Ала (мужчынскае імя)
| Ала лац. Ała | |
| Alo | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Аля, Эла |
| Зьвязаныя імёны | Алейка, Аліш, Альберт, Альбут, Альвін, Альвіс, Альгерд, Алігут, Альман, Альмін, Аламунт, Яльмуд |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Ала» | |
Ала (Аля, Эла) — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Ала або Ела (Alo, Allo, Elo) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова ал- паходзіць ад гоцкага alls 'увесь, кожны'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Алейка (Алека), Аліш (Альш, Гальш), Альбэрт, Альбут, Альвін, Альвіс, Альгерд (Альгард, Альгарт), Алігут, Альман, Альмін, Аламунт. Адзначаліся германскія імёны Allecke (Alico), Allisch (Alsch, Halsch), Alabert (Albert), Albot, Alwini, Alawis, Algart (Olgard), Algut, Alman, Almin, Alamunt. Іменная аснова ал- таксама магла ўтварыцца шляхам скарачэньня асновы адал- (dl > ll > l), якая паходзіць ад стараверхненямецкага adal 'шляхетны род'[3].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Alisz (Alusz, Alesz, Alsz, Halsz), Alboldus, Albert (Albart, Jalbert, Olbert), Olgierz, Alardus, Alheidis (Aleidis), Olrzych (Olrzyk), Olsand[4].
У Прусіі бытавалі імёны Allicke[a][7], Algart / Algarde[b] (1398 і 1400 гады)[7], Algaude[c] (1300 год)[7], Algutte / Algotte[d] (1399 і каля 1400 году)[7], Allemanne[e] (1337 год)[7], Alwide[f][7].
У Беластоку адзначалася прозьвішча Ольвік: Paulus Olwik[g] (1762 год)[17].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Oliszki (1744 год)[18]; Parafia Opitołocka… Elyszki, wioska (1784 год)[19][h].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
На гістарычным Падляшшы існуюць вёскі:
На 1924 год каля Мазыру існавала вёска Олава (Алова), назву якой зьвязваюць з адпаведным германскім (паўночнагерманскім) імём[35].
Алішкен (Alischken) — былая вёска каля Інстэрбургу ў Прусіі[36].
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася германскае імя Alico[5] (Allecke[6])
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Algart[8] (Algardus[9])
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Eligaud[10]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Algut[11] (Algot[12])
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Alaman, пазьнейшае Alemann[13]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Alluid[14] (Alvitus[15])
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Alwicus[16]
- ^ Таксама:
- Аліта (адзначалася германскае імя Alitta[20]): на гістарычнай Троччыне існуе места Аліта, на 1906 год існавалі вёска і маёнтак Алатавічы ў Себескім павеце Віцебскай губэрні[21];
- Ален (адзначалася старажытнае германскае імя Allin[22]): у гістарычнай Прусіі існуе вёска Аленаў;
- Алант: Alanty (1744 год)[18], Hedvigis Ołentowiczowa (1749 год)[23], Алантовічы (Alantowicz) гербу Порай — літоўскі шляхецкі род[24];
- Альбер (адзначалася германскае імя Alber[25]): на гістарычнай Ашмяншчыне існуе вёска Вольберавічы;
- Альбут (адзначалася старажытнае германскае імя Albot[26]): на 1900—1909 гады існавала ўрочышча Альбута каля Новага Сьвержаню[27][28];
- Альвіта (адзначалася старажытнае германскае імя Alawit[29]): на гістарычнай Ковеншчыне існуе вёска Альвіта;
- Алгет (адзначалася старажытнае германскае імя Aalgidis[30], Algitha[31]): у актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Алгетышкі (Алгетышки, Элгетышки) у Вількамірскім павеце[32], Elgietyszki (1744 год)[18];
- Яўконт (адзначалася старажытнае германскае імя Algundis[33]): у 1599 годзе ўпаміналася «зямля» Яўконтышка ў Жамойцкім старостве[34]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 52, 79.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 52.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 1—2.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 3.
- ^ Heintze A. Die deutschen Familien-Namen, geschichtlich, geographisch, sprachlich. — Halle, 1903. S. 102.
- ^ Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 21.
- ^ а б в г д е Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 12.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 167.
- ^ Krause C. E. H. Beiträge zur gefchichte Stade’s 1286 1315 Die 41 ersten Folien des ältesten Stadterbebuchs // Programm des Gymnasium’s zu Stade für Ostern 1856. — Stade, 1856. S. 39.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 81.
- ^ Nielsen O. Olddanske personnavne. — Kjøbenhavn, 1883. S. 3.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 167.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 53.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 53.
- ^ Meyer-Lübke W. Romanische Namenstudien. I. Die altportugiesischen Personennamen germanischen Ursprungs // Sitzungsberichte der Philosophisch-Historischen Classe der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Bd. 149. — Wien, 1905. S. 8.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 55, 181.
- ^ Dacewicz L. Antroponimia Białegostoku w XVII—XVIII wieku. — Białystok, 2001. S. 199.
- ^ а б в Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Komosa Ł. A. Dekanat wiłkomierski w 1784 r. w świetle opisów parafii. — Białystok, 2013. S. 83.
- ^ Lind E. H. Norsk-isländska dopnamn ock fingerade namn från medeltiden. — Uppsala, 1915. S. 20.
- ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 381.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 52.
- ^ Sẽnosios Pasvalio bažnyčios knygos. VII. 1743—1776 metų mirties metrikų knyga. — Savilaida, 2016. P. 13.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Rzeszów, 2001. S. 15.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 162.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 164.
- ^ Słownik geograficzny... T. XV, cz. 1. — Warszawa, 1900. S. 15.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 3.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 54.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 16.
- ^ Searle W. G. Onomasticon anglo-saxonicum. — Cambrigde, 1897. P. 197, 537.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 3.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 169.
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 5. ― Вильна, 1907. С. 184.
- ^ Рыдзевская Е. А. К варяжскому вопросу // Известия Академии наук СССР. Серия VII. № 7, 1934. С. 515.
- ^ Палмайтис Л. Предложение по научной русификации исконных наименований перешедшей в состав России северной части бывшей Восточной Пруссии. — Европейский институт рассеянных этнических меньшинств, 2003. С. 29.