Алесь Разанаў

Алесь Разанаў
Алесь Сьцяпанавіч Разанаў
Алесь Разанаў выступае ў Менску, сьнежань 2011 г.
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	5 сьнежня 1947(1947-12-05) (72 гады) Сялец, Бярозаўскі раён, Берасьцейская вобласьць, БССР, СССР
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, перакладчык
Гады творчасьці	З 1961-га
Жанр	паэзія
Мова	беларуская
Дэбют	1961 год
Прэміі	Літаратурная прэмія імя Янкі Купалы (1990)
Узнагароды	прэмія Гердэра Міжнародная адзнака імя Давіда Бурлюка[d] Літаратурная прэмія імя Янкі Купалы (1990) Залаты апостраф (2012)
Творы на сайце Knihi.com

Але́сь Раза́наў (нарадзіўся 5 сьнежня 1947) — беларускі паэт і перакладчык.

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і служачых ў вёсцы Сялец Бярозаўскага раёну Берасьцейскай вобласьці. Бацька — Сьцяпан Разанаў, паходзіць з Тамбоўскай вобласьці, прыехаў з геадэзічнай экспэдыцыяй да вайны ў Беларусь, дзе і застаўся. У 1966 годзе Алесь Разанаў скончыў Сялецкую сярэднюю школу. У тым жа годзе паступіў на філялягічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, паралельна працаваў ліцейшчыкам на Менскім заводзе ацяпляльнага абсталяваньня.

У кастрычніку 1968 студэнты БДУ (сярод лідэраў студэнцкай групы былі Разанаў і Віктар Ярац) зьвярнуліся ў ЦК КПБ з патрабаваньнем вярнуць навучаньне на беларускай мове. Мясцовыя лідэры кампартыі праводзілі курс на татальную русіфікацыю беларускага грамадзтва; беларуская мова разглядалася як непатрэбная і любы выступ у яе абарону расцэньваўся як нацыяналістычны выклік. Вось чаму справе студэнтаў-філёлягаў быў дадзены ход. На іх было павешана таўро нацыяналістаў, што само па сабе было страшным словам-праклёнам па тых часах. Але кіраўніцтва ЦК КПБ баялася грамадзкага рэзанансу, таму справе рашылі не надаваць палітычную афарбоўку — Разанава і Яраца папросту выключылі з унівэрсытэту.

Дзякуючы падтрымцы Максіма Танка, Уладзімера Калесьніка, які на той час займаў пасаду загадчыка катэдры беларускай мовы і літаратуры ў Берасьцейскім пэдагагагічным інстытуце, ды рэктара БПІ Сяргея Гусака, Разанаву пашчасьціла працягнуць вучобу на філялягічным факультэце Берасьцейскага пэдінстытуту, які ён скончыў у 1970 годзе.

У 1970—1971 гадах працаваў настаўнікам беларускай мовы і літаратуры ў Кругельскай сярэдняй школе Камянецкага раёну, дзе разам з вучнямі заснаваў літаратурны гурток. З 1972 году на прафэсійнай літаратурнай працы.

Працаваў у «ЛіМе» і «Роднай прыродзе» (1972—1974), выдавецтве «Мастацкая літаратура» (1974—1986), часопісе «Крыніца» (1994—1999). Віцэ-прэзыдэнт Беларускага ПЭН-цэнтру (з 1989). Жыў некаторы час у Нямеччыне й Аўстрыі. Цяпер жыве ў Беларусі.

Яго творы перакладаліся на ангельскую амэрыканскай пісьменьніцай Джасьцін Ралей з Паўночнай Караліны.

Творчасьць

Зборнікі паэзіі:

• «Адраджэньне» (1970) (першапачатковая назва — «Адрачэньне»)
• «Назаўжды» (1974)
• «Каардынаты быцьця» (1976)
• «Шлях — 360» (1981)
• «Вастрыё стралы» (1988)
• «У горадзе валадарыць Рагвалод» (1992)
• «Паляванне ў райскай даліне» (1994)
• «Гліна. Камень. Жалеза» (2000)
• «Wortdichte» (2003) (па-нямецку)
• «Кніга ўзнаўленняў» (2005)
• «Лясная дарога: версэты» (2005)
• «Каб мелі шчасце ўваскрасаць і лётаць: паэмы» (2006)
• «Дождж: возера ў акупунктуры: пункціры» (2007)
• «Пчала пачала паломнічаць: вершаказы» (2009)
• «Сума немагчымасцяў: зномы» (2009)
• «Воплескі даланёю адною: пункціры» (2010)
• «З апокрыфа ў канон: гутаркі, выступленні, нататкі» (2010)
• «З : Вяліміра Хлебнікава» (2011)
• «І потым нанава пачаць: квантэмы, злёсы, вершы» (2011)

Робіць пераклады зь летувіскай, баўгарскай, сэрбскахарвацкай, ангельскай ды іншых моваў. Сярод іх пераклад п’есы Ўільяма Шэксьпіра «Сон у Іванаву ноч». Пераклаў на беларускую мову хоку Мацуа Басё.

Літаратура

• Івашчанка, А. Справа Разанава: як у 1968-м трое мінскіх студэнтаў кінулі выклік сістэме// Наша гісторыя, №5, 2018, с. 36-39. ISBN 2617-2305

Вонкавыя спасылкі

• Біяграфія на Slounik.org
• http://slounik.org/153703.html Дэмакратычная апазыцыя Беларусі (1956—1991). Даведнік], slounik.org

Тэксты

• Слова пра спадчыну
• Вершы на Вершах.ru