Перайсьці да зьместу

Вештарт

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Вештарт
лац. Vieštart
Westhard
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Утворанае ад West + Hardt
Іншыя формы
Варыянт(ы) Вештард, Вестэрт, Віштард, Віштарт, Вістарт, Вейстарт, Вейштарт, Войштарт
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Вештарт»

Вештарт (Вестэрт, Вештард, Вейстарт, Вейштарт, Войштарт), Віштарт (Вістарт, Віштард) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Вестард або Вістард (Westhard[1], Guistardus) — імя германскага паходжаньня[2]. Іменная аснова віст- (вест-) (імёны ліцьвінаў Вістэла, Віштэнь, Вештар; германскія імёны Wistila, Wisten, Wistarius) паходзіць ад гоцкага *wist[2], германскага west 'захад'[3], а аснова -гард- (-гарт-, -арт-) (імёны ліцьвінаў Бэйнарт, Ленарт, Мэйнарт; германскія імёны Beynart, Lenhardt, Meinhart) — ад гоцкага hardus 'моцны, цьвёрды'[4][5].

Паводле менскага дасьледніка Алёхны Дайліды, які разьвівае усходнегерманскую этымалёгію імёнаў літоўскіх князёў і баяраў, імя Вештарт складаецца з асноваў -віс- (-віз-, -веш-) (імёны ліцьвінаў Вісігерд, Вісімунт, Вішымут; германскія імёны Wisigard, Wisemund, Vismuot), якая паходзіць ад гоцкага wis 'мудры, абазнаны', і -друд- (-трут-, -трот-) (імёны ліцьвінаў Гаўдрут, Гендрута, Кондрут; германскія імёны Gautrude, Genedrudis, Cundrud), якая паходзіць ад гоцкага і германскага þruþs 'мажнасьць, веліч'[6]. Такім парадкам, імя Вештарт азначае «мажнасьць мудрасьці»[7]. Адзначалася германскае імя Wistrud[8][9].

У Зэмгаліі гістарычна бытавала імя Viesthardus (Vesthardus, Vestardus[10], Westhard[11]).

У Польшчы адзначаюцца прозьвішчы Вештарт (Wiesztordt, Wiesztort) і Віштарт (Wisztart)[12].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: die gefangen czu Konigisberg aws Litauwen. Wösthord von Salshenik eyn beyor (1422—1429 гады)[13]; Стекаланцовъ семъ чоловековъ… а Вестерта[14], пан Мишко Вештортович[15], а Вешторту Совичевичу тридцат чоловековъ[16], Мишку Вештортовичу деветь чоловеков[17] (1440—1492 гады); бояре Радуньскіе Круповичы… Янъ Вештортовичъ (1444 год)[18]; Hanczo Wisztortowicz (14 студзеня 1459 году)[19]; пану Мишку Вешътортовичу (19 лістапада 1466 году)[20]; пану Мишку Вишътортовичу (21 сакавіка 1468 году)[21]; я Мишъко Вишътортович, наместник Слонимский (па 21 сакавіка 1468 году)[22]; Jacko Wiesztortowicz (1 жніўня 1472 году)[23]; nobilis Jacko Wiestortowicz (31 кастрычніка 1484 году)[24]; Виштортовичы (30 сакавіка 1488 году)[25]; держалъ отъ насъ Слонимъ небощивъ панъ Мишко Вештортовичъ (28 сакавіка 1490 году)[26]; на бортина ж, на Яцка Вештортовича… Вештортъ, отец того Яцка (17 чэрвеня 1495 году)[27]; Вештортовичы… которыи ж въ Еишишках живуть (11 лютага 1496 году)[28]; ego Joannes Vestortovycz (30 ліпеня 1501 году)[29][30]; Joannes Westortowicz (20 траўня 1503 году)[31]; в Радуньскои волости… земли пустовъскии… Вештортовъщину (22 ліпеня 1509 году)[32]; po śmierci Stanisława Wieszthołda… dobra Sielce w starostwie Słonimskim liezące po śmierci Stanisława Wieszthorda (17 сакавіка 1521 году і 4 сьнежня 1555 году)[33]; людеи… Ятовъта а Вешъторъта Нетовичовъ (8 сьнежня 1522 году)[34]; панъ Станислав Вешторътович (8 жніўня 1524 году)[35]; Матеи Вештортовичъ[36], Павел Вишътартортовичъ[37], Павел Вештортовичъ[38] (1528 год); листъ бояромъ еишиским, Виштортовичомъ… боярынъ повету Троцкого, волости Еишышское Стась Мицеиковичъ Вишътортовича и з братьею своею, Андреемъ Мильковичомъ а Станиславомъ Стецковичомъ Вишъторътовичы (14 сьнежня 1536 году)[39]; Богдан Вештортович (1538 год)[40]; Киркут Вештортович… Юшко Вештортович… Стан Вештортович (1 ліпеня 1542 году)[41]; село Вейстортовичи (1554 год)[42]; а Янушка Вишътортовича, боярына пани Станиславовое Кищыное, воеводиное витебъское, именья ее милости Смыцъкого (7 студзеня 1566 году)[43]; Виштортовичи… бояре с поколенья Вешътортового (25 сьнежня 1566 году)[44]; Адамъ Петровичъ Виштортовичъ[45], Гришко Вештортович[46] (1567 год); Рынко Вештортович (9 ліпеня 1572 году)[47]; nobilibus… Ioanne Wistort (2 красавіка 1609 году)[48]; Jan Hamszey Wisztortowicz (7 сакавіка 1624 году)[49]; на име Вешторта Лиштвана… сына его, небощыка Федора Лиштвановича (7 верасьня 1646 году)[50]; Dawid Woysztort na miejscu Stanisława Woysztorta (1667 год)[51]; u JMP. Wisztorda (1690 год)[52]; ad Michaelem de Giełzyca Wisztortt, praepositum Vielunensem (4 лістапада 1713 году)[53]; Wisztordy (1744 год)[54]; Parafia łuczajska… Wiesztorty wieś[55], Wiesztortowszyzna, zaścianek… Wiesztortowszyzna, okolica szlachecka[56] (1784 год); Wiesztertowicza (1785 год)[57]; Anna Wistart (1818 год)[58]; Kazimierz Wistortt (1820 год)[59].

