Карыгайла (імя)

	Карыґайла; лац. Karygajła / Karyhajła
	Kargil
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Caro + Gilo ; Caro + Gailo
Іншыя формы
Вытворныя формы	Карыгізіл
Зьвязаныя артыкулы
	якія пачынаюцца з «Карыґайла»

Карыгайла — мужчынскае імя.

Паходжаньне

Каргіл (Kargil) — імя германскага паходжаньня^[1]^[a]. Іменная аснова -кар- (-кор-) (імёны ліцьвінаў Караман, Карымонт, Карыят; германскія імёны Caroman, Caromond, Cariatto) паходзіць ад гоцкага kaurus 'цяжкі, важкі'^[4] або гоцкага^[5] і бургундзкага kara 'турбота, клопат'^[6], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'^[7] або ад асновы -гісіл- (-гіл-)^[8]. Такім парадкам, імя Карыгайла азначае «важкі свавольствам»^[9].

У Польшчы гістарычна бытавала імя Коргал: Petrus Corgal (kmetho in Oszeczek) (1443 год)^[10].

У Польшчы ў 1536 годзе адзначалася прозьвішча Kargol, у 1786 годзе — Korgiel (Korgel)^[11].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Carigal (31 кастрычніка 1382 году^[12])^[13]; Cazimiro vel Corigalo Mscislaviens (20 лютага 1387 году)^[14]; principe Casimiro alias Korigalone per Theutonicos Cruciferos de Prussia de anno Domini 1390 interfecto (25 траўня 1391 году)^[15]; Karigal або Korigal (Хроніка Віганда)^[16]; Casimiri alias Corigal (2 лютага 1395 году)^[17]; Коригайло (Наўгародзкі чацьверты летапіс^[18] і Сафійскі першы летапіс^[19]); od folwarku Karagaliszek (1784 год)^[20].

Носьбіты

Карыгайла (у праваслаўі Васіль, у каталіцтве Казімер; 1369 або 1370—1390) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, князь амсьціслаўскі

Кергелевічы або Керглевічы (Kiergielewicz, Kierglewicz) гербу Тапор — літоўскі шляхецкі род^[21].

Кергелевічы або Гергелевічы (Kiergielewicz, Giergielewicz) гербу Тапор^[22] — шляхецкі род Рэчы Паспалітай з Саколаўскага павету (Мазовія)^[23].

На гістарычнай Віленшчыне існуе вёска Керагелішкі.

Глядзіце таксама

Заўвагі

^ Апроч таго, адзначаецца нямецкае прозьвішча Kargel (гістарычна бытавала на сучасным польска-нямецкім памежжы^[2]), якое, аднак, зьвязваюць з хрысьціянскім (грэцкім) імём Makarius^[3]

Крыніцы

^ Socin A. Mittelhochdeutsches Namenbuch. — Basel, 1903. S. 248, 732.
^ Kargel, Namensverbreitungskarte
^ Anne Rosar, Kargel, Digitales Familiennamenwörterbuch Deutschlands
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
^ K // Köbler G. Gotisches Wörterbuch. 4. Aufl, 2014.
^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 134.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101.
^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
^ Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 3. — Wrocław, 1971—1973. S. 86.
^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 2: H—Mą. — Kraków, 2009. S. 237, 282.
^ Договор между ВКЛ и Тевтонским орденом о передаче части Жемайтии за рекой Дубисой (1382), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
^ Codex diplomaticus Lithuaniae, 1253—1433. — Vratislaviae, 1845. P. 57.
^ Земский привилей боярам-католикам ВКЛ (1387), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 35.
^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 643.
^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 41.
^ ПСРЛ. Т. 4. — СПб., 1848. С. 72, 92.
^ ПСРЛ. Т. 5. — СПб., 1851. С. 236, 239.
^ Łozowska M. Dekanat wileński w 1784 roku w świetle opisów parafii. — Białystok, 2003. S. 53.
^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 280.
^ Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 281.
^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 6. — Warszawa, 1936. S. 306.

Літаратура

Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)

[4] Апроч таго, адзначаецца нямецкае прозьвішча Kargel (гістарычна бытавала на сучасным польска-нямецкім памежжы^[2]), якое, аднак, зьвязваюць з хрысьціянскім (грэцкім) імём Makarius^[3]

[1] Socin A. Mittelhochdeutsches Namenbuch. — Basel, 1903. S. 248, 732.

[2] Kargel, Namensverbreitungskarte

[3] Anne Rosar, Kargel, Digitales Familiennamenwörterbuch Deutschlands

[5] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.

[6] K // Köbler G. Gotisches Wörterbuch. 4. Aufl, 2014.

[7] Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 134.

[8] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.

[9] Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 101.

[10] Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.

[11] Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 3. — Wrocław, 1971—1973. S. 86.

[12] Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 2: H—Mą. — Kraków, 2009. S. 237, 282.

[13] Договор между ВКЛ и Тевтонским орденом о передаче части Жемайтии за рекой Дубисой (1382), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae

[14] Codex diplomaticus Lithuaniae, 1253—1433. — Vratislaviae, 1845. P. 57.

[15] Земский привилей боярам-католикам ВКЛ (1387), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae

[16] Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 35.

[17] Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 643.

[18] Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 41.

[19] ПСРЛ. Т. 4. — СПб., 1848. С. 72, 92.

[20] ПСРЛ. Т. 5. — СПб., 1851. С. 236, 239.

[21] Łozowska M. Dekanat wileński w 1784 roku w świetle opisów parafii. — Białystok, 2003. S. 53.

[22] Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 3. — Rzeszów, 2001. S. 280.

[23] Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 281.

[24] Polska encyklopedja szlachecka. T. 6. — Warszawa, 1936. S. 306.

[1]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[2]

[3]

п а р Імёны з асновай -кар- (-кор-)
Імёны ліцьвінаў	Кор Карэйка Карыла Карыбут Карвіна Карыгайла Каргоўд Караман Кармін Карымонт Карыят Эйкар
Германскія імёны	Каро (Caro) Карэка (Kareke) Карыла (Karila) Карыбод (Karibaudis) Каравальд Карвін (Caruin) Карыгізіл Караголт (Caragolt) Караман (Karaman, Carman) Кармін (Carmin, Karmin) Карамонд (Caromond) Карыята (Cariatto) Вілікар Гундакар Айкар (Aiccar)