Эйсімонт
| Эйсімонт лац. Ejsimont | |
| Eisenmund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Eyse + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Эйсмунт, Эйсмант |
| Вытворныя формы | Ізмунт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Эйсімонт» | |
Эйсімонт, Э́йсмант (Э́йсмунт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Эйсэнмунд, скарочанае да Эйсэмут (Eisenmund, Eisemuth) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова ісан- (эйс-, іс-) (імёны ліцьвінаў Ізбут, Ісавін, Ізмунт; германскія імёны Isbodus, Isovin, Ismund) паходзіць ад гоцкага eisarn, германскага *isarna-, стараверхненямецкага îsarn, îsan 'жалеза'[2], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[3] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[4].
Германскае (паўночнагерманскае) паходжаньне літоўскага шляхецкага прозьвішча Эйсмант (Ejsmont) сьцьвярджалася яшчэ ў артыкуле «Жамойць» Усеагульнай энцыкляпэдыі Самуэля Аргельбранда (1868 год)[5].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[6] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[7].
У Інфлянтах у 1624 годзе адзначаўся шляхецкі род Эйсмутаў (Eismuth)[8].
У Польшчы адзначаюцца прозьвішчы Эйсманд (Eismond, Ejsmond), Эйсмант (Eismont, Ejsmont, Ejsmondt, Ejsmontt, Eysmont, Eysmontt), Эйсмунд (Ejsmund), Эйсмунт (Ejsmundt, Ejsmunt), Эйсмунтовіч (Ejsmuntowicz), Эйсымант (Ejssymont), Эйсыманд (Ejsymond), Эйсымант (Ejsymont, Ejsymontt, Eysymont, Eysymonth, Eysymontt), Эйсімант (Eysimont) і Эйсімунт (Eysimunt)[9].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: у Еишискахъ. Митъку Еисимонътовичу чоловекъ (1440—1492 гады)[10]; Пацу Еисимонътовичу 8 бочокъ (2 чэрвеня 1489 году)[11]; Венъцко Еисимонътовичъ… Пашко а Статко, а Петрок, а Прокопъ Еисимонтовичи… Петрашко Еисимонтович самъ. Миколаи Еисимонтовичъ самъ… Дашко Еисимонтовичъ (1528 год)[12]; бояре Городенские: Петръ Станкевичъ Гейсимонтовичъ (12 чэрвеня 1539 году)[13]; parochia Saraska… śl. Szczęsny Eysimont (1580 год)[14]; Eustachy Esymont… od Stanisława Eustachego Eysymonta… Stanisław Eustachi Eysimont (1667 год)[15]; Bogusław Eysymontowicz na Uzłowcach (4 кастрычніка 1765 году)[16].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Мітка Эйсімонтавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера; меркаваны пачынальнік роду Эйсмантаў
- Пац Эйсімонтавіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца ў 1489 годзе
- Венцка Эйсімонтавіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Пашка, Статка, Пятрок і Пракоп Эйсімонтавічы — гарадзенскія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Пятрашка і Мікалай Эйсімонтавічы — гарадзенскія баяры, якія ўпамінаюцца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
- Дашка Эйсімонтавіч — гарадзенскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Іванаўцы або Эйсімонты ў Гарадзенскім павеце[17].
На гістарычнай Гарадзеншчыне існуюць вёскі Эйсманты і Вялікія Эйсманты, на гістарычнай Старадубшчыне — Сімонтаўка (Есімонтаўка).
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1982. S. 170.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 161.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Encyklopedyja powszechna. T. 28. — Warszawa, 1868. S. 975.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 5. — Warszawa, 1936. S. 196.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 106, 108—109.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 47.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 86.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 95.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 2.
- ^ Jabłonowski A. Podlasie. — Warszawa, 1908. S. 112.
- ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 1. — Warszawa, 2015. S. 628—646.
- ^ Рыбчонак С. Акт кампуту шляхты Наваградскага ваяводства ад 4 кастрычніка 1765 г. // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 111.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 305.