Анатоль Анікейчык

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Анатоль Анікейчык
Імя пры нараджэньні Анатоль Аляксандравіч Анікейчык
Дата нараджэньня 11 ліпеня 1932
Месца нараджэньня Барысаў
Дата сьмерці 3 лютага 1989
Месца сьмерці Менск
Месца пахаваньня
Месца вучобы
Занятак скульптура
Месца працы
Жанры скульптура
Плынь манумэнтальная і станковая скульптура
Узнагароды

Анатоль Аляксандравіч Анікейчык (11 ліпеня 1932, Барысаў3 лютага 1989, Менск) — беларускі скульптар, народны мастак БССР (1972), прафэсар (1981)[1].

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзіўся ў сям’і інтэлігэнтаў: бацька быў лекарам, маці — настаўніцай. З 1942 году і да вызваленьня Беларусі разам зь сям’ёй знаходзіўся ў партызанскім раёне пад Стоўпцамі. Старэйшы брат быў у партызанах і ў 1945 годзе загінуў сьмерцю героя на Одэры. Гэта пазьней вызначыла ролю тэмы вайны ў творчасьці скульптара. Ва ўзросьце 13 гадоў зацікавіўся лепкай.[2]

У 1953 годзе патрапіў у першы набор скульптурнага аддзяленьня Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытуту.[2] Настаўнікамі маладога скульптара былі А. Бембель і А. Глебаў. Закончыў інстытут у 1959 годзе. З 1959 году ўдзельнічаў у мастацкіх выставах. У 1962 годзе прыняты ў Саюз мастакоў БССР[2].

Пасьля заканчэньня інстытуту і да сканчэньня свайго жыцьця выкладаў на катэдры скульптуры, якую ўзначаліў у 1979 годзе[1].

У 1972 годзе стаў самым маладым народным мастаком БССР[3].


« Ён быў шырокі, размашысты, няўрымсьліва таленавіты, гучнагалосы, па-мужчынску зайздросна прыгожы і — невынішчальна пяшчотны. Усё гэта зьлівалася ў ім ў нейкі боскі сплаў, які прымушаў людзей адораных з пашанай здымаць перад ім капялюш і прызнаваць яго безумоўнае лідарства, а людзей мелкатраўных — бязьмежна зайздросьціць і яго размаху, і яго ўпэўненасьці ў сабе, і яго шанцаваньню. »

—Алег Белавусаў, аўтар дакумэнтальнага фільму пра А.Анікейчыка[4]

Вёў актыўную грамадзкую дзейнасьць. Абіраўся сакратаром праўленьня Саюзу мастакоў БССР, сябрам праўленьня Саюзу мастакоў СССР, сябрам камітэту па дзяржаўных прэміях БССР у галіне літаратуры, мастацтва, архітэктуры, сябрам праўленьня Беларускага таварыства сяброўства і культурных сувязяў з замежнымі краінамі[2].

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Працаваў у тэхніцы станковай і манумэнтальнай скульптуры. Прымаў удзел у стварэньні шэрагу вядомых манумэнтальных ансамбляў і мэмарыяльных комплексаў. Значную ролю ў творчасьці А. Анікейчыка адыгрываў жанр партрэту. Творчасьці скульптара ўласьцівыя рамантычнасьць і ўзьнёслая паэтыка.


« Фантанная кампазыцыя «Купальле» акрэсьліла мяжу ў гісторыі беларускае скульптуры, падзяліўшы яе на постсталінскі, сувора-рэалістычны кшталт і, пасьля Анікейчыкавых дзяўчат, на рамантычны, з прыхаваным эратызмам, кшталт аптымістычны. Пасьля купалаўскага мэмарыяльнага парку беларуская скульптура пайшла іншым шляхам, шляхам большае зацікаўленасьці ў інтымных перажываньнях, у нацыянальнай рамантыцы. Хоць не бракавала ў Анікейчыка і рэчаў ляпідарных і штучных, кшталтам помнікаў Фрунзэ, Мясьнікову, Дзяржынскаму, Леніну, натуральна, але яны ёсьць толькі фонам, на якім яшчэ ярчэй паўстаюць ягоныя пяшчотныя грацыі — купалінкі… »

