Бука (імя)
| Бука лац. Buka | |
| Bucco | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Бук, Буга |
| Зьвязаныя імёны | Букель, Бугень, Бугайла, Бугар |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Бука» | |
Бука, Бук, Буга — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Бука або Буга, пазьней Бок (Bucco, Bugo, Bock) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -буг- (-бук-) паходзіць ад бургундзкага buga 'лук'[2] або ёсьць скарочанай формай (гіпакарыстыкам) асновы -бург- (-борг-)[3]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Букель, Бугень (Букень), Бугар (Богар). Адзначаліся германскія імёны Bukilo, Bugen (Bukin), Boger.
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Buklo (Bukiel)[4].
У Прусіі бытавала імя Bugenne[a] (1388 год)[6]. У 1598 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Abrahamus Bock, Regiomontanus Borussus, у 1610 годзе — Antonius Bock, Regiomontanus Borussus, у 1623 годзе — Reinholdus Bock, Regiomontanus Borussus… David Bock, Regiomontanus Borussus[7].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: две селци у Берестьи… да Ивашково Букгино (1440—1492 гады)[8]; Миколаи Буковичъ (1528 год)[9]; Dabko Bukiewicz (27 ліпеня 1553 году)[10]; Андрей Буковичъ (1563 год)[11]; Simko Bukowicz (1563 год)[12]; Sczepan Bukowicz… Mikłasz Bukowicz (2 траўня 1558 году)[13]; Ярошъ Боговичъ… Василь Боговичъ (1566 год)[14]; wies Powtoswory… Andrej Buk; Jan Buk (30 сьнежня 1598 году)[15]; Dziemid Buka, pryhonnik. Brat Chodor (1722 год)[16]; Wieś Krakupowo. Roman Buka, Apanas Buka, Tymoch Buka (1765 год)[17][b].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Мікалай Букавіч — судэраўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
- Афанас, Філіп і Мікалай Букі — жыхары вёскі Вараксіна (каля Себежу), якія ўпамінаюцца ў 1742 годзе[26]
- Сямён, Дарафей, Ясь і Якуб Букі — жыхары вёсак Угоды і Ясева (Ашмянскі павет), якія ўпамінаюцца ў 1781 годзе[27]
Богі (Bog) — прыгонныя з ваколіцаў Сьвянцянаў, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[28].
Букі (Buka) — прыгонныя з ваколіцаў Еўя, якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[29].
Букі (Buko) — літоўскі шляхецкі род зь Лідзкага павету[30].
Букевічы (Bukiewicz) — літоўскі шляхецкі род зь Вільні[31].
Буговічы (Bugowicz) гербу Габданк — літоўскі шляхецкі род[32].
У актах Вялікага Княства Літоўскага ўпамінаўся маёнтак Букішкі ў Віленскім павеце[33].
На гістарычнай Браслаўшчыне існуе хутар Букаўшчына, на гістарычнай Віленшчыне — вёска Букішкі.
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Bugin[5]
- ^ Таксама:
- Букан: Букановічы (Bukonowicz) гербу Радван — літоўскі шляхецкі род, які меў уладаньні на Жамойці[18];
- Богут: Jan Bogut… Stefan Bugieda (1745 год)[19];
- Бугвід: Tadeusz Bugwid… Michał Bogwid (9 лютага 1791 году)[20];
- Богвіл: Богвілы (Bogwił) гербу Бокій — літоўскі шляхецкі род зь Вількамірскага павету[21];
- Буконт: Миколаи Буконтовичъ[22], Станиславъ Буконтовичъ[23] (1528 год);
- Богнар (адзначалася старажытнае германскае імя Bagnerus[24]): Багнаровічы (Bognarowicz) гербу Вянява — літоўскі шляхецкі род[25]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 434.
- ^ Gamillscheg E. Romania Germanica. Bd. 3: Die Burgunder, Schlußwort. — Berlin und Leipzig, 1936. S. 110.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 62.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 28.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 344.
- ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 20.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 142, 197, 278.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 19.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 78.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 62.
- ^ Ревизия Кобринской экономии: составленная в 1563 году королевским ревизором Дмитрием Сапегой. — Вильна, 1876. С. 88.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 468.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 56.
- ^ Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. С. 430.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 505.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 27. — Витебск, 1898. С. 306.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 31. — Витебск, 1903. С. 214.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 59.
- ^ Biolik M. Imiona poddanych klasztoru wigierskiego z 1745 roku // Prace Językoznawcze. Z. 10, 2008. S. 13, 18.
- ^ Akta sejmiku kowieńskiego z lat 1733—1795. — Warszawa, 2019. S. 462.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Rzeszów, 2001. S. 109.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 168.
- ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 171.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 50.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Rzeszów, 2001. S. 108.
- ^ Яўген Анішчанка, Хвастова 1781 г. инвентарь в Ошмянском повете, Архіў гісторыка Анішчанкі, 25 лютага 2018 г.
- ^ Яўген Анішчанка, Вараксино 1742 г. в Себежском тракте, Архіў гісторыка Анішчанкі, 3 жніўня 2017 г.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 141.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 339.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 51.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 431.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 58.
- ^ Indeks alfabetyczny miejscowości dawnego wielkiego Księstwa Litewskiego: A—K (Abakanowicze — Kujany). Wilno, 1929. S. 51.