Уладзімер Някляеў

	Уладзімер Някляеў; лац. Uładzimier Niaklajeŭ
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні	Уладзі́мер Прако́павіч Някля́еў
Нарадзіўся	9 ліпеня 1946 (78 гадоў); Смаргонь, Гарадзенская вобласьць, Беларуская ССР, СССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, празаік, грамадзкі дзяяч
Гады творчасьці	1970 — цяпер
Кірунак	лірыка
Жанр	вершы, паэмы, аповесьці, раманы
Мова	беларуская мова і расейская мова
Дэбют	1970
Узнагароды	; Залаты апостраф (2008) Ганаровы грамадзянін Смаргонскага раёну[d] Прэмія імя Францішка Аляхновіча (2018) Літаратурная прэмія імя Ежы Гедройца (2013) прэмія імя Наталлі Арсенневай[d] прэмія Тухольскага[d] (2011) Мэдаль Францыска Скарыны[d]
	Творы на сайце Knihi.com
	Творы на сайце Kamunikat.org
	Уладзімер Някляеў у Вікісховішчы
	niakliaeu.livejournal.com

Уладзі́мер Някля́еў (нарадзіўся 9 ліпеня^[3] 1946 году ў Смаргоні) — беларускі паэт, празаік і грамадзка-палітычны дзяяч, ляўрэат шэрагу прафэсійных і дзяржаўных узнагародаў за літаратурную дзейнасьць.

25 лютага 2010 году ён стаў лідэрам грамадзкай кампаніі «Гавары праўду!», а 2 верасьня заявіў, што плянуе выставіць сваю кандыдатуру на прэзыдэнцтва падчас найбліжэйшых выбараў^[4]. 27 верасьня 2010 году Цэнтарвыбаркам Беларусі зарэгістраваў ініцыятыўную групу ў справе вылучэньня Някляева кандыдатам на прэзыдэнцтва.

Біяграфія

Бацькі

Нарадзіўся 9 ліпеня^[3] 1946 году ў горадзе Смаргонь Гарадзенскай вобласьці. Бацька — Пракоп Някляеў, расеец, з прафэсіі мэханік. Маці — Настасься Магер, беларуска. Пракопа Някляева, народжанага на Волзе пад Валгаградам, па сканчэньні вайны накіравалі ў Заходнюю Беларусь ствараць калгас ў Смаргонскім раёне. Там ён пазнаёміўся з маці Ўладзімера і пабраўся зь ёю. Працаваў старшынём сельсавету ў вёсцы Крэва.

Адукацыя

У дзяцінстве Ўладзімер Някляеў жыў у вёсцы Крэва, там жа скончыў 1-ю клясу.^[5], пасьля да 9-й клясы вучыўся ў СШ № 1 г Смаргонь. Падчас вучобы ў школе займаўся музыкай: іграў на цымбалах і басэтле ў аркестры народнай музыкі імя Агінскага^[6].

З 1962 да 1966 году навучаўся ў Менскім тэхнікуме сувязі. Падчас навучаньня ў тэхнікуме актыўна займаўся барацьбою ды боксам. Трэнаваўся разам з будучым чэмпіёнам сьвету Васілём Сюльжыным. Спыніў заняткі спортам праз сур’ёзную траўму.

Пасьля сканчэньня тэхнікуму працаваў паводле спэцыяльнасьці ва Ўладзівастоку, Тайшэце і Нарыльску. У 1967 годзе вярнуўся ў Беларусь і да 1971-га працаваў радыёмэханікам ў менскім тэлевізійным атэлье.

У 1969 г. паступіў на завочны філялягічны факультэт Менскага пэдагагічнага інстытуту, які скончыў у 1973 г.

У 1971 г. паступіў на аддзяленьне паэзіі Літаратурнага інстытуту ў Маскве. У 1972 г. перавёўся на завочнае аддзяленьне і вярнуўся ў Менск^[6].

