Гартман
| Гартман лац. Hartman | |
| Hartman | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Hardt + Mann |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Гертман, Артман, Гердман, Эртман, Эрдман |
| Зьвязаныя імёны | Manhardt |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Гартман» | |
Гартман (Артман), Гертман, Эртман, Гердман, Эрдман — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Гардман, Гартман, Гертман, Эрдман або Эртман (Hardman, Hartman, Hertman, Erdmann, Ertman) і Мангарт (Manhardt[1]) — імёны германскага паходжаньня[2][3][4][5]. Іменная аснова -гард- (-гарт-, -арт-) (імёны ліцьвінаў Бэйнарт, Ленарт, Мэйнарт; германскія імёны Beynart, Lenhardt, Meinhart) паходзіць ад гоцкага hardus 'моцны, цьвёрды'[6][7], а аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Дзерман, Есьман; германскія імёны Mangerðr, Derman, Esmann) — ад гоцкага manna[8], германскага man 'чалавек'[9].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Hartman[10].
У Прусіі бытавала імя Artman[11]. У 1625 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Johannes Hartman, Regiomontanus Borussus, у 1642 годзе — David Erdman, Mariaeburgensis Prussus, у 1647 годзе — Adamus Samuel Harttmannus, Thorunio Borussus… Paulus Hartmannus, Thorunensis Prussus[12].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: людеи въ Еишискомъ повете… а Лаврина Артмановича (16 верасьня 1510 году)[13]; людеи у Еишиском повете… а Лаврина Ертмановича (1522—1529 гады)[14]; Christophorus Hartmon, Lithuanus (1619 год)[15]; mała kamienica jej m. p. Hertmanowej[16], kamienica p. Hartmanowej[17] (1690 год); Jan Hertman, bojarzyn zachoży (1738 год)[18]; Joannes Hertman (1740 год)[19]; Simon Hertman (1742 год)[19]; Jakub Erdman (24 кастрычніка 1765 году)[20]; Apolinary Erdman (1791, 1793—1794 і 1796 гады)[21]; Piotr Hertman — radca miasta jego królewskiey mości Grodna (4 студзеня 1792 году)[22].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Гартман фон Аўэ (каля 1170—1210) — эпічны і лірычны паэт нямецкага Сярэднявечча
- Гартман (каля 1160 — каля 1240) — граф Вюртэмбэргу
- Гартман Шэдэль (1440—1514) — нямецкі лекар, гуманіст і гісторык
- Юры Эрдман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, стольнік крычаўскі ў 1713 годзе[23]
- Тадэвуш Эрдман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, чашнік полацкі ў 1724 годзе[24]
- Гартман Вітвэр (1774—1825) — львоўскі скульптар аўстрыйскага паходжаньня эпохі клясыцызму
У канцы XVIII ст. на гістарычнай Віцебшчыне адзначаўся шляхецкі род Эрдманаў[25].
Эрдманы — парафіяне касьцёла ў Асьвеі на 1812[26] і 1861[27] гады і касьцёла ў Себежы на 1861 год[28].
Эртманы (Ertman) і Эртмановічы (Ertmanowicz) — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні[29].
Эрдманы гербу ўласнага — літоўскі шляхецкі род[30] з ваколіцаў Сьвянцянаў[31].
Эрдманы — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[32].
Гартманы (Hartman) гербу ўласнага — літоўскі шляхецкі род[33].
Гердманы (Herdman) гербу Любіч — літоўскі шляхецкі род з Наваградзкага ваяводзтва[34].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 420.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 755—756.
- ^ Otterbjörk R. Svenska förnamn. — Svenska språknämnden, 1979.
- ^ Hartman, Nordic Names
- ^ Jones G. F. German-American Names. — Genealogical Publishing Com, 2006. P. 143.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 61.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 123.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 249.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 13.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 288, 433, 486, 493.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 386.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 392.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 239.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 35.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo wileńskie 1690 r. — Warszawa, 1989. S. 64.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 171.
- ^ а б Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 127.
- ^ Рыбчонак С. Попіс шляхты Аршанскага павета 30 верасня 1765 г. // Герольд Litherland. № 20, 2014. С. 120.
- ^ Kłapkowski W. Konwent Dominikanów w Sejnach // Ateneum wileńskie. R. 13, z. 2. — Wilno, 1938. S. 160.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 13. — Вильна, 1886. С. 235.С. 257—258.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 211.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 5. Ziemia połocka i województwo połockie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2018. S. 90.
- ^ Анішчанка Я. Шляхецкія ваколіцы ўсходнебеларускіх губерняў 1783—1785 і 1798—1799 // Годнасьць. № 1 (3), 1997. С. 22.
- ^ Яўген Анішчанка, Освея. Костел. Список прихожан 1812 г.(недаступная спасылка), Архіў гісторыка Анішчанкі, 24 студзеня 2016 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Освея костел Дриссенского уезда, список прихожан в 1861 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 24 студзеня 2016 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Себеж костел 1861 г. список прихожан, Архіў гісторыка Анішчанкі, 24 студзеня 2016 г.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 480.
- ^ Эрдманы // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб.: 1904 Т. XLI. — С. 3.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 76.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 267.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 155.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 6. — Warszawa, 1936. S. 65.