Гаўдземунда (імя)
| Гаўдземунда лац. Gaŭdziemunda / Haŭdziemunda | |
| Gaudemund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Gaudo + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Гаўдмонт, Каўдмонт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Гаўдземунда» | |
Гаўдымунда — жаночае імя. Мужчынскае імя — Гаўдмонт (Каўдмонт), Гаўдымунд.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Гаўдземунд (Gaudemund, Gaudemundus[1]) — імя германскага паходжаньня[2][3][4]. Іменная аснова -гаўд- (-гаўт-, -каўд-) (імёны ліцьвінаў Гаўдзін, Гаўтоўт, Саргоўд; германскія імёны Gaudin, Gautald, Saregaud) паходзіць ад германскага *gautaz 'гот'[5] або гоцкага goþs 'добры, годны', godei 'дабро, годнасьць, цнота'[6], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[7] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[8]. Такім парадкам, імя Гаўдымунда азначае «гарлівасьць цноты»[4].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[9] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[10].
На германскае (гоцкае) паходжаньне імя Гаўдземунда зьвяртае ўвагу гісторык Вітаўт Чаропка[11].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Boleslaus autem de Lithuana Gaudemunda, devotissima domina genuit Troydenum (XIII ст.)[12]; Ковдмон(т) Юревич (1538 год)[13]; покладал листок князя великого Витолта, даны Кготовту на земълю и на чоловека Кговдъмонта, и тотъ Кговдъмонт побег до Немец… Кгавтъмонт (2 чэрвеня 1592 году)[14].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Гунтамунд або Гаўдэмунд (каля 450—496) — кароль вандалаў і аланаў
- Гаўдэмунд з Ангулему (Gaudemundus) — біскуп Бардо (каля 660)[15]
- Гадэмунд або Гаўдэмунд (Godemundus, Gaudemundus) — біскуп Тусканіі ў 826 годзе[16]
- Гаўдземунда (у каталіцтве Соф’я; 1260-я — 1288 або 1291) — княгіня мазавецкая, дачка вялікага князя літоўскага Тройдзеня
- Каўдмонт Юр’евіч — жыхар Жамойцкага староства, які ўпамінаецца ў 1538 годзе
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Bruckner W. Die Sprache der Langobarden. — Strassburg, 1895. S. 254.
- ^ Holthausen F. Gotisches etymologisches Wörterbuch. — Heidelberd, 1934. S. 36.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 619, 1134.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 21.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 123, 126.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Чаропка В. Паходжанне і радавод вялікіх князёў літоўскіх // Беларускі гістарычны часопіс. № 5, 2001. С. 52.
- ^ Monumenta Poloniae historica. Pomniki dziejowe polski. T. 3. — Lwów, 1878. S. 47.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 245.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 387—388.
- ^ Pontal O. Die Synoden im Merowingerreich. — Schöningh, 1986. S. 207, 338.
- ^ Giorgi D. Dissertatio historica de Cathedra Episcopali Setiæ civitatis in Latio. — Romae, 1727. P. 32, 316.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)