Журналісцкая кар’ера

З 1972 па 1999 гады працаваў журналістам і рэдактарам у шэрагу беларускіх мэдыяў.

З 1972 году Ўладзімер Някляеў працаваў літаратурным супрацоўнікам рэдакцыі газэты «Знамя юности». Быў адным з заснавальнікаў аддзелу сатыры і гумару «Пятница». За жарт, які падаўся загадчыку аддзелам прапаганды ЦК КПБ антысавецкім, яго ў 1975 годзе адхілілі ад працы.

1972—1975 гг. — літаратурны супрацоўнік рэдакцыі газэты «Знамя юности».
1975—1978 гг. — рэдактар бюлетэню «Тэатральны Мінск».
1978—1987 гг. — старэйшы рэдактар галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычных праграм Беларускага тэлебачаньня.
1987—1998 гг. — галоўны рэдактар часопісу «Крыніца».
1996—1999 гг. — галоўны рэдактар штотыднёвіку «Літаратура і мастацтва».

Эміграцыя й вяртаньне

З 20 ліпеня 1999 году жыў у Польшчы, публічна абвясьціўшы аб разрыве зь беларускімі ўладамі. Някляеў стаў першым дзеячом беларускай культуры, які зьехаў зь Беларусі па палітычных матывах.^[7] Жыў таксама ў Фінляндыі. За пэрыяд эміграцыі напісаў раман «Лабух». Вярнуўся ў Менск пасьля сьмерці Васіля Быкава.^[8]

Сям’я

Першы раз Уладзімер Някляеў ажаніўся ў 19-гадовым узросьце. Жонка Людміла Аляксандраўна Гямбіцкая была на 5 гадоў старэйшая за яго ды ўжо мела дачку Ілону. Маюць таксама агульную дачку Еву. Зь першай жонкай Някляеў пражыў 35 гадоў^[6].

З другой жонкай Някляеў пазнаёміўся, калі тая працавала ў тэхнічным аддзеле часопісу «Крыніца». Вольга маладзейшая за Ўладзімера на 20 гадоў^[9].

Грамадзкая дзейнасьць

З 1998 па 2001 — старшыня кіраваньня Саюзу беларускіх пісьменьнікаў. Цяпер зьяўляецца чальцом Савету Саюзу.

У 2005 годзе быў абраны кіраўніком беларускага ПЭН-цэнтру. 10 красавіка 2009 г. добраахвотна пакінуў пасаду.

З 25 лютага 2010 — ініцыятар грамадзкай кампаніі «Гавары праўду!». Мяркуе, што ў грамадзтве насьпеў попыт на праўдзівую інфармацыю аб становішчы справаў у краіне, якую ўлады хаваюць альбо адкрыта хлусяць.^[10]

18 траўня 2010 Някляеў быў затрыманы праваахоўчымі органамі Беларусі разам зь яшчэ двума дзясяткамі актывістаў «Гавары праўду!».^[11]^[12]^[13]^[14]

Удзельнічаў у прэзыдэнцкіх выбарах 2010 году ў якасьці кандыдата.

8 красавіка 2015 году Ўладзімер Някляеў заявіў пра свой выхад з усіх апазыцыйных структур. Ён патлумачыў гэта «няздольнасьцю апазыцыі»^[15].

Бібліяграфія

«Адкрыцьцё» (1976)
«Вынаходцы вятроў» (кніга лірыкі; 1979)
«Знак аховы» (1983)
«Местное время» (1983)
«Наскрозь» (вершы, балады, паэмы; 1985)
«Дерево боли» (1986)
«Галубіная пошта» (1987)
«Вежа» (фантастычная аповесьць; 1988)
«Прошча» (вершы і паэмы; 1996)
«Выбранае» (1998)
«Лабух» (раманчык; 2003)
«Так» (кніга паэзіі; 2004)
«Цэнтар Еўропы» (зборнік прозы; 2009)^[16]
«Кон» (2010)^[17]
«Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без» (раман; 2012)

Паводле аповесьці «Вежа» Аляксей Дудараў напісаў фантасмагарычную камэдыю «Вавілон», якую паставіў Мікалай Мацкевіч.