—С. Харэўскі[5]

Працы скульптара захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі, музэі сучаснага выяўленчага мастацтва ў Менску, фондах Беларускага саюзу мастакоў, выставачным аб’яднаньні «Цэнтральны Дом мастака» ў Маскве і інш.[2]

Выбраныя творы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Анатоль Анікейчык і Янка Купала[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асаблівае месца ў творчасьці скульптара займаў вобраз Янкі Купалы. Аўтар партрэту Янкі Купалы ў бронзе (1978)[7] і кампазыцыі «Восень паэта» (1980).

Прафэсійныя адзнакі і ўзнагароды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Ордэн Сяброўства народаў
  • Ордэн Чырвонага Сьцягу
  • Ордэн «Знак пашаны»
  • Народны мастак БССР (1972)
  • Ляўрэат Дзяржаўнае прэміі БССР (1974, за помнік Я. Купалу ў Менску[1])
  • Ляўрэат прэміі Ленінскага камсамолу Беларусі (1967
  • Ганаровы грамадзянін гораду Барысава (1987)[1][2]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ а б в г д Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. Т. 1. — Мн., БелСЭ, 1984. — Артыкул «Анікейчык Анатоль». — С. 118—119.
  2. ^ а б в г д е Анатоль Анікейчык Барысаўшчына Праверана 19 сьнежня 2013 г.
  3. ^ Званьне «народнага мастака» было прысвоенае без папярэдняга прысваеньня званьня «заслужанага мастака».
  4. ^ Майстар, ласкай Божай Галерэя мастацтваў Алега Белавусава Праверана 19 сьнежня 2013 г.
  5. ^ Сяргей Харэўскі (24—31 ліпеня 2000) Анатоль Анікейчык. Купальле Наша Ніва Праверана 19 сьнежня 2013 г.
  6. ^ Гэты твор адлюстраваны на марцы пошты Беларусі, выдадзенай ў 1999 годзе.
  7. ^ Захоўваецца ў Літаратурным музэі Янкі Купалы

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 1./ Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн., БелЭн, 1996. — 552 с.; Артыкул «Анікейчык Анатоль» / Аўтар — Э.А. Петэрсон. — С. 368.
  • Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т.. Т. 1./ Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал.рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1984. — 751 с, 40 л. іл.; Артыкул «Анікейчык Анатоль» / Аўтар — Э.А. Петэрсон. — С. 118—119.
  • Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Анікейчык Анатоль» / Аўтар — Б.А. Крапак. — С. 41—42.
  • Беларускі саюз мастакоў : энцыкл. давед. / аўт.–склад. Б. А. Крэпак [і інш.]. – Мн. : Кавалер Паблішэр, 1998. – С. 23 : фат.
  • Анікейчык, А. Восень скульптара : [апошняе інтэрв’ю з народным мастаком БССР Анатолем Анікейчыкам] / Анатоль Анiкейчык ; размаўляў Барыс Крапак // Роднае слова. – 1992. - № 7-8. – С. 141 – 144.
  • Старых, М. Шчаслівыя і шчымлівыя хвіліны Анатоля Анікейчыка / Маргарыта Старых // Народная газета. – 1992. – 5 жніўня.
  • Сяргей Харэўскі (24—31 ліпеня 2000) Анатоль Анікейчык. Купальле Наша Ніва Праверана 19 сьнежня 2013 г.
  • Гілевіч, Ж. Нязгасная зорка : [беларускі скульптар А. Анікейчык] / Жанна Гілевіч // Адзінства. – 2002. – 29 чэрвэня.
  • Белоусов, О. Талантливый взахлеб: штрихи к портрету. Анатолий Аникейчик / Олег Белоусов // Советская Белоруссия. – 2002. – 13 жніўня.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Анатоль Анікейчыксховішча мультымэдыйных матэрыялаў