня 1433 году)[23]; Sugimund Crewensis [capitanei] (27 лютага 1434 году)[24]; zacznemu Szudzimundowi (15 жніўня 1434 году з вопісу 2-й паловы XVI ст.)[25]; Ивашку Судимонътовичу[26], Ивашко Судимонътович[27], Пану Судимонъту шесть чоловековъ[28], пану Судимонъту Доркгевичу[29], Судимонъту чоловекъ[30] (Судимонът Доркгевич[21], 1440—1492 гады); Olyechno Svdymvntho supremo nostro subpincerna (28 ліпеня 1449 году)[31]; Svdvmvnth Rymowydowicz (1460 год)[32]; Olechno Swdymunthowitcz howptmann zcu Polotczke (4 кастрычніка 1472 году)[33]; Olechno Sudymuntowicz hewptmann czu Poloczske (22 лістапада 1474 году)[34]; Olechnowi Sudumunthowiczowi (8 траўня 1481 году з вопісу 2-й паловы XVI ст.)[35]; Olechno Schudzimentowicz (30 траўня 1482 году)[36]; Olechno Sudymvnthowycz de Chozowa palatino Vilnensi et cancellario magni ducatus Lythuanie (17 ліпеня 1484 году)[37]; Johannes, Barthko germani Svdzymonthowyczy (1486 год)[38]; Nos idcirco Olechno Sudymonthowicz palatinus Vilnensis et cancellarius magni ducatus Llytwanie (15 траўня 1489 году)[39]; nobili Bartholomaeo Sudzymunthowicz (1490 год)[40]; Довкгордовъ сын Судимонтъ (22 сакавіка 1525 году)[41]; Станислав Судмонтовичъ[42], Петръ Судмонтовичъ[43], Наркгал Судмонътовичъ[44] (1528 год); Мацко Судимонтович (1537 год)[45]; близкимъ своимъ Станиславу Судмонтовичу а Стасю Киртовтовичу Семашковича (9 лютага 1556 году)[46]; Michał Sudymonthowicz, nazwany Swach, Olechnowi Sudymonthowiczowi brathu swemu (25 лютага 1561 году)[47]; писара земского браславского Северина Судимонтовича Кропивницкого (12 лістапада 1583 году)[48]; пан Балтромеи Судимонт (15 студзеня 1597 году)[49]; Muxaилъ Судимонтовичь Кропивницкій (1 верасьня 1619 году)[50]; Stephan Sudmont (1694—1697 гады)[51]; Pater Ambrosius Sudimont (13 лістапада 1747 году)[52].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Судзімонты гербу Тупая Падкова — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету[55]. З XVII ст. прыдомкам Судымунтавіч карыстаўся валынскі шляхецкі род Чэчаляў гербу Яліта[56].

У XVI ст. існавала сяло Судмонты або Судмонтавічы (Судмонты, Судмонтовичи) у Жамойцкім старостве[57].

Глядзіце таксама

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1135, 1367.
  2. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 439.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 25.
  4. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
  5. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18, 25.
  7. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1352.
  8. ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
  9. ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
  10. ^ Kiseliūnaitė D. Klaipėdos krašto toponimai. Istorinis ir etimologinis registras. — Vilnius, 2020. P. 107, 168, 177.
  11. ^ Договор между Витовтом и Тевтонским орденом о передаче Жемайтии, Селонии и Судовии (1384), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  12. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 4.
  13. ^ Поручная грамота за Братошу Койлутовича (1387—1394), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  14. ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. P. 32.
  15. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 626, 640—641.
  16. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 657.
  17. ^ Semkowicz W. Przywileje Witolda dla Moniwida, starosty Wileńskiego, i testament jego syna Jana Moniwidowicza // Ateneum Wileńskie. Nr. 1, 1923. S. 260.
  18. ^ Полехов С. В., Наумов Н. Н. Татарская тематика в переписке сановников Тевтонского ордена. 1431—1432 гг. // Золотоордынское обозрение. 2020. Т. 8. № 4. С. 787.
  19. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 136.
  20. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
  21. ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 304.
  22. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
  23. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
  24. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
  25. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 25.
  26. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 21, 56.
  27. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 23.
  28. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 25.
  29. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
  30. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 44.
  31. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 220.
  32. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 259.
  33. ^ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 3. — Kraków, 1894. P. 173.
  34. ^ Codex epistolaris saeculi decimi quinti. T. 3. — Kraków, 1894. P. 213.
  35. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 52.
  36. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 380.
  37. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 397.
  38. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 415.
  39. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 195.
  40. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 760.
  41. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 158.
  42. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 74.
  43. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 165.
  44. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 169.
  45. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 132.
  46. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 21. — Вильна, 1894. С. 203.
  47. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 83.
  48. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 70 (1582—1585 гг.). — Менск, 2008. С. 92.
  49. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 444.
  50. ^ Памятники, изданные Временной комиссией для разбора древних актов. Т. 1. — Киев, 1848. С. 12.
  51. ^ Maciejauskiene V. Lietuviu pavardziu susidarymas, XIII—XVIII a. — Vilnius, 1991. P. 40.
  52. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 7. Акты Городненского гродского суда. — Вильна, 1874. С. 541.
  53. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 68.
  54. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 3. ― Вильна, 1904. С. 42.
  55. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 799.
  56. ^ Stekert A. Przydomki polskie, litewskie i rusińskie. — Kraków, 1897. S. 117.
  57. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 303.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Судзімонт_(імя)&oldid=2550784»