Прэміі і ўзнагароды

Прэмія Ленінскага камсамолу (1979) — за кнігу «Вынаходцы вятроў».
Ордэн «Знак Пашаны» (1986) — за ўнёсак у літаратуру.
Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь імя Янкі Купалы (1998) — за кнігу вершаў і паэмаў «Прошча», апублікаваную ў 1996 годзе.
Ляўрэат першай прэміі І Міжнароднага фэстывалю славянскай паэзіі «Поющие письмена» (Цьвер, Расея) (2009).
Ляўрат першай прэміі імя Ежы Гедройца (2013) — за раман «Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без».
Ляўрэат першай прэміі імя Арсеньневай (2017) — за зборнік «Толькі вершы».

Літаратура

Д.П., Шапран С. НЯКЛЯЕЎ УЛАДЗІМІР (Некляев Владимир, Nekliaev Vladimir) // Энцыклапедыя беларускай папулярнай музыкі (бел.) / уклад. Дз. Падбярэзскі і інш. — Менск: Зміцер Колас, 2008. — С. 210–211. — 368 с. — 2000 ас. — ISBN 978-985-6783-42-8

Крыніцы

^ Некляев празднует 65-летие (рас.) // Naviny.by — 2011. — ISSN 2616-8715
^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ ^а ^б https://web.archive.org/web/20190513114436/https://naviny.by/rubrics/society/2011/07/09/ic_news_116_371888
^ Предстоящие выборы президента Белоруссии
^ Някляеў Уладзімір Пракопавіч. Біяграфія
^ ^а ^б ^в Жыцьцё Ўладзімера Някляева
^ Владимир Дорохов. Владимир Некляев сделал свой выбор (рас.), Белорусская деловая газета 1999
^ Владимир Некляев: «Просто хочу домой» (рас.)
^ Кастусь Матушыч. Жонка Някляева маладзейшая за яго дачку // Наша Ніва, 28 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.
^ Владимир Некляев: белорусское общество живет в условиях обмана и не замечает его (рас.)
^ Около 20 активистов гражданской кампании «Говори правду!» задержаны в Минске (рас.)
^ Ператрусы ў офісах і кватэрах актывістаў кампаніі «Гавары праўду» // Радыё «Свабода», 18 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.
^ Някляеў правёў ноч у РУУС. Раніцай – допыт // Хартыя'97, 19 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.
^ Активисты кампании «Говори правду!» освобождены без предъявления обвинений (рас.)
^ Владимир Некляев заявил о выходе из оппозиционных структур // TUT.by (рас.)
^ Валянціна Аксак. Прэзэнтацыю Някляева генэрал Чаргінец праігнараваў // Радыё «Свабода», 27 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.
^ Ко Дню Воли в Минске состоялась презентация сборника стихов Владимира Некляева (рас.)

Вонкавыя спасылкі

Вікіцытатнік зьмяшчае збор цытатаў, датычных тэмы артыкула:

Уладзімер Някляеў

niakliaeu — блог у «Жывым дзёньніку»
Уладзімер Някляеў. Беларусь ХХІ стагодзьдзя // Зьвязда : газэта. — 2 сьнежня 2010. — № 232 (26840). — С. 2. — ISSN 1990-763x.

