Мат (імя)

Дадаць спасылкі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Мат
лац. Mat
Mato
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Меда, Мядзь
Зьвязаныя імёны Мадзейка, Медзел, Медзін, Матывік, Медвін, Матар, Медгін, Медрык
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Мат»

Мат (Меда, Мядзь) — мужчынскае імя.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Мата або Мада, пазьней Мат або Мэта (Matto, Mato, Mado, Math, Metto) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -мат- (-мад-, -мед-) паходзіць ад гоцкага maþa 'добры, пачэсны'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Мадзейка (Мадзека, Мядзейка, Медзіка, Мацейка), Медзел, Матывік, Медвін, Матар, Медгін (Метгін), Медрык. Адзначаліся германскія імёны Madacho (Mädecke, Maticke), Mädel (Madelo), Matouigius (Mathwig, Medovicus), Medwinus, Matter, Matgen, Mederic.

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Meder (Meider, Meidir), Medard[3].

У Прусіі бытавалі імёны Mede (1379 і 1380 гады)[4], Medeke / Medike / Matteyke[a] (1335, 1409 і 1412 гады)[7][4].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: nobilis viri de Pomesania qui dicebatur Matto (Хроніка Прускай зямлі)[8]; Станислав Мядевич (1528 год)[9]; дворецъ з людми и земълями в повете Троцъком… Матъ Бертошевичъ (8 верасьня 1537 году)[10]; Матъ Кгрикгович… Матъ Можулевич (30 ліпеня 1545 году)[11]; Матъ Хведевичъ (1563 год)[12]; Лавърынъ Мядевичъ (1565 год)[13]; людеи тяглых… Ромеиковичъ з Матом (3 красавіка 1583 году)[14]; в ыменичу его Мойшакгольском… подданных служба, то есть: Ян Амброжеевичъ Лодарович зъ жоною, зъ сынми двема — Мисем а Павломъ, а дочкою Едвигою, пол служ’бы. А Юр’и Матовичъ Лодаровичъ ковал зъ жоною и братя его Станислав, Адам Матовичы и четверты брат их Янъ Матович (15 лістапада 1603 году)[15]; we wsi Kobielach — osocznikow 12… Ławruk Matowicz (1641 год)[16]; Marcina Matowicza (31 траўня 1692 году)[17][b].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Матовічы — прыгонныя зь вёсак Борцяў і Якубішкаў (Ашмянскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[26].

Мядзевічы (Miadziewicz) — прыгонныя зь мястэчка Жыжмараў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[27].

Мадзевічы (Madzewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[28].

У 1905 годзе існавала вёска Мацішкі ў Гадуціскай воласьці[29].

Матышкен (Mattischken) — былая вёска каля Рагніту ў Прусіі[30].

У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Матышкі.

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Maticke (Matteck[5], Mädecke[6])
  2. ^ Таксама:
    • Медыт: Medyte (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[18];
    • Медвіл: немоноитъскихъ людеи… Мацука Медвиловича (5 ліпеня 1506 году)[19];
    • Медвіш: а битюнцовъ медвишовъ (16 кастрычніка 1533 году)[20], Медвишы битюяцы… подле поль медвишъских (сьнежань 1534 году)[21];
    • Медвойша: осочники двора нашого Дорсунишъского: Кгейстовт зъ братьею своею: Милошом а Гринком, а Кгабриялом, а Якубом, а Яном — Медвойшевичи (3 чэрвеня 1530 году)[22];
    • Матыгеля: Maciey Matygiela (20 лістапада 1604 году)[23];
    • Мядзят: Miedziaty (1744 год)[24]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 363.
  2. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 24.
  3. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 171.
  4. ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 56.
  5. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1109.
  6. ^ Kapff R. Deutsche Vornamen: mit den von ihnen abstammenden Geschlechtsnamen sprachlich erläutert. — Nürtingen am Neckar, 1889. S. 63.
  7. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 637.
  8. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 1. — Leipzig, 1861. S. 56.
  9. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 79.
  10. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 20 (1536—1539). — Vilnius, 2010. P. 92.
  11. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 77, 84.
  12. ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 246.
  13. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 210.
  14. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 234.
  15. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 9.
  16. ^ Ординация королевских пущ: в лесничествах бывшего Великого Княжества Литовского. — Вильна, 1871. С. 57.
  17. ^ Акты, издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 10. — Вильна, 1879. С. 57.
  18. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 702.
  19. ^ Акты, отно­ся­щи­е­ся к исто­рии Запад­ной Рос­сии. Вып. 2. 18‑я и 32 кни­ги запи­сей Литовской мет­ри­ки: Мет­ри­ка коро­ле­вы Боны. — Москва, 2018. С. 231.
  20. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 144.
  21. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 149, 170—171.
  22. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 224 (4) (1522—1530). — Vilnius, 1997. P. 398.
  23. ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 21.
  24. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  25. ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 1. ― Вильна, 1901. С. 103.
  26. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 361.
  27. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 437.
  28. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 640.
  29. ^ Виленская губерния: полный список населенных мест со статистическими данными о каждом поселении. — Вильна, 1905. С. 267.
  30. ^ Палмайтис Л. Предложение по научной русификации исконных наименований перешедшей в состав России северной части бывшей Восточной Пруссии. — Европейский институт рассеянных этнических меньшинств, 2003. С. 25.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мат_(імя)&oldid=2507022»