Аляксандар Уласаў

	Аляксандар Уласаў; лац. Alaksandar Ułasaŭ
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	16 жніўня 1874; Вялейка, Вялейскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя;
Памёр:	11 сакавіка 1941 (66 гадоў); Марыінск[d], Новасібірская вобласьць, РСФСР, СССР;
Партыя:	Блёк нацыянальных меншасьцяў; Беларуская сацыялістычная грамада;
Адукацыя:	Рыскі тэхнічны ўнівэрсытэт[d];
	Аляксандар Уласаў у Вікісховішчы

Аляксандар Уласаў (28 жніўня 1874, Вялейка — 11 сакавіка 1941, Марыінск, Кемераўская вобласьць, РСФСР (?)) — беларускі грамадзка-палітычны дзяяч, публіцыст, палітык і сэнатар міжваеннай Польскай Рэспублікі, эканаміст.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся 28 жніўня 1874 году ў Вялейцы. Вучыўся ў духоўнай сэмінарыі ў Пінску, у Мікалаеўскай гімназіі ў Ліпаве, пазьней — у Рыскім тэхнічным унівэрсытэце (1899—1905).

У сьнежні 1904 году заснаваў першую беларускую палітычную партыю — Беларускую сацыялістычную грамаду — і зьўляўся сябрам ейнага Цэнтральнага камітэту. У 1908 годзе — адзін з заснавальнікаў выдавецтва «Наша Хата».

Зь сьнежня 1906 году і да траўня 1914 году зьяўляўся галоўным рэдактарам газэты «Наша Ніва». За гэты час Уласаў прыцягнуў да супрацоўніцтва з газэтай таленавітых беларускіх літаратараў, сярод якіх быў і Янка Купала, які пазьней стаў новым рэдактарам газэты.

За сваю грамадзка-палітычную дзейнасьць і публікацыі ў 1909 годзе быў асуджаны царскімі ўладамі да 4 месяцаў зьняволеньня.

Браў удзел у Першым Усебеларускім зьезьдзе. У 1918 годзе ўвайшоў у склад Рады Беларускай Народнай Рэспублікі, праз год аднавіў дзейнасьць Беларускага навуковага таварыства ў Вільні «Наша хатка». Уласаў выдаваў таксама часопісы «Лучынка» для дзяцей і «Саха» для сялянаў.

На момант заключэньня Рыскай дамовы 1920 году знаходзіўся ў Радашкавічах, якія апынуліся ў выніку дамовы на тэрыторыі міжваеннай Польскай Рэспублікі. Пазьней у Радашкавічах Уласаў стварыў беларускую гімназію імя Францішка Скарыны, узначальваў Таварыства беларускай школы. У 1922—1927 гадах меў мандат сэнатара першага тэрміну са сьпісу Блёку нацыянальных меншасьцяў у польскім Сэнаце. Адзін з заснавальнікаў Беларускага каапэратыўнага банку^[1]^[2].

У кастрычніку 1939 году быў арыштаваны НКВД і перавезены ў Менск. У лістападзе 1940 году асуджаны на 5 гадоў канцлягераў за «шпіёнска-правакатарскую дзейнасьць». Памёр у зьняволеньні 11 сакавіка 1941 году у г. Марыінск Кемераўскай вобласьці РСФСР.

Творы

К. Кастравіцкі і Г. Татур. // Беларускі шлях : газэта. — 1918, 26 траўня. — № 51. — С. 1.
Беларуская Рада — прадстаўніца Беларусі

Крыніцы

^ Пінскі аддзел Беларускага кааператыўнага банка ў Вільні (1926–1932 гг.): утварэнне і дзейнасць А.С. ГОРНЫ, А.Л. ІЛЬІН // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины, № 1 (94), 2016.
^ Горны А. Рэгіянальныя структуры беларускага нацыянальнага pyxy ў Заходняй Беларусі (1921—1939 гг.) // Беларускі гістарычны часопіс. № 6, 2021. С. 19

Вонкавыя спасылкі

Уладзімер Арлоў. Аляксандар Уласаў // Беларуская служба Радыё Свабода
68 гадоў таму памёр Аляксандр Уласаў // Наша Ніва, 11 сакавіка 2009 г.
Вугельчыкі з попелу — Уладзімер Содаль // Наша Ніва, №33, 2000 г.
Лявон Луцкевіч, Галіна Войцік. Аляксандар Уласаў.

[1] Пінскі аддзел Беларускага кааператыўнага банка ў Вільні (1926–1932 гг.): утварэнне і дзейнасць А.С. ГОРНЫ, А.Л. ІЛЬІН // Известия Гомельского государственного университета имени Ф. Скорины, № 1 (94), 2016.

[2] Горны А. Рэгіянальныя структуры беларускага нацыянальнага pyxy ў Заходняй Беларусі (1921—1939 гг.) // Беларускі гістарычны часопіс. № 6, 2021. С. 19

[1]

[2]

Асабістыя зьвесткі
Аляксандар Уласаў лац. Alaksandar Ułasaŭ

Нарадзіўся:	16 жніўня 1874(1874-08-16) Вялейка, Вялейскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр:	11 сакавіка 1941(1941-03-11) (66 гадоў) Марыінск^[d], Новасібірская вобласьць, РСФСР, СССР
Партыя:	Блёк нацыянальных меншасьцяў Беларуская сацыялістычная грамада
Адукацыя:	Рыскі тэхнічны ўнівэрсытэт^[d]
Аляксандар Уласаў у Вікісховішчы