[_68b2464ddb9fd616-1] Некляев празднует 65-летие (рас.) // Naviny.by — 2011. — ISSN 2616-8715

[_28ba9e1e98f13e01-2] Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[naviny.by-3] а ^б https://web.archive.org/web/20190513114436/https://naviny.by/rubrics/society/2011/07/09/ic_news_116_371888

[echo1-4] Предстоящие выборы президента Белоруссии

[bio-5] Някляеў Уладзімір Пракопавіч. Біяграфія

[biography-6] а ^б ^в Жыцьцё Ўладзімера Някляева

[7] Владимир Дорохов. Владимир Некляев сделал свой выбор (рас.), Белорусская деловая газета 1999

[labuh-8] Владимир Некляев: «Просто хочу домой» (рас.)

[9] Кастусь Матушыч. Жонка Някляева маладзейшая за яго дачку // Наша Ніва, 28 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.

[10] Владимир Некляев: белорусское общество живет в условиях обмана и не замечает его (рас.)

[11] Около 20 активистов гражданской кампании «Говори правду!» задержаны в Минске (рас.)

[12] Ператрусы ў офісах і кватэрах актывістаў кампаніі «Гавары праўду» // Радыё «Свабода», 18 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.

[13] Някляеў правёў ноч у РУУС. Раніцай – допыт // Хартыя'97, 19 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.

[14] Активисты кампании «Говори правду!» освобождены без предъявления обвинений (рас.)

[15] Владимир Некляев заявил о выходе из оппозиционных структур // TUT.by (рас.)

[16] Валянціна Аксак. Прэзэнтацыю Някляева генэрал Чаргінец праігнараваў // Радыё «Свабода», 27 траўня 2010 г. Праверана 22 сакавіка 2014 г.

[17] Ко Дню Воли в Минске состоялась презентация сборника стихов Владимира Некляева (рас.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

