Аляксандар Ходзька

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Ходзька.

Аляксандар Ходзька
Aleksander Chodźko
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	30 жніўня 1804 Крывічы (цяпер — Мядзельскі раён, Беларусь)
Памёр	27 сьнежня 1891 Нуазі-ле-Сэк ля Парыжу, Францыя
Пахаваны	могілкі Шампо ў Манмарансі[d]
Бацькі	Ян Ходзька
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, фальклярыст, славіст, ўсходазнавец
Мова	польская мова, беларуская мова, ангельская мова, пэрсыдзкая мова і француская мова
Дэбют	«Пастараль» // Dziennik Wileński, 1824 г.
Узнагароды
Подпіс
Пераклады на беларускую ў Вікікрыніцах
Аляксандар Ходзька ў Вікісховішчы

Алякса́ндар Хо́дзька (па-польску: Aleksander Chodźko; 30 жніўня 1804, Крывічы — 27 сьнежня 1891, Нуазі-ле-Сэк ля Парыжу) — паэт, фальклярыст і ўсходазнавец; брат Юзэфа і Міхала Ходзькі.

Біяграфія

А. Ходзька ў малады гады

Навучаўся ў Віленскай гімназіі. У 1820 годзе, падрыхтаваўшыся пад наглядам Тамаша Зана, паступіў на аддзяленьне літаратуры і мастацтваў Віленскага ўнівэрсытэту. Пазнаёміўся з Адамам Міцкевічам. Удзельнік Таварыства філярэтаў, за што ў 1823 быў арыштаваны і да 1824 знаходзіўся пад сьледзтвам. У 1825 годзе скончыў Віленскі ўнівэрсытэт з ступеньню кандыдата філязофіі.

Прадоўжыў вучобу ў Санкт-Пецярбургу ў Вучэбным аддзяленьні жывых моваў пры Азіяцкім дэпартамэнце Міністэрства замежных справаў. У часе вучобы зблізіўся з Адамам Міцкевічам, Аляксандрам Пушкіным, Васілём Жукоўскім. Адзінаццаць гадоў працаваў перакладчыкам, а затым сакратаром расейскага консульства ў Пэрсіі. У 1841 выехаў на адпачынак у Італію і Францыю. З 1842 году жыў у Парыжы, дзе сустрэўся з калегамі па вучобе і родных братоў Станіслава і Міхала. Выехаў у Лёндан, дзе сёлета выдаў свой збор паданьняў і песень народаў Пэрсіі. Адзін з гэтых твораў — «Прыгоды і імправізацыі Кёр-Аглы» на францускую мову пераклала Жорж Санд.

Вярнуўшыся ў Парыж, працаваў на ніве ўсходазнаўства. Выдаў «Пэрсыдзкую граматыку» (1852), за якую атрымаў ад Напалеона III крыж ганаровай лігі, напісаў дасьледваньне па курдзкай мове, падрыхтаваў размоўнік па турэцкай мове, а таксама працу пра помнікі стараславянскага пісьменства і інш. У 1857—1883 прафэсар катэдры славянскіх моваў і літаратур у Калеж дэ Франс.

Памёр 27 сьнежня 1891 году ў Нуазі-ле-Сэк пад Парыжам іі пахаваны на могілках Манмарансі.

Творчасьць

У 1829 выдаў зборнік «Паэзія», некаторыя песьні і баляды якога заснаваныя на беларускім фальклёры («Маліны», «Васілёк», «Алеся», «Зух», «Старац»). У зборнік ўвайшлі таксама пераклады навагрэцкіх і марлацкіх песень. Азнаёміўшыся з зборнікам Адам Міцкевіч напісаў А. Ходзьку ліст з Жэнэвы:

	Тваю «Паэзію» мы чыталі тут зь вялікаю асалодаю... Ты выбраў добра: усе вершы маюць вартасьці, а многія цудоўныя, асабліва песьні і баляды

Баляду «Гербы» ды некаторыя іншыя творы на беларускую мову пераклаў Кастусь Цьвірка.

Бібліяграфія

• Філаматы і філарэты. Зборнік / укладаньне, пераклад польскамоўных твораў, прадмова, біяграфічныя даведкі й камэнты Кастуся Цьвіркі. — Менск: Беларускі кнігазбор, 1998. — С. 337—346. — 400 с. — (Серыя І. Мастацкая Літаратура). — 10 100 ас. — ISBN 985-6318-21-1

Вонкавыя спасылкі

• Аляксандр Ходзька // Філаматы і філарэты — Мн.: 1998. — (Беларускі кнігазбор).
• Ходзька Аляксандр // Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9.