Вігайла (імя)
| Вігайла лац. Vigajła / Vihajła | |
| Wigelo | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Wigo + Gelo Wigo + суфікс з элемэнтам -л- (-l-) |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Вігела, Вігал, Вігель |
| Вытворныя формы | Вігіла |
| Зьвязаныя імёны | Geilwihc |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Вігайла» | |
Вігайла, Вігела (Вігал, Вігель) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Вігела, Вігел або Вігал (Wigelo, Wiggele[1], Wiggel[2], Wigal[3]) і Гейлвік (Geilwich, Geilwihc, Keilwic) — імёны германскага паходжаньня[4]. Іменная аснова -віг- (-вік-) (імёны ліцьвінаў Вігунт, Вігмонт, Лодвік; германскія імёны Wigunt, Wigmunt, Lodvigus) паходзіць ад гоцкага і германскага wigs 'вайна, бойка', а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[5]. Такім парадкам, імя Вігайла азначае «жвавы ў бойцы»[6] (тое ж, што і імя Гельвіх).
Адпаведнасьць імя Вігала германскаму імю Wigelo, засьведчанаму ў VIII стагодзьдзі, сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[7].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Wigel[8].
У Прусіі бытавала імя Вігель: Wigel (1382 і 1394 гады)[9], Michel Wygel des meysters schryber (1409 год)[10].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: у Вигали у Остафии (1370 — пачатак 1380-х гадоў)[11]; Wygail (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах)[12]; Wygel (23 красавіка 1398 году)[13]; Wigail, houptman czu Wolkomir[14], Wigail, capitaneus in Wilkomir[15] (12 кастрычніка 1398 году); на Викгаила, а Викгаило… Викгаиловы земле (1398 год)[16]; der Littowen gesinde… Wygayl (1404 год)[17][18]; Wikhail, Wygaylo (паміж 1414 і 1425 гадамі)[19]; Thaliati Wygaylowicz[20], Thaliati Wygaelowycz[21] (1 верасьня 1431 году); Яцку Викгаиловичу призволилъ земли половицу купити (1440—1492 гады)[22]; з бояры еишишскими, с Наркомъ со Вигаиловичомъ (каля 1503 году)[23]; в Лепуньскомъ повете… пустовщыны на имя Викгелишки (10 чэрвеня 1511 году)[24]; Kumiey, Trochim Wigieliowic (1558 год)[25]; Wigieło (1671—1681 гады)[26]; Wigieli (1744 год)[27]; Adam Wigielewicz (1801 год)[28]; Anastazja Wigiel (1801 год)[29].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Вігайла († па 1398) — староста вількамірскі
- Вігайла — літоўскі баярын, які ўпамінаецца паміж 1414 і 1425 гадамі
- Таліят Вігайлавіч — літоўскі баярын, які засьведчыў Чартарыйскую ўмову (1431 год) пячацьцю з рускім надпісам «ТАЛИЯТОВА»[30]
- Яцька Вігайлавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
Вігаловічы (Wigałowicz) — прыгонныя зь вёскі Лынкішкаў (Віленскі павет), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[31].
На 1893—1903 гады існавала вёска Вігелі ў Шавельскім павеце Ковенскай губэрні[32][33].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Ferguson R. The Teutonic Name-system Applied to the Family Names of France, England, & Germany. — London, 1864. P. 165.
- ^ Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 289.
- ^ North J. J. English Hammered Coinage. Volume 1: Early Anglo-Saxon to Henry 111 c. A.D. 600—1272. — London, 1994. P. 183.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 570, 1578.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 20.
- ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 3, 1964. P. 167.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 287.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 117.
- ^ Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399—1409. — Königsberg, 1896. S. 555.
- ^ Зализняк А. А. Древненовгородский диалект. 2-е изд. — М., 2004. С. 604.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 697.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi Magni Ducis Lithuaniae 1376—1430. — Cracoviae, 1882. P. 54.
- ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859. S. 227.
- ^ Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 137—138.
- ^ Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399—1409. — Königsberg, 1896. S. 315.
- ^ Ivoška D. Litauische historische Personennamen in dem Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399—1409 // Acta linguistica Lithuanica. T. 81, 2019. P. 99.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 122.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 137.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 22.
- ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Т. 1 (6). Сборник документов канцелярии великого князя литовского Александра Ягеллончика, 1494—1506 гг. Шестая книга записей Литовской метрики. — М.; СПб., 2012. P. 341.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 74.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 98.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 217.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Dusiaty, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Jużynty, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Semkowiczh W. O litewskich rodach bojarskich zbratanych z szlachtą polską w Horodle 1413 r. // Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. T. IV, 1913. S. 45.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 662.
- ^ Słownik geograficzny... T. XIII. — Warszawa, 1893. S. 441.
- ^ Алфавитный список населенных мест Ковенской губернии. — Ковна, 1903. С. 374.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)