п а р Пісьменьнікі і паэты Беларусі
XI—XVIII стст.	Сымон Будны Ян Вісьліцкі Францішак Градоўскі Мікола Гусоўскі Фёдар Еўлашоўскі Хрыстафор Завіша Лаўрэнці Зізані Міхал Карыцкі Францішак Дыянізі Князьнін Лаўрэнці Крышкоўскі Лявон Мамоніч Андрэй Мужылоўскі Іпаці Пацей Ян Казімер Пашкевіч Сімяон Полацкі Францішка Ўршуля Радзівіл Ян Радван Андрэй Рымша Салямон Рысінскі Францішак Скарына Яфрэм Смаленскі Ігнаці Смалянін Мялеці Сматрыцкі Сьпірыдон Собаль Мацей Стрыйкоўскі Кірыла Тураўскі Афанасі Філіповіч Аляксандар Ходзька Рыгор Цамблак Васіль Цяпінскі
XIX ст.	Альгерд Абуховіч Паўлюк Багрым Францішак Багушэвіч Ян Баршчэўскі Адам Гурыновіч Ігнат Дамейка Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч Восіп Кавалеўскі Рыгор Кіпрыяновіч Кандрат Лейка Янка Лучына Францішак Малеўскі Адам Міцкевіч Ануфры Петрашкевіч Адам Плуг Міхал Рукевіч Францішак Савіч Вайніслаў Савіч-Заблоцкі Уладзіслаў Сыракомля Ігнат Ходзька Ян Чачот
Пачатак XX ст.	Уладзімер Агіевіч ◊ Эдзі Агняцьвет ◊ Антон Адамовіч ◊ Францішак Аляхновіч Зьмітрок Астапенка Адам Бабарэка Максім Багдановіч Дарафей Бохан Пятрусь Броўка ◊ Зьмітрок Бядуля Зоська Верас ◊ Анатоль Вольны Віталь Вольскі ◊ Платон Галавач Уладзіслаў Галубок Алесь Гарун Максім Гарэцкі Пятро Глебка ◊ Міхайла Грамыка Язэп Драздовіч Уладзімер Дубоўка ◊ Зьміцер Жылуновіч (Цішка Гартны) Міхась Зарэцкі Васіль Каваль Карусь Каганец Тодар Кляшторны Якуб Колас ◊ Янка Купала Гальяш Леўчык Язэп Лёсік Максім Лужанін ◊ Міхась Лынькоў ◊ Антон Лявіцкі (Ядвігін Ш.) Валеры Маракоў Янка Маўр ◊ Аркадзь Моркаўка ◊ Андрэй Мрый Уладзімер Мяжэвіч Рыгор Папараць Андрэй Александровіч Альбэрт Паўловіч Алаіза Пашкевіч (Цётка) Піліп Пестрак ◊ Алесь Пруднікаў Сяргей Ракіта Леапольд Родзевіч Рыгор Рэлес ◊ Алесь Салагуб Ян Скрыган ◊ Юлі Таўбін Валянцін Таўлай Паўлюк Трус Міхась Чарот Кузьма Чорны Васіль Шашалевіч Хвядос Шынклер Стары Улас Язэп Фарботка Уладзімер Хадыка
Пасьляваенны пэрыяд	Аляксандар Авечкін Алесь Адамовіч ◊ Вячаслаў Адамчык Натальля Арсеньнева Валянціна Аколава ◊ Сьцяпан Александровіч Рыгор Барадулін ◊ Янка Брыль ◊ Генадзь Бураўкін ◊ Васіль Быкаў ◊ Васіль Вітка Артур Вольскі Ларыса Геніюш Ніл Гілевіч ◊ Сяргей Грахоўскі Анатоль Грачанікаў Мікола Ермаловіч Віктар Казько Леанід Калодзежны Уладзімер Караткевіч Міхась Клімковіч Генадзь Кляўко Уладзімер Корбан Кандрат Крапіва ◊ Рыгор Крушына Аркадзь Куляшоў Тодар Лебяда Андрэй Макаёнак Іван Мележ Іван Навуменка Уладзімер Някляеў ◊ Сяргей Панізьнік ◊ Пімен Панчанка Павал Пруднікаў Аляксей Пысін Пятро Рунец Янка Сіпакоў Анатоль Сыс Максім Танк Ніна Тарас Іван Чыгрынаў Мікола Шабовіч ◊ Іван Шамякін Уладзімер Шыцік Карлас Шэрман Яўгенія Янішчыц Сакрат Яновіч
Сучасныя аўтары	Славамір Адамовіч Валянцін Акудовіч Сьвятлана Алексіевіч Арцём Арашонак Алесь Аркуш Уладзімер Арлоў Ігар Бабкоў Зьміцер Бартосік Юрась Барысевіч Альгерд Бахарэвіч Аляксей Бацюкоў Вадзім Болбас Анатоль Бутэвіч Аксана Бязьлепкіна Пятро Васючэнка Лявон Вашко Усевалад Гарачка Юры Гумянюк Андрэй Дынько Анатоль Івашчанка Яўген Кантылёў Вольга Караткевіч Мікола Купрэеў Андрэй Курэйчык Валерыя Кустава Марыя Мартысевіч Віктар Марціновіч Вінцэсь Мудроў Мікола Папека Алесь Разанаў Людміла Рублеўская Людміла Сільнова Сяргей Сматрычэнка Андрэй Федарэнка Макс Шчур
Народныя пісьменьнікі БССР і Беларусі	Кандрат Крапіва (1956) Міхась Лынькоў (1962) Іван Мележ (1972) Іван Шамякін (1972) Андрэй Макаёнак (1977) Васіль Быкаў (1980) Янка Брыль (1981) Іван Чыгрынаў (1994) Іван Навуменка (1995)
Народныя паэты БССР і Беларусі	Янка Купала (1925) Якуб Колас (1926) Пятрусь Броўка (1962) Аркадзь Куляшоў (1968) Максім Танк (1968) Пімен Панчанка (1972) Ніл Гілевіч (1991) Рыгор Барадулін (1992)
«◊» — пісьменьнікі й паэты, якія працягваюць сваю мастацкую дзейнасьць і ў наступны пэрыяд