Уладзімер Самойла
| Уладзімер Самойла | |
 | |
| Нарадзіўся |
29 студзеня 1878 Менск, Расейская імпэрыя |
|---|---|
| Памёр | 1941 |
| Альма-матэр | Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт і Санкт-Пецярбурскі дзяржаўны ўнівэрсытэт |
Уладзімер Іванавіч Самойла (17 студзеня [ст. ст. 29 студзеня] 1878, Менск — 1941 (?)) — беларускі публіцыст, літаратурны крытык, філёзаф.
Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Навучаўся ў Маскоўскім унівэрсытэце, скончыў Петрагарадзкі ўнівэрсытэт (1916). Удзельнічаў у беларускім літаратурна-грамадзкім руху ў Менску, адзін з заснавальнікаў кніжнага таварыства «Мянчук» (1906). З 1908 супрацоўнічаў у менскіх і віленскіх пэрыядычных выданьнях («Минский курьер», «Наша Ніва»). Пісаў пра асьвету народных мас і неабходнасьць наяўнасьці беларускае школы. Адзін зь першых высока ацаніў літаратурную творчасьць Янкі Купалы. Аўтар артыкулаў, эсэ, прысьвечаных творчасьці расейскіх і замежных пісьменьнікаў. У пачатку 1910-х адыйшоў ад літаратурна-публіцыстычнае дзейнасьці. Узначальваў хімічную лябараторыю ў Менску, быў чальцом гарадзкое думы.
З 1918 жыў у Вільні, працаваў выкладчыкам у гімназіі, супрацоўнічаў у прэсе («Виленская речь», «Виленские новости» ды інш.). Выступіў з сэрыяй публіцыстычных артыкулаў пра становішча на Віленшчыне, у якіх паказваў імпэрыялістычны характар палітыкі Польшчы; займаўся літаратуразнаўчай працай. У 1923—1927 адзін зь вядучых публіцыстаў заходнебеларускага друку вызваленчага кірунку[1]. У філязофскіх эсэ, нарысах сьцьвярджаў гістарычную заканамернасьць нацыянальна-вызваленчага руху працоўных у Заходняй Беларусі і яго аб’ектыўную непераможанасьць. Пасьля разгрому Беларускай сялянска-работніцкай грамады адышоў ад актыўнага ўдзелу ў грамадзка-палітычным жыцьці. У 1928—1929 выступіў у друку з рэцэнзіямі на выданьні Інбелкульту і Беларускай Акадэміі Навук. У газэтах «Kurier Wileński» і «Przegląd Wileński» апублікаваў артыкулы пра абрады, звычаі, нацыянальную ідэалёгію беларусаў, нацыянальна-вызваленчы рух.
Асноўныя публікацыі 1930-х (пераважна ў часопісе «Калосьсе») датычылі культуралягічнай тэматыкі, помнікаў старажытнае літаратуры, пытаньняў гісторыі мастацтва, музыкі. Разглядаў творчасьць асобных дзеячоў расейскай і сусьветнай культуры ў кантэксьце задачаў культурнага разьвіцьця Беларусі.
Арыштаваны ў 1939 у ліку іншых беларускіх дзеячоў. Вывезены органамі НКУС зь Вільні, некаторы час знаходзіўся ў турме ў Беластоку. Паводле аднаго зь вязьняў, які сядзеў зь ім у адной камэры ў беластоцкай турме, «Самойла, беларус, хварэў на страўнік. Быў змучаны частымі допытамі. Седзячы ў камэры, увесь час пісаў. Энкавэдзісты патрабавалі ад яго падрабязнага апісаньня беларускага руху»[2].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ ЭГБ. Т. 6. Кн. 1. — Менск, 2001. С. 218
- ^ Goniec Codzienny, Nr. 38, 02.09.1941
