Падляскае ваяводзтва (1513—1795)

	Падляскае ваяводзтва
	Герб
Агульныя зьвесткі
Краіна	Вялікае Княства Літоўскае; Каралеўства Польскае
Статус	ваяводзтва Каралеўства Польскага і ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага
Адміністрацыйны цэнтар	Дарагічын
Дата ўтварэньня	29 жніўня 1513
Дата скасаваньня	1795
Ваяводы	Ваяводы падляскія
Кашталяны	Кашталяны падляскія
Насельніцтва	226 392 чал. (1790)
Час існаваньня	1513—1795
Месцазнаходжаньне Падляскага ваяводзтва
	Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Гэта артыкул пра ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага. Калі вам патрэбны артыкул пра ваяводзтва Рэспублікі Польшча, глядзіце артыкул Падляскае ваяводзтва.

Падляскае ваяводзтва^[a] — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка на захадзе Вялікага Княства Літоўскага (з 1569 году ў складзе Каралеўства Польскага). Сталіца — места Дарагічын.

Сымболіка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сьпярша гербам ваяводзтва была Пагоня, па ўлучэньні ў склад Каралеўства Польскага — аб’яднаныя польскі і літоўскі гербы: арол без кароны ў чырвоным полі і Пагоня.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Герб ваяводства. 1555

Утварылася 29 жніўня 1513 году як Падляска-Берасьцейскае ваяводзтва^[1] шляхам вылучэньня з Троцкага. Колішні ваявода віцебскі Іван Сапега атрымаў прывілей ад вялікага князя Жыгімонта Старога «на ваяводзтва падляскае, берасьцейскае і інш.», таксама ён называўся ваяводам наднарвенскім.

Ахоплівала Падляшша (Дарагічынскі, Мельніцкі і Бельскі паветы) і Берасьцейскую зямлю (Берасьцейскі, Камянецкі і Кобрынскі паветы).

Паводле адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформы 1565—1566 гадоў на аснове Берасьцейскай зямлі і тэрыторыі колішняга Тураўска-Пінскага княства ўтварылася Берасьцейскае ваяводзтва (імаверна, яшчэ раней гэтая тэрыторыя вярнулася ў склад Троцкага ваяводзтва).

У 1569 годзе, згодна з умовамі Люблінскай уніі, апынулася пад уладай Каралеўства Польскага.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) спыніла сваё існаваньне.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па адміністрацыйнай рэформе 1565—1566 гадоў падзялялася на тры паветы: Дарагічынскі, Мельніцкі і Бельскі.

Ваяводзкі соймік праводзіўся ў Дарагічыне, тамака ж склікалася паспалітае рушаньне. Павятовыя соймікі праходзілі ў Дарагічыне, Мельніку і Бельску.

Мясцовая шляхта абірала шасьцёх паслоў на Вальны сойм Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў, а таксама шасьцёх дэпутатаў на Галоўны Трыбунал.

Ураднікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўныя артыкулы: ваяводы падляскія і кашталяны падляскія

У Сэнаце Рэчы Паспалітай Падляскае ваяводзтва мела двух прадстаўнікоў — ваяводу і кашталяна.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Помнікі традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры
Мікольская царква, Бельск
Царкоўная званіца, Бельск
Прачысьценская царква, Гадышэва
Барбарынская царква, Дарагічын

Мікольская царква, Кляшчэлі
Царкоўная званіца, Кляшчэлі
Царква Сьвятых Кірылы і Мятода, Орля
Мікольская царква, Тыкоцін

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ст.-бел. Воеводство Подляшское; лац. Palatinatus Podlachiae, польск. Województwo podlaskie

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 384.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Менск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — 788 с.: іл. ISBN 985-11-0378-0.

[1] ст.-бел. Воеводство Подляшское; лац. Palatinatus Podlachiae, польск. Województwo podlaskie

[2] ВКЛ. Энцыкл. Т. 2. — Менск, 2005. С. 384.

[kniastva-3] Адміністрацыйныя адзінкі, што выступаюць у крыніцах з назвай княства, без уліку фэўдальных вотчынаў з той жа назвай

[lublin-4] а ^б ^в ^г Перайшло ў склад Польшчы перад складаньнем Люблінскай уніі

[zamojc-5] а ^б Фактычна роўная ваяводзтву

[6] Супольнае падпарадкаваньне Вялікаму Княству Літоўскаму і Каралеўству Польскаму

[a]

[1]

[i]

[ii]

[iii]

[iv]