Носьбіты

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  • Вештарт († каля 1441) — літоўскі баярын, меў сыноў Мішку і Яцку
  • Вештарт Совічавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
  • Мікалай Балтрамеевіч Паўловіч Вештарт — вількійскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1590 годзе[60]
  • Ліштван Вештарт — полацкі баярын, які ўпамінаецца ў 1646 годзе; меў сына Фёдара
  • Казімер Вейштарт — уладальнік зямлі ў Лепельскім павеце на 1878 год[61]
  • Базыль (Васіль) Вейштарт — уладальнік зямлі ў Себескім павеце на 1878 год[62]
  • Ірына Вештард (нар. 1953) — беларускі палітык

Вештарты — парафіяне касьцёла ў Будславе на 1853 год[63].

Вештарты або Вештарды (Wiesztort, Wiesztord) — прыгонныя зь мястэчка Сьвіру, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[64].

Вештарты (Wiesztort) — прыгонныя зь вёсак Хведзевічаў, Недрашлі, Мілойцяў, Качэргі, Галоднічаў, Наратаў, Лылойцяў, Зяновішкаў, Нястанішкаў, Селішча і засьценку Дубкоў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[65].

Вештарты (Wiesztort) гербаў Вашкевіч і Суліма і Віштарты (Wisztort) — літоўскія шляхецкія роды з Ашмянскага і Віленскага паветаў[66].

Вештэрты (Wiesztert) гербу Нячуя — літоўскі шляхецкі род з Ашмянскага павету[67].

Глядзіце таксама

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
  1. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 484.
  2. ^ а б Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 235.
  3. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1560.
  4. ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 61.
  5. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 123.
  6. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 19.
  7. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
  8. ^ Knorr F. Germanische namengebung: ein versuch der lösung des namenrätsels. — Berlin, 1912. S. 27, 154.
  9. ^ Verdeutschungsbücher des Allgemeinen deutschen sprachvereins. — Berlin, 1900. S. 74.
  10. ^ Siliņa-Piņķe R. Die vorchristlichen Rufnamen in Lettland (9.—13. Jahrhundert) und ihre Spuren in der heutigen Namengebung // Els noms en la vida quotidiana. Actes del XXIV Congrés Internacional d’ICOS sobre Ciències Onomàstiques / Names in Daily life. Proceedings of the XXIV ICOS International Congress of Onomastic Sciences. S. 908.
  11. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 120.
  12. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 357, 362.
  13. ^ Полехов С. Новые документы о Киевской земле XV века // Сфрагістичний щорічник. Вип. ІІ. — Киïв, 2012. С. 274.
  14. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 27.
  15. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 28.
  16. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51—52.
  17. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 57.
  18. ^ Акты, относящиеся к истории Южной и Западной России, собранные и изданные Археографической комиссией. Т. 1. — СПб., 1863. С. 16.
  19. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 255.
  20. ^ Привилей ловчему Мишку Вештортовичу (1466), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
  21. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 3, 1432—1534. — Lwów, 1890. S. 12.
  22. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 3, 1432—1534. — Lwów, 1890. S. 13.
  23. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 325.
  24. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 2: 1468—1501. — Kraków, 1939. S. 398.
  25. ^ Акты Литовско-Русского государства. Вып. 1. ― М., 1899. С. 18.
  26. ^ Акты Литовской метрики. Т. 1, вып. 1. — Варшава, 1896. С. 30.
  27. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 73.
  28. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 5 (1427—1506). — Vilnius, 2014. P. 90.
  29. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 611.
  30. ^ Pergamentų katalogas. — Vilnius, 1980. P. 60.
  31. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 644.
  32. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 8 (1499—1514). — Vilnius, 1995. P. 325.
  33. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 85.
  34. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 12 (1522—1529). — Vilnius, 2001. P. 177.
  35. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 14 (1524—1529). — Vilnius, 2008. P. 166.
  36. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 91.
  37. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 169.
  38. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 169.
  39. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 20 (1536—1539). — Vilnius, 2010. P. 49.
  40. ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 359.
  41. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 14.
  42. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 8. — Вильна, 1870. С. 72.
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 249 (35) (1554—1568). — Vilnius, 2018. P. 424.
  44. ^ Dubonis A. Įdomesni dokumentai apie Lietuvos bajorus: bajorystės atsisakymas, gavimas ir gynimas (XV—XVI a. pirma pusė) // Lietuvos istorijos metraštis. 1998 metai. — Vilnius, 1999. P. 182.
  45. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 569.
  46. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 573.
  47. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 206.
  48. ^ Jablonskis K. Lietuvių kultūra ir jos veikėjai. — Vilnius, 1973. P. 150.
  49. ^ Беларускі архіў. Т. 3. — Менск, 1931. С. 115.
  50. ^ Археографический сборник документов, относящихся к истории Северо-западной Руси. Т. 1. — Вильна, 1867. С. 380.
  51. ^ Błaszczyk G. Herbarz szlachty żmudzkiej. T. 6. — Warszawa, 2016. S. 197.
  52. ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 166.
  53. ^ Acta Nuntiaturae Polonae. T. XLIII, vol. 2. — Kraków, 2011. S. XXXIII.
  54. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  55. ^ Gawrylczyk B. Dekanat połocki w świetle opisów parafii z 1784 r. — Białystok, 2005. S. 73.
  56. ^ Siwicka I. Dekanat oszmiański w 1784 r. w świetle opisów parafii. — Białystok, 2007. S. 81.
  57. ^ Sinkevičiūtė D., Račickaja V. Lietuvių dvikamienių vardų kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661—1795 metų sąraše // Archivum Lithuanicum. T. 16, 2014. P. 306.
  58. ^ Ławków, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  59. ^ Ławków, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
  60. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 2. ― Вильна, 1903. С. 128.
  61. ^ Памятная книжка Витебской губернии. На 1878 год. — Витебск, 1878. С. 302.
  62. ^ Памятная книжка Витебской губернии. На 1878 год. — Витебск, 1878. С. 360.
  63. ^ Яўген Анішчанка, Будслав костел Вилейского уезда прихожане 1853 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 30 студзеня 2016 г.
  64. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 48, 57.
  65. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 58, 86—87, 162.
  66. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 365, 848, 851.
  67. ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 5. — Rzeszów, 2001. S. 354.

Літаратура

[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Вештарт&oldid